GÖZDE YENİOVA
gyeniova@ekonomist.com.tr
Beş yıl önce e-ticaret sektörünün hızla büyümesi, girişimlerin artması ve çeşitlenmesi, bu alana yabancı yatırımcıların ilgisini artırmıştı. Birçok internet sitesi o dönemde ya satılıyor ya da belli bir miktar hissesine yatırım geliyordu. Son yıllara baktığımızda ise yabancı yatırımcıların internet girişimlerine olan ilgisinde bir azalma gözleniyor. Beş yıl önce olan yatırım iştahı artık yok gibi görünüyor.
Tabloları görmek için görsellere tıklayın.
2010’dan sonra her yıl beşten fazla yabancı yatırım işlemi görülürken, bu yıl bu rakam dörde kadar düştü. Bu yıla bakıldığında, yabancı yatırımcıların ilgisini çekip belli miktarda hissesini satan şirketler arasında Maçkolik.com, Armut.com, Kapgel, Turkiyef1.com bulunuyor. Maçkolik. com’un yüzde 49’luk hissesi İngiltere merkezli Perform Group’a 27 milyondolara satıldı.Armut.com’a Rusya ve Belçika merkezli yatırım fonlarından 3,2 milyon dolar yatırım geldi. Armut.com aldığı bu son yatırımla toplam 4,2 milyon dolar yatırım almış oldu. Kapgel ise Rusya ve Birleşik Arap Emirlikleri fonlarından
1 milyon dolarlık yatırım aldı. Geçen yıla bakıldığında ise internet girişimlerinde 2 adet satın alma işlemi yapıldığı görülüyor. Yemeksepeti, İyzi, Modanisa, Annelutfen, Onedio.com gibi girişimler geçen yıl yabancı yatırımcılardan ilgi gören şirketler olmuştu.
2012’DE ZİRVE YAPTI
Satın alma ve birleşme işlemlerinin yanı sıra, startups.watch verilerine göre, 2016 yılının ilk yarısında Türkiye’de start up’lar 4 milyon 450 bin dolarlık yabancı yatırım aldı. Oysa 2015’in aynı döneminde bu rakam 18 milyon 475 bin dolar olmuştu. 2010 yılından itibaren yabancı yatırım tutarı ve miktarına bakıldığında, 2012 yılı 65 milyon 270 bin dolar ile en çok yatırım yapılan yıl olarak görülüyor.
Onu 2011 yılında yapılan 40 milyon 65 bin dolarlık yatırım tutarı izliyor. Geçen yıl ise bu rakam 26 milyon 190 bin dolara düştü. 2010 yılından bu yana toplam yabancı yatırım tutarı, startups.watch’a göre, 177 milyon 210 bin dolar olarak belirtiliyor.
DOĞU’NUN İLGİSİ ARTTI
Startups.watch kurucusu Serkan Ünsal, son dönemde sadece Batı ülkelerinin Türkiye’deki girişimlere ilgisinin 2012 sonrasında beklenen seviyeye gelmediğini belirtiyor. Ünsal, “Bu dönemden sonra biraz daha artar diyorduk fakat artmadı.
Ancak Doğu ülkelerinin ilgisi arttı. Bunun nedeni ise politik istikrar olmaması, girişim ekosistemi-nin içe dönük olması, global düşünen girişimlerin az olması olabilir” diyor. Serkan Ünsal, önümüzdeki dönemde özellikle Ortadoğu ve Dubai’nin ilgisinin artacağını söylüyor ama Amerika bazlı yatırımcıların Türkiye’ye ilgisinin artacağını düşünmüyor.
Girişimcinin yabancı yatırımcılara ulaşabilme yeteneğinin çok önemli olduğunu belirten Serkan Ünsal’a göre, yerli bir girişim çok iyi bir büyüme yakalamadıysa yabancı yatırımcıların haberi bile olmuyor. Bu konuda startups. watch, yerli ve iyi giden girişimleri 12 farklı ülkedeki yabancı yatırımcılara düzenli olarak bildiriyor.
HANGİ ALANLAR CAZİP?
Bu yıl Türkiye’de yatırım için cazip olan alanlar fintech, emlak, pazaryeri, eve temizlikçi çağırma gibi lokal işler ve SaaS (servis olarak yazılım) olarak gösteriliyor. Global pazarda ise özellikle sanal gerçeklik ve yapay zeka konuları daha çok ilgi görüyor. Fakat Türkiye’de bu konudaki girişim sayısı bir elin parmaklarını geçmiyor.
Yabancı yatırımcılar kadar yerli yatırımcılar da internet girişimleriyle ilgili. Buna göre, yıl içinde Mutlubiev, Yedi70.com, Temizlikyolda.com, Tisho.com gibi şirketler de yatırım alanlar arasında bulunuyor.
Yerli fonların ve yatırımcıların, yatırım miktarı az olsa da girişimcilere destekleri oluyor. Geçen yıl yedi şirket yatırım alırken bu yıl bu rakam beş oldu. Yerli ve yabancı ortak yatırım girişimleri de mevcut. ACT Venture Partners ve Türkiye’deki ana yatırımcılığını MV Holding ile Gedik Yatırım’ın yaptığı StartersHub, Segmentify’a 300 bin dolarlık yatırım yaptı.
lYZICO’YA YATIRIM YOLDA
Önümüzdeki dönemde yerli girişimlere başka yatırımların da gelmesi bekleniyor. Burada en büyük beklenti ise ödeme sistemleri sağlayıcısı Iyzi-co’ya yabancı yatırımcı gelebileceği yönünde. Şirketin şu anda görüşmelerini sürdürdüğü ve bir ay içinde yatırım anlaşmasının biteceği ifade ediliyor.
Geçen yıl yatırım alan Modacruz. com da yeni bir yatırımın eşiğinde. Modacruz kurucusu Melis Güçtaş, “En son 2015 sonunda 2,5 milyon dolarlık bir A seri yatırım aldık. Bu turla beraber pazarlama harcamalarımızı artırırken bir yandan da ekibimizi doğru büyütmeye ve daha uzun vadeli dönüş bekleyeceğimiz birtakım yatırımlar yapmaya odaklandık. Daha da büyüyebilmek adına yakın zamanda yabancı bir yatırımcıdan B seri tur yatırımı da alacağız" diyor.
