Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜtK) mevsimsel düzeltilmiş verilerine göre, ağustos ayında işsizlik oranı yüzde 10,8 olarak gerçekleşti. Bu oran önceki ay yüzde 11,1 düzeyindeydi. Yani ağustos ayında işsizlik oranında 0,3 puanlık düşüş yaşandı.
DR. ORHAN KARACA
okaraca@ekonomist.com.tr
Mevsimsel düzeltilmiş işsizlik oranında yılın ilk aylarında gözlenen düşüş son birkaç ayda yerini nisbeten yatay bir seyre bırakmıştı. Bu yatay seyirden sonra ağustos ayında yaşanan düşüş biraz hızlı oldu. Bu düşüşün nasıl gerçekleştiğini anlamak çok da kolay değil.
Çünkü ekonomide aylık bazda bu ölçüde dalgalanmalar yaşanması pek akla yakın görünmüyor. Bu durum muhtemelen ölçüm sorunlarından kaynaklanıyor. Bu nedenle aylık yerine daha geniş dönemlerdeki gelişmelere bakmak daha faydalı olabilir. Mesela üçer aylık dönemlere ilişkin gelişmelere bakmak daha sağlıklı bilgiler edinmemizi sağlayabilir.
Bu açıdan ağustos ayı verilerinin ayrı bir önemi var. Çünkü işgücü piyasasında ağustos ayı verileri aynı zamanda üçüncü çeyrek dönemin verileri oluyor. Bu da TÜİK’in yayınladığı aylık işgücü piyasası verilerini, önceki ve sonraki ayla birlikte, üç aylık dönemde yapılan anketlerden derlemesinden kaynaklanıyor.
Mevsimsel düzeltilmiş işsizlik oranı verilerine bu şekilde bakınca, yılın ilk çeyreğinde başlayan düşüşün devam ettiğini göürüyoruz. Geçen yılın ilk çeyreğinde yüzde 10 iken ikinci çeyreğinde yükselişe geçen mevsimsel düzeltilmiş işsizlik oranı son çeyrekte yüzde 11,8’i bulmuştu.
Bu da geçen yıl ekonominin bir resesyonun kıyısına gelmesinin sonucuydu. Bu resesyonun kıyısından uzaklaşılmaya başlaması ise bu yılın ilk çeyreğinden bu yana işsizlik oranını düşürüyor. İlk çeyrekte yüzde 11,6’ya ve ikinci çeyrekte yüzde 11,2’ye gerileyen mevsimsel düzeltilmiş işsizlik oranı, yukarıda verdiğimiz ağustos ayı verilerinin de gösterdiği gibi, üçüncü çeyrekte ise yüzde 10,8'e kadar indi.
Mevsimsel düzeltilmiş işsizlik oranındaki düşüşün üçüncü çeyrekte de sürmesi, ekonominin bu dönemde de iyi bir performans gösterdiği sinyalini veriyor. Ancak sorun büyük ölçüde dış talebe ve inşaat yatırımlarına dayanan bu performansın daha ne kadar sürdürülebilir olduğunun bilinememesinde yatıyor.
BUYRUN BİZ ANLATALIMYandaki yazı geçen hafta cuma günü Hürriyet Gazetesi’nde yayınlandı. Hürriyet’in eski yayın yönetmenlerinden biri ve halen köşe yazarı olan Ertuğrul Özkök, işsizlik rakamlarında anlayamadığı şeyler olduğunu söylüyor ve “Yok mu bir ekonomist bunu bana anlatacak” diyor. Gerçi bizim de işsizlik rakamlarında anlayamadığımız şeyler var ama en azından Özkök’ün bahsettiği konulara ilişkin biraz bilgimiz bulunuyor.
Buyrun sırasıyla anlatalım:
- Birincisi, nisan ayında yüzde 10,5 ve ağustos ayında yüzde 10,6 olan işsizlik oranları, mevsimsel olarak düzeltilmemiş seriye ait. İşsizlikte mevsimselliğin çok büyük etkisi olduğu için aylık gelişmeleri mevsimsel düzeltilmemiş verilerden takip etmek doğru değil. Biz bu yüzden analizlerimizi mevsimsel düzeltilmiş veriler üzerinden yapıyoruz. Mevsimsel düzeltilmiş verilere göre ise nisan ayında yüzde 11,2 olan işsizlik oranı ağustos ayında yüzde 10,8’e inmiş durumda. Yani bu açıdan işsizlikte biraz iyileşme var.
- İkincisi, Özkök’ün bir gün önce Hürriyet Gazetesi’nde yayınlanan haberden okuduğu anlaşılan “umutsuz olan” insan sayısında büyük bir maddi hata var. 27 milyonluk o sayı umutsuz insanları değil işgücüne dahil olmayan nüfusu ifade ediyor. Bunları da büyük ölçüde ev kadınları, eğitimde olan çocuk ve gençler, emekliler vb. oluşturuyor. İş bulma ümidi olmadığı için iş aramaktan vazgeçenlerin sayısı sadece 634 bin kişi. Bu sayıda da geçen yılın aynı ayına göre 75 bin kişilik düşüş var.
- Özkök’ün “İyiye mi gidiyoruz, yoksa duvara toslamaya doğru mu” sorusuna ise yanıt vermek pek kolay değil. Bana pek de iyiye gidiyormuşuz gibi gelmiyor ama duvara toslayıp toslamayacağımızı da bilemiyorum. Bunu ancak yaşayarak görebileceğiz.