TÜİK’in Hanehalkı İş Gücü Araştırması sonuçlarına göre; 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı 2024 yılı IV. çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre 23 bin kişi azalarak 3 milyon 80 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise 0,1 puanlık azalış ile yüzde 8,6 seviyesinde gerçekleşti. Araştırmaya göre, işsizlik oranı erkeklerde yüzde 6,9, kadınlarda yüzde 11,8 olarak tahmin edildi. Öte yandan 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki çeyreğe göre 0,5 puanlık azalış ile yüzde 16,1 oldu.
Ekonomist’in 2 - 15 Mart 2025 tarihli sayısından
ATIL İŞ GÜCÜ YÜZDE 28
Zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel iş gücü ve işsizlerden oluşan atıl iş gücü oranı ise 2024 yılı IV. çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre 1,4 puanlık artış ile yüzde 28 oldu. Bununla birlikte, istihdam edilenlerin sayısı 2024 yılı IV. çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre 141 bin kişi artarak 32 milyon 755 bin kişi, istihdam oranı ise 0,2 puanlık artış ile yüzde 49,6 oldu. Bu oran erkeklerde yüzde 67 iken kadınlarda yüzde 32,5 olarak gerçekleşti. İş gücü ise 2024 yılı IV. çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre 118 bin kişi artarak 35 milyon 835 bin kişi, iş gücüne katılma oranı ise 0,1 puanlık artış ile yüzde 54,2 olarak gerçekleşti. İş gücüne katılma oranı erkeklerde yüzde 72, kadınlarda ise yüzde 36,8 oldu.
ÇALIŞMA SÜRESİ ARTTI
Mevsim etkisinden arındırılmış istihdam edilenlerin sayısı 2024 yılı IV. çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre tarım sektöründe 86 bin kişi, sanayi sektöründe 82 bin kişi, inşaat sektöründe 9 bin kişi artarken hizmet sektöründe 36 bin kişi azaldı. İstihdam edilenlerin yüzde 14,8’i tarım, yüzde 20,8’i sanayi, yüzde 6,6’sı inşaat, yüzde 57,8’i ise hizmet sektöründe yer aldı. Öte yandan istihdam edilenlerden referans döneminde işbaşında olanların, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış haftalık ortalama fiili çalışma süresi 2024 yılı IV. çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre 0,2 saat artarak 42,8 saat olarak gerçekleşti.
MİLYONLARCA KİŞİ NE EĞİTİMDE NE İŞTE
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, işsizlik verilerine ilişkin yaptığı açıklamada, “2013 yılından itibaren en düşük seviyeye geriledi” dedi. Resmi veriler Bakan Işıkhan’ı doğruluyor olsa bile, Türkiye hala dünya ölçeğinde yüksek işsizlik oranına sahip ülkelerden biri olmaya devam ediyor. Özellikle yüzde 28-30 seviyelerinde seyreden atıl iş gücü oranı ve 15-34 yaş arasında ne eğitimde ne istihdamda olanların oranının da yüzde 27 olması, milyonlarca insanımızın geleceği açısından çok olumsuz bir tablo oluşturuyor.
OECD ORTALAMASININ İKİ KATI
Türkiye’de hal böyleyken, Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (Eurostat) tarafından yayımlanan verilere göre, Euro Bölgesi mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı Aralık 2024 itibarıyla yüzde 6,3 oldu. Aralık 2023’te bu oran yüzde 6,5 seviyesindeydi. AB işsizlik oranı ise Aralık 2024’te önceki yıl aynı döneme göre yüzde 0,1 azalarak yüzde 5,9 oldu.
OECD’nin 19 Şubat’ta yayınladığı güncel verilere göre ise 2024 yılında OECD genelinde işsizlik oranı yüzde 4,9 seviyesinde sabit kaldı. Türkiye ise yüzde 8,5’lik işsizlik oranıyla OECD üyesi 38 ülke arasında en yüksek işsizlik oranına sahip altıncı ülke olarak sıralandı. Türkiye’nin üzerinde yer alan ülkeler arasında İspanya, Kolombiya, Yunanistan, Finlandiya ve Şili bulunuyor. 2023’e kıyasla işsizlikte düşüş yaşansa da Türkiye’nin işsizlik oranı hâlâ OECD ortalamasının yaklaşık iki katı seviyesinde bulunuyor.
SOKAĞIN ENFLASYON BEKLETİSİ DÜŞMÜYOR
Türkiye’de enflasyonu düşürme amacıyla uygulanan ekonomi politikaları, geniş halk kesimlerinde beklenen olumlu etkiyi yapamıyor. Piyasa Katılımcıları Anketi, İktisadi Yönelim Anketi ve Türkiye İstatistik Kurumu iş birliğiyle yürütülen ‘Sektörel Enflasyon Beklentileri’ anketine göre, hane halkının 12 ay sonrası için enflasyon beklentisi düşmek yerine yükseliyor. Ankete göre, 2025 yılı şubat ayında 12 ay sonrası yıllık enflasyon beklentileri, hane halkı için 0,4 puan artarak yüzde 59,2 seviyesine yükseldi. Gelecek 12 aylık dönemde enflasyonun düşeceğini bekleyen hane halkı oranı ise bir önceki aya göre 2,5 puan azalarak yüzde 28,3 seviyesinde gerçekleşti. Yani hane halkı tarafında hem 12 sonraki enflasyon beklentisi yükseldi hem de enflasyonun düşeceğini öngörenlerin oranı gerilemiş oldu.
PİYASA İLE HALK ARASINDA 34 PUAN FARK
Öte yandan, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yapılan açıklamaya göre, aynı dönemde piyasa katılımcıları için 0,1 puan azalarak yüzde 25,3 seviyesine, reel sektör için 1,9 puan azalarak yüzde 41,9 seviyesine geriledi. Böylelikle piyasa katılımcıları ve reel sektör için enflasyon beklentileri gerilerken; piyasa katılımcıları ile vatandaşın enflasyon beklentisi arasındaki makas 33,9 puan oldu.
KAPASİTE KULLANIMI ÜÇ AYDIR DÜŞÜYOR
2025 yılı şubat ayında, imalat sanayinde faaliyet gösteren 1750 iş yeri tarafından İktisadi Yönelim Anketi’ne verilen yanıtlar toplulaştırılarak değerlendirilen Kapasite Kullanım Oranı (KKO) verisine göre, Kasım 2024’te yüzde 76,1 olan Kapasite Kullanım Oranı’ndaki gerileme üçüncü ayına girmiş oldu. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yapılan açıklamaya göre, mevsimsel etkilerden arındırılmamış Kapasite Kullanım Oranı (KKO), bir önceki aya göre 0,1 puan azalarak yüzde 74,5 seviyesinde gerçekleşti.
REEL KESİM GÜVENİ YÜKSELDİ
Öte yandan mevsimsellikten arındırılmamış Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE) ise bir önceki aya göre 1,5 puan artarak 102,4 seviyesinde gerçekleşti. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’ndan (TCMB) yapılan açıklamaya göre, endeksi oluşturan anket sorularına ait yayılma endeksleri incelendiğinde, son üç aydaki toplam sipariş miktarı, mevcut toplam sipariş miktarı, genel gidişat ve gelecek üç aydaki toplam istihdama ilişkin değerlendirmeler endeksi artış yönünde etkilerken, gelecek üç aydaki üretim hacmi, gelecek üç aydaki ihracat sipariş miktarı, mevcut mamul mal stoku ve sabit sermaye yatırım harcamasına ilişkin değerlendirmeler endeksi azalış yönünde etkiledi. 2025 yılı şubat ayında mevsimsellikten arındırılmış Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE-MA) ise bir önceki aya göre 0,2 puan artarak 102,8 seviyesinde gerçekleşti. Verilere göre, son üç aya yönelik değerlendirmelerde, üretim hacmi, iç piyasa sipariş miktarı ve ihracat sipariş miktarında azalış bildirenler lehine olan seyrin bir önceki aya göre zayıfladığı gözleniyor. Bununla birlikte, mevcut toplam siparişlerin mevsim normallerinin altında olduğu yönündeki değerlendirmeler bir önceki aya göre zayıflarken, mevcut mamul mal stokları seviyesinin mevsim normallerinin üstünde olduğu yönündeki değerlendirmeler ise bir önceki aya göre güçlendi.