TALAT YEŞİLOĞLU
tyesil@ekonomist.com.tr
Muhtemelen bu sayı artacak. İlk vakanın açıklanmasıyla birlikte Türkiye, ekonomi boyutundan insani boyuta geçiş yaptı!
Nasıl mı?
Marketlerdeki temel gıda ve hijyen ürünleri adeta kapanın elinde kaldı. Maske fiyatları, bir süreden beri zaten uçuştaydı. Bu kez insanlarımız maske bulamaz oldu. Bir ay öncesinde 25 kuruşa alınan basit bir maske, geçen hafta ‘yok’a düşmeden önce 3-4 TL aralığına gelmişti. Üstelik, Ticaret Bakanlığı’nın bütün ‘cezai’ uyarılarına rağmen…
Çin’deki sert önlemler, ticari yaşamı da bir süreden beri etkiliyordu. Önce ‘fırsat’ ağırlıklı beklentiler vardı ama evdeki hesap çarşıya uymadı. Özellikle tedarik zincirindeki aksaklıklar, şirketlerin üretim sürecini etkileyecek noktaya geldi.
Bu yüzden de Çin’e bağımlı olan sektörlerin ara malı ve hammadde girdilerinde ciddi bir maliyet artışı kaydedildi. Nasıl bir önlem alınabilir derken, ilk vakanın ilan edilmesiyle, Türkiye yeni bir evreye girdi.
Kapak haberimizde okuyacağınız gibi, bakanlığın toplu katılımlı etkinlikleri yasaklamasından önce de çok sayıda şirket bu etkinlikleri erteleme yoluna gitmişti.
Ekonomist, Capital ve Start Up dergilerinin organize ettiği ve iş dünyasının en büyük buluşması olan Uludağ Ekonomi Zirvesi de bunlardan biri. 20-21 Mart’taki zirve kasım ayına ertelendi. İş dünyasının olağan çok sayıdaki buluşması da benzer şekilde önümüzdeki aylara ötelendi.
Önce insan… McKinsey gibi dünyanın önde gelen danışmanlık şirketinin hazırladığı öneri listesinin ilk maddesinde “Çalışanlarınızı koruyun” ifadesi yer alıyor. Çok sayıda çok uluslu şirketin evden çalışmaya yönelmesi kararlarına Türk şirketleri de katıldı.
Okulların tatile girmesi, işyerlerinin personelini evden çalışmaya yönlendirmesi, geçen haftaya kadar uzaktan izlediğimiz ‘salgın’ı günlük yaşantımızın bir parçası haline getirdi. Hijyen ağırlıklı sağlık önlemleri alınırken, şirketler çalışanlarını korumak kadar ekonomik faaliyetlerini zedelememek için de önlem arayışında. Tedarik zincirini koruyabilmek, likidite dengesini sağlayabilmek gibi...
Bu yüzden de Çin’den başlayarak Uzakdoğu’ya yayılan, ardından başta İtalya olmak üzere Avrupa’da ‘karantina’ sürecine giren salgına karşı şirketlerin aldığı önlemleri araştırdık. Yaşanabilecek olası tablonun ne olabileceği üzerine uzmanlarla konuştuk ve kapak haberimizi oluşturduk.
Koronavirüs, yaşantımızın bir parçası. Hep birlikte mücadele etme zamanı. Kimse ücretsiz, bedava ürün veya hizmet istemiyor. Ama kriz fırsatçılarının da unutulmayacağını anımsatmak isterim.
Virüslerle daha iyi mücadele ettiğimiz bir hafta diliyorum…