LEVENT GÖKMEN DEMİRCİLER
lgokmen@ekonomist.com.tr
Türkiye'nin dünyaya açılan yüzü olan İstanbul, 2016 yılında turizmde ciddi bir kan kaybı yaşamıştı. İstanbul otelleri doluluk ve fiyatta dip yaparken 5 yıldızlı oteller 4 yıldızlı otel fiyatlarına pazarlanır hale geldi. Gezi parkı protestoları ile başlayan, terör olayları ile devam eden süreç, 15 Temmuz darbe girişimi ve OHAL nedeniyle Avrupalı turistin kentten elini eteğini çek mesine neden oldu.
Ancak son dönemde güvenlik algısının pozitif yönde değişmesi, banka, inşaat, IT, telekomünikasyon ve ilaç firmalarının toplantı sayısını artırmaları sektörde hareketliliğe neden oldu. Güven ortamının sağlanmasıyla Paskalya dönemi turistleri de geri gelmeye başladı. Rakamlar hala 2016 yılı öncesindeki düzeylerine ula-şamasa da, geçen yıldan bu yana doluluk oranları ve fiyatlara konusunda bir toparlanma yaşanıyor.
BÖLGELERDE DURUM NE?
Bu süreçte Taksim ve Talimhane bölgesi yüzde 54'lük doluluk artışıyla ilk sırayı alırken onu yüzde 50'lik doluluk artışıyla Basın Ekspres izledi. Levent-Maslak hattı ile Nişantaşı da yüzde 45,5'lik doluluk artışı yaşayan bölgeler oldu. İstanbul'un en pahalı bölgeleri 260 dolarlık oda fiyatıyla Boğaz hattı olurken, Ataköy-Yeşilköy hattı 170 dolarla ikinci sırayı, Levent-Maslak hattı 110 dolarla üçüncü sırayı alıyor.
Ağırlıklı olarak Ortadoğu pazarından turist alınırken, online sitelerden ABD, Çin, Güney Amerika, Almanya, İngiltere ve İtalya'dan da münferit olarak turistlerin geldiğine dikkat çekiliyor.
Bu süreçte konaklama segmentinin yanı sıra toplantı ve seminer hareketliliğinin de yükselişte olduğu gözlemleniyor. Haziran ayındaki Ramazan Bayramı tatili ve İstanbul Shopping Fest'den dolayı Ortadoğu pazarından turist talebinde artış bekleniyor.
Dedeman Otelleri Genel Müdürü Emrul-lah Akçakaya, geçtiğimiz yazdan itibaren sağlanan güven ortamıyla birlikte turizm sektöründeki verilerin yukarı doğru bir ivme kazandığını söylüyor.
İstanbul'da geçmişte sıkça görülen Uzakdoğu tur serilerinin tekrar başladığını, Ortadoğu'dan gelen talebin doluluklara olumlu yansıdığını belirten Akçakaya, "Doluluklarda yaşanan artış oda fiyatlarına henüz arzu edilen oranda yansımadı. Ülkemizdeki güvenlik endişesinin aşılması sözünü ettiğimiz toparlanmanın sürdürülebilir olmasını sağlayacaktır" yorumunu yapıyor.
YARALAR SARILIYOR
İstanbul otellerinde krizin etkileri azalırken yaralar sarılmaya başlandı. Ancak yarı yarıya düşen fiyatlar nedeniyle hala oteller eski fiyatlarına dönemedi. Turizmde düşen fiyatlar ancak iki, üç yıllık bir süreçte yukarı çekilebiliyor. Fakat kurlardaki artış nedeniyle TL'nin değer kaybetmesi sektöre olumlu etki yapıyor.
Sektördeki bir diğer sıkıntı da kriz döneminde işten çıkarılan kalifiye elemanların başka sektörlere kayması. Dolulukların artmasıyla yeniden kalifiye elemana ihtiyaç duyan sektör, bu süreçte ciddi eleman sıkıntısı çekiyor.
Bu yılın ilk çeyreğinin doluluklar anlamında oldukça iyi geçtiğini belirten BW Plus The President Hotel Genel Müdürü Burak Aydın, "Avrupa pazarında geçtiğimiz yılın son aylarında ufak çapta başlayan hareketlilik bu yıl da gözleniyor. Oda fiyatlarında da yukarı doğru bir hareket var fakat hala arzu ettiğimiz noktada değil. Hak ettiğimiz gelirlere ulaşmak için en az iki yıla daha ihtiyacımız var gibi gözüküyor" diye konuşuyor.
ESKİYE DÖNÜŞ
Ülkemizde turizm algısının pozitif yönde değişime uğramasıyla başlayan bu sürecin MICE turizmi, kongre, konferans, seminer, sanat ve spor etkinlikleriyle desteklenmesi gerektiği vurgulanıyor. Turizm sektöründeki bu segmentlerin gelişmesi ve doğru bir şekilde sezonlara yayılmasıyla talep artışıyla birlikte doğal olarak fiyat artışının geleceğine dikkat çekilirken, 2012-2013 yıllarının seviyelerine dönmenin birkaç yılı bulabileceğine de vurgu yapılıyor.
İstanbul'daki toparlanmanın en önemli nedeninin eşsiz tarihi ve doğal güzellikleri olduğuna dikkat çeken Mövenpick Hotel İstanbul Golden Horn Genel Müdürü Ahmet Arslan, "Turizmde eski günlere dönebilmek için bu yıl artan talebi ve Avrupa'daki ortalama oda fiyatlarını göz gönüne alarak makul bir seviyede fiyat artışı yapılmalı. Avrupa'daki rakip şehirlerle aramızdaki ortalama fiyat ciddi anlamda açıldı" diyor.
GÜVENLİK ALGISI
Güven algısının sürdürülebilmesi, Avrupa Birliği ülkeleri başta olmak üzere diğer komşu ülkelerle ilişkilerin artarak iyileşmesi, turizm çeşitliliğinin hedef pazarlara tanıtılmasının toparlanma sürecini hızlandıracağına vurgu yapılıyor. Azalan cruise turlarının yeniden artırılması, dünyanın çeşitli noktalarından tur serileri ve büyük kongreler gibi etkinliklerin geri kazanılması gerektiğine de dikkat çekiliyor.
Nevruz dönemiyle İran'dan gelen turist ile fuar dönemlerinde özellikle yerli turistlerin artmasının İstanbul'daki toparlanmada etkili olduğuna dikkat çeken Elite World Hotels Satış Pazarlama Direktörü Emel Elik Beza-roğlu, Arap Yarımadası'ndan gelen turistlerin tüm yıla yayılmış bir şekilde gelmesinin toparlanmanın temel nedeni olduğunu söylüyor. Bezaroğlu, "Özellikle İran ve Rus pazarında, siyasi gelişmelerle birlikte olumlu bir hava olacaktır. Eski doluluk oranlarına ve fiyatlara çıkmak için kongre ve fuarların canlanması gerekiyor. 2020 yılında başlayacak uluslararası kongre pazarı İstanbul'u olumlu yönde etkileyecektir" diyor.
BOZKURT ATABEK MÖVENPİCK HOTEL İSTANBUL GENEL MÜDÜRÜ "YENİ OTELLER REKABETİ ARTIRACAK"
"Dolulukların artmasında İstanbul'un güvenlik algısının pozitif yönde değişmesinin yanı sıra firmaların faaliyetlerindeki artış etkili oldu.
Talebin artmasına karşın yeni hizmete girecek oteller rekabeti de artıracak. Örneğin bizim bulunduğumuz bölgede üç yeni otel açılacak. Ürün ve servis kalitesiyle fark yaratan oteller mevcut pazar paylarını koruyup, oda fiyatlarını ve doluluklarını arttırabilecekler."