AYŞEGÜL SAKARYA PEHLİVAN
asakarya@ekonomist.com.tr
Büyüklüğü 130 milyar lirayı aşan akaryakıt sektörü Türkiye'nin en rekabetçi sektörlerinden biri. Son beş yıldır ortalama yüzde 7 büyüyen sektörde 100'ü aşkın akaryakıt firması bulunuyor. Bu firmalara ait 13 bin petrol ve 10 bini aşkın LPG istasyonu var.
Sektör Almanya ve İtalya'dan sonra Avrupa'nın en büyük üçüncü bayi ağına sahip. Bu 13 bin noktada günlük yaklaşık 4 milyon araca hizmet veriliyor ve akaryakıt istasyonlarını her gün yaklaşık 8 milyon kişi ziyaret ediyor.
YAŞAM ALANI HALİNE GELDİ
Milyonlarca kişiye dokunan akaryakıt dağıtım sektörü son birkaç yıldır ciddi bir değişim sürecinden geçiyor. Sektörde düşen kârlılıklar akaryakıt dağıtım firmalarını akaryakıt dışında farklı hizmetler vermeye yönlendirdi.
7/24 açık perakendeci olmanın avantajını kullanan şirketler istasyonlarda adeta birer yaşam alanı yaratmaya başladı. İstasyonlar özellikle yakıt alımı dışında market, kahve, atıştırma, oto yıkama gibi başka ihtiyaçları da giderebilecek şekilde tasarlanıyor.
Shell'in yaptığı bir araştırmaya göre, bir saatten uzun yolculuk yapan tüketicilerin yüzde 77'si yemek yeme veya atıştırmalık yiyecek alma ihtiyacı duyuyor.
Artan rekabet ortamında ayakta kalmaya çalışan şirketler de istasyonlarda yeme-içme mekanlarından internete kadar pek çok farklı hizmet veriyor. Sektörün büyük oyuncuları Opet, Shell, Aytemiz gibi şirketler bunun için alanında öncü Divan, Kahve Dünyası, Starbucks gibi yeme-içme markalarıyla işbirliği yapılıyor.
Akaryakıt dağıtım şirketleri, teknolojiyi etkin biçimde kullanarak farklı çözümler de geliştiriyor. Elektrikli otomobiller için hızlı şarj üniteleri, ücretsiz internet gibi hizmetler veren yeni nesil akaryakıt istasyonları insanların daha fazla vakit geçirebilecekleri noktalar haline geliyor.
MİGROS İLE ANLAŞTI
Petrol Ofisi, bin 700'ü aşkın istasyonunda yolculuk sırasında ortaya çıkabilecek farklı ihtiyaçları karşılamaya yönelik çözümler sunuyor. Şirket, Migros ile Türkiye'de bir ilki gerçekleştirdi.
Seçilmiş Petrol Ofisi istasyonlarındaki marketlerin işletmesini devralan Migros, Türkiye'de akaryakıt istasyonlarında hizmet veren ilk market zinciri oldu. Tüketicilerin akaryakıt alırken market alışverişlerini de kolaylıkla yapmalarına olanak sağlayan bu işbirliği kapsamında artık belirli Petrol Ofisi istasyonlarında, Migros'un pratik mağaza formatı olan MigrosJet (MJet) mağazaları hizmet veriyor.
Şu an için 109 noktada MJet mağazası bulunuyor. Petrol Ofisi CMO'su Beril Alakoç, sürdürülebilir bir büyüme stratejisi çerçevesinde daha birçok noktada müşterilerle buluşmayı hedeflediklerini söylüyor.
Petrol Ofisi'nin Alman menşeili Tchibo ile de hem kahve hem de gıda dışı ürünleri kapsayan bir anlaşması var. Şirket, önemli bakery firmalarından biri olan La Lorraine ile işbirliğiyle yaparak da fırından yeni çıkmış sıcak ürünler sunmaya hazırlanıyor.
YERLİ MARKALAR TAKİPTE
Türkiye'nin yerli markaları da bu trendi yakından takip ediyor. Bünyesinde 530 market bulunan Türkiye Petrolleri, yeni bir market konsepti geliştirdi. Bu konsept içerisinde müşterilere self servis, öğütülmüş Türk kahvesi ve demleme çay hizmeti sunuluyor.
Türkiye Petrolleri Genel Müdürü Çağdaş Demirağ, İstasyonları müşterilerin tüm ihtiyaçlarını karşılayacak birer hizmet noktası haline dönüştürmek için kolları sıvadıklarını söylüyor. Demirağ, "Pazarda, akaryakıt dışı hizmetlerde ilk dördü hedefliyoruz. 2019 yılında yeni market konseptimizi de daha çok istasyonumuzda hayata geçirerek bu sayıyı 600'ün üzerine çekmeyi hedefliyoruz" diye konuşuyor.
CAZİBE MERKEZLERİ YARATACAK
Türkiye genelinde 550'yi aşan bayisi bulunan Kadoil'in yaklaşık 400 istasyon marketi bulunuyor. Şirket, hem market sayısını artırmayı hem de yakıt alışverişini eğlenceli hale getirmeye dönük cazibe merkezleri yaratmayı hedefliyor.
Kadoil, istasyonlardaki marketlerde ürün çeşitliliğine ağırlık veriyor. Araçla ilgili tüm ihtiyaçları karşılayacak cam suyu, madeni yağ, AdBlue gibi ürünlere marketlerde yer verilirken, istasyonlarda ek kazanç getirecek, fark yaratacak yeni ürünlerle de bayiler destekleniyor.
Kadoil Genel Müdür Yardımcısı Altuğ Teköz-gen, marketlerde o bölgenin güçlü ve güvenilir markalarıyla işbirlikleri gerçekleştirdiklerini söylüyor. Teközgen, "İstasyonlarımızın konumu gereği yolculuk esnasında dinlenip çay kahve içilebilecek alanlar yaratıyoruz. Buradaki ürünler için Nescafe ile işbirliği yaptık. Misafirlerimize ikramımız olan bu ürünlerde standardı korumayı amaçlıyoruz" diyor.
İSTASYONLAR BİRER YAŞAM ALANI
ULTRAMARKET DONUŞUMU BAŞLADI
Akaryakıt sektöründeki değişimin öncü şirketlerinden biri olan OPET, kısa bir süre önce bin 600'ü aşkın istasyonunda yer alan 'Fullmarket'lerini 10 kategoride binden fazla ürünün yer aldığı perakende zinciri 'Ultramarket'e dönüştürme kararı aldı. Yeni konsept Ultramarket'lerde gıdadan kişisel bakıma, teknolojiden oyuncağa, ev gereçlerinden oto aksesuarına kadar pek çok farklı kategoride ürüne yer veriliyor.
Alanının öncüsü tanınmış markalarla işbirliği yapan OPET, zamanla yarışan günümüz tüketicisine, tek çatı altında, uygun fiyata ve taze/temiz/kaliteli ürün sunmayı hedefliyor. OPET Genel Müdürü Cüneyt Ağca, akaryakıt istasyonlarını günün her saatinde her türlü ihtiyacın karşılanabileceği yaşam alanları haline getireceklerini söylüyor.
İLK HEDEF 100 MARKET
Şirket, ilk etapta İstanbul, Ankara, İzmir ve Balıkesir'de bulunan toplam 21 istasyonu Utramarket'e dönüştürdü. Bu yılın sonuna kadar 100'e yakın istasyonun birer perakende noktasına dönüştürülmesi planlıyor.
2019 yılı içinde Antalya, Bursa, Manisa, Yalova, Adana, Mersin gibi Türkiye'nin her bölgesindeki istasyonlarda hızla değişim başlayacak. Bu dönüşüm şirketlerin cirolarına da yansıyor. Market gelirlerinin toplam cirodaki payının yüzde 15'e ulaşması hedefleniyor.
Bu doğrultuda in bakery by Divan, Koçtaş, Starbucks on the go, Lipton, Dardanel Mister No, Rossmann gibi markalarla işbirliği yapıldı. OPET önümüzdeki dönemde yeni markalarla anlaşma yapmaya devam edecek. Proje üzerinde bir yıldan uzun bir süre çalıştıklarını söyleyen Cüneyt Ağca, bir akaryakıt dağıtım markasından fazlasını sunduklarını belirtiyor.
İSTASYON SAYISI ARTACAK
Diğer taraftan istasyon sayısını da artırmayı hedefleyen OPET, 2019'da 65 yeni istasyon açmayı planlıyor.
AYTEMİZ DEV BİR PERAKENDECİ GİBİ HAREKET EDİYOR
150 İSTASYON YENİLENDİ
Aytemiz, 2021 vizyonu doğrultusunda dev bir perakendeci gibi hareket ediyor. İstasyonlarda akaryakıt, LPG ve madeni yağ satmanın yanı sıra yüksek kaliteli ürünler ve müşteri odaklı hizmetlerle farklılaşmayı hedefliyor. Şirket, başlattığı Tuvalet & Market Dönüşüm Projesi kapsamında hizmet ağındaki 150 istasyonda hijyen standartlarının yükseltilmesi için özel bir çalışma başlattı.
Bunlara ek olarak Aytemiz'in motorcu dostu istasyonlarındaki marketlerde, motosiklet kullanıcılarına özel, Castrol madeni yağları, kask içi ve dışı temizleme spreyi, buğu önleyici, motosiklet temizleme ve cilalama spreyi ile zincir temizleme spreyi gibi bakım malzemelerine de yer veriliyor.
DÖNEMSEL KAMPANYALAR
Şirketin 572 istasyonunun 560'ında market bulunuyor. 2019 yılında yeni açılacak istasyonlarla doğru orantılı olarak yeni konsept marketler açılması planlanıyor.
Şirket, market içinde alan büyüklüğüne göre anlaşmalı olduğu kahve firmalarıyla kahve köşeleri veya barista hizmeti verebilecek noktalar oluşturdu. Aytemiz Genel Müdürü Ahmet Eke, farklı kategorilerde kurumsal olarak anlaşmalar yaptıklarını söylüyor.
Eke, "Bu anlaşmalar sayesinde bayilerimize avantaj sağlıyoruz. Bu sayede istasyon marketlerinde uygun fiyatlı ürün ile birlikte sürdürülebilir hizmeti sağlamayı hedefliyoruz. Ayrıca yaptığımız dönemsel kampanyalarla tüm marketlerimizde müşterilerimize kaliteli ürünü uygun fiyata alma imkanı sunuyoruz" diyor.
GÜNDEMDE E-TİCARET VAR
Aytemiz'in gündemindeki bir diğer konu da e-ticaret. Teknolojiyi en etkin şekilde kullanarak bayilere ve müşterilere daha fazla fayda sağlayacak e-ticaret projeleri üzerinde çalışan şirket, önümüzdeki dönemde de farklı ödeme çözümleri sunmayı planlıyor.
SHELL 1 MİLYON KİŞİYE HİZMET VERİYOR
2020 YILINA KADAR 500'E ÇIKARACAK
Shell, 70'den fazla ülkede 44 bin satış noktası ile dünyanın tek marka altında konumlanan en büyük perakende şirketi özelliğini taşıyor. Dünya genelinde 500 bin ön saha çalışanı ile her gün 30 milyon, Türkiye'de ise 15 bin ön saha çalışanı ile her gün 1 milyondan fazla misafire hizmet veriyor. Shell için öncelikli ülkeler arasında yer alan Türkiye'yi 2013'te yeni nesil market konsept Shell Select ile tanıştırdı.
360 SHELL MARKET VAR
Şirketin Türkiye çapında 42 şehirde 360 adet özel konseptli Shell Select marketi bulunuyor. 2020 yılında Shell Select market sayısının 500'e çıkarılması hedefleniyor. Shell & Turcas CEO'su Felix Faber,
"Shell & Turcas olarak tüm Türkiye'de bini aşkın istasyonumuzda, yenilikçi yakıtlarımıza ek olarak farklı ürün ve hizmetlerimizle misafirlerimizin beklentilerini karşılamayı hedefliyoruz" diyor. Shell Select marketlerde 11 kategoride bin 500 ürün yer alıyor. Şirketin kendi markası deli2go Shell için özel olarak hazırlanan sandviçlerle öne çıkıyor.
Shell Select marketlerde çekirdekten taze çekilmiş kahve, fırın ürünleri ve özel şefler tarafından tasarlanan deli2go sandviçler bulunuyor. Son dönemde deli2go çiğ köfte ürünü de yoğun talep görüyor. Kahve ürünleri konusunda Starbucks ve Kahve Dünyası'yla işbirliği yapan şirket, marketlerde yılda 2,5 milyon bardak kahve satışı gerçekleştiriyor.
DİJİTALLEŞMEYE YATIRIM
Günümüzde zamanın büyük bölümünün hareket halinde veya yolda geçtiğine dikkat çeken Felix, Faber, "Tüketiciler, hayatlarını kolaylaştıracak ve yolculuklarına keyif katacak ürün ve teklif beklentisi içinde. Biz de bu doğrultuda çözümler geliştiriyoruz" diye konuşuyor.
Şirket, perakende sektörüne yön veren dijitalleşme trendini yakından takip ediyor. Türkiye'de 2012 yılında kullanıma sunulan Shell mobil uygulaması, yaklaşık 132 milyon kişi tarafından aktif olarak kullanılıyor.
ALPETTÜM TEMEL İHTİYAÇLARI KARŞILIYOR
50 MARKETİ YENİLEYECEK
Türkiye'de yaklaşık 400 istasyonu bulunan Alpet, geçtiğimiz yılın sonlarına doğru Gold Market konseptini geliştirdi. 2018'de birçok marketi yenileyen şirket, bu yıl içinde 50 marketi daha yenilemeyi hedefliyor.
Alpet CEO'su Ali Murat Yeşilyurt, "Yeni market formatımızla, akaryakıt alışverişi dışında da istasyonların tüm temel ihtiyaç maddelerinin bulunabildiği noktalara dönüşmesi amacıyla, market tasarımında, ürün çeşitliliğinde ve rekabetçi fiyat politikasında önemli yeniliklere yer veriyoruz. Hızlı ve dinamik hayat yaşayan, daha kaliteli ürün ve hizmet talep eden müşterilerimiz için hayatı daha da kolaylaştırıyoruz" diyor.
YENİ TEDARİKÇİLERLE GÖRÜŞÜYOR
Gıda ürünlerini rekabetçi fiyatlar ve tek fatura avantajıyla bayilere sunmak için çeşitli markalarla işbirliği yapan Alpet, yeni Gold Market konseptini daha da geliştirmek için yeni tedarikçilerle görüşmeler yürütüyor. Ayrıca şirketin market yenileme konusunda da anlaştığı tedarikçiler var.
Yeni market tasarımı ve uygulamasını anlaşmalı firmaya yaptıran bayiler, avantajlı fiyatlardan yararlanabiliyor. Ali Murat Yeşilyurt, ayrıca indirimli de olsa bu yatırımın finansmanı konusunda bayileri yalnız bırakmadıklarını söylüyor. Bayilere market yenileme yatırımının maliyetini uzun vadede geri ödeme imkanları sunuyor.
BAYİLERE KOLAYLIKLAR SUNUYOR
Ali Murat Yeşilyurt, bayilerle uzun dönemli işbirliğine büyük önem verdiklerini belirtiyor. Yeşilyurt, "Mevcut bayilerimizin önemli bir bölümünün 10 yıldan daha uzun bir süredir Alpet markasıyla çalışması bu konuda başarılı olduğumuzu gösteriyor. Önümüzdeki dönemde de bayilerimizi daha mutlu edecek, onlara gerek finansman, gerek satın alma, gerekse satışlarını arttırma konusunda destek olacak bir çalışma içinde olacağız" diye konuşuyor.