İstanbul Sanayi Odası'nın (İSO) bu yıl 55'incisini hazırladığı 'Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu (BSK) Araştırması'nın 2022 sonuçları 26 Eylül tarihinde açıklandı. Araştırma sonuçları, pandemiden çıkış yılı olan 2022'de sanayi şirketlerinin yükselişe geçen enflasyonun da etkisiyle üretimden satışlarda rekor artış yaşadığını ortaya koydu.
Sanayi devlerinin üretimden satışları 2022'de yüzde 119 artarak 4,5 trilyon TL'ye dayandı. Buna karşın bu rakam ÜFE'den arındırıldığında, üretimden satışlardaki reel artış yüzde 10-8 olarak gerçekleşti. Bu dönemde İSO 500 şirketlerinin kısa vadeli mali borçların toplam borçlar içindeki payı ise yüzde 50'yi aştı.
TÜPRAŞ YİNE LİDER
İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan'ın açıkladığı sonuçlara göre, geçen yıl üretimden satışlara göre en büyük kuruluş 418,4 milyar ile bir kez daha Tüpraş oldu. Tüpraş'ı 189,2 milyar liralık üretimden satışıyla Star Rafineri izlerken, üçüncü sırada 140,1 milyar lira ile Ford Otomotiv yer aldı. 2022 araştırmasına baktığımızda, 2021'in sonuçlarından farklı olarak Ford Otosan ve Star Rafineri'nin yer değiştirdiğini görüyoruz.
İSO 500'ün ihracat performansına baktığımızda, Türkiye'nin toplam ihracatını aşan bir büyüme oranı görüyoruz. Türkiye ihracatının yüzde 12,9 arttığı 2022 yılında, İSO 500'ün ihracatı 14,1 arttı ve 85,8 milyar dolardan, 97,9 milyar dolara yükseldi. Böylece İSO 500 tarihindeki en yüksek ihracat rakamına ulaşmış oldu.
Bu dönemde ihracat yapan kuruluş sayısı da 467 ile en yüksek seviyesine çıktı. Bugüne kadar sanayi devlerinin ciddi sıkıntılarından biri olan kaynak sorununun 2022 yılında özkaynaklara ağırlık vererek karşılandığını görüyoruz.
YENİ DÖNEM BEKLENTİLERİ
2022 yılı gerek pandemi sonrası patlama yapan talep, gerekse enflasyondaki yükseliş ile birlikte sanayi şirketlerine belli avantajlar sağladı. Ancak 2023 yılı için aynı pozitif koşulların devam ettiğini söylemek zor. Gerek küresel gerekse yerel makro göstergeler ve gelişmeler, 2023'ün sanayiciler için daha sıkıntılı bir yıl olacağını gösteriyor.
Bir yandan FED ve AMB'nin sıkı para politikasının etkileri, diğer yandan başta AB olmak üzere ihracat pazarlarındaki yavaşlama sanayi üretiminde çok parlak bir tablo çizmiyor. Nitekim İSO'nun her ay açıkladığı İhracat İklimi Endeksi verileri de bu tabloyu doğrular nitelikte.
İhracatın büyümeye katkısının yüksek seyrettiği 2021 genelinde ve 2022'nin ilk yarısında güçlü seyreden endeks, 2022 yılı ikinci yarısından itibaren zayıflamaya başladı. 2023 Ağustos itibarıyla da 50 eşik değerinin altına düşerek daralma bölgesinde yer aldı.
Öte yandan iç piyasada da yeni ekonomi yönetiminin faiz artırımı politikasına geçişi ve yüksek enflasyonla kararlı mücadele söylemi, büyüme performansında mutlaka ivme kaybı yaratacaktır. Sözün özü, 2022'yi hiç de fena olmayan bilançolarla atlatan İSO 500 şirketlerini, 2023 ve sonrasında çok da parlak bir dönem beklemiyor.
