LEVENT GÖKMEN DEMİRCİLER
lgokmen@ekonomist.com.tr
ayrimenkul sektörü, aynı segmentte geliştirilen çok sayıda projenin birbirleriyle rekabet etmesi, kredi faiz oranlarının yüksekliği gibi nedenlerle zor günler geçiriyor. Türkiye'nin bölgesindeki savaş ortamı, terör olayları gibi nedenlerle yabancıya satışlar da durağanlaştı.
Bu yılı geçen yılla aynı miktarda yani 1,5 milyon adetlik konut satışıyla kapatmayı hedefleyen sektör, kentsel dönüşüm ve yabancıya satış konularında yapılacak yeni düzenlemeleri bekliyor. İnşaat sektörüne yön veren derneklerden biri olan Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER) Başkanı Feyzullah Yetgin ile sektörü ve derneğin projelerini konuştuk.
Gayrimenkul sektörünün içinde bulunduğu durgun dönemden kurtulması için nelere ihtiyaç var?
Üretilen proje sayılarının artması, konut kredisi faiz oranlarının yüksekliği sektörü zorluyor. Ürün çeşitlemesine gidilebilir. Öğrenci evleri, yaşlı evleri gibi yurtdışındakine benzer farklı konseptler ülkemizde de yapılmalı. Bunun ilk örneklerini görüyoruz, önümüzdeki dönemde daha da artacaktır.
GYODER olarak sektörün gelişimine yönelik ne gibi çalışmalar yapıyorsunuz?
GYODER olarak 2000 yılından bu yana sektörde ilk ve tek olan Gayrimenkul Zirvesi'ni düzenliyoruz. Gayrimenkul sektörünü bir araya getiren en önemli platformlardan biri haline gelen bu zirvede sektörün gelecek vizyonunu belirliyoruz. Bu yıl 17 Nisan'da Dokuzuncu GYODER Gayrimenkul Zirvesi'nde Gayrimenkul 4.0'ı konuşup sektöre format atacağız. Türkiye'de gayrimenkul sektörünün dünyayla rekabet eden, bazı yerlerde önde giden bir şekilde konumlanmasını planlıyoruz. Türkiye dünyanın neresinde ve nereye gitmeli gibi konuları tartışacağız.
Sektörün heyecanla beklediği kentsel dönüşüm ve yabancıya satış konularını içeren yeni düzenlemeler konusunda gelişme var mı?
Sektörün önünü açmak için 15 maddelik bir paket hazırlandı. Mayıs ayı gibi Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile çıkarılması bekleniyor. Bu pakette kentsel dönüşümden yabancıya satışa kadar pek çok konuda düzenlemeler olacak. Kentsel dönüşümün hızlanması için bu düzenlemeler önemli. Ayrıca 1 milyon dolarlık alım yapan yabancılara vatandaşlık verilmesi uygulamasında fiyatın 300 bin dolara çekilmesi gündemde.
Bu sınırın 300 bin dolara çekilmesi yabancıya satışı artırır mı sizce?
Bu yeni düzenleme yabancı yatırımcının yatırımını çeşitlendirmesi bakımından önemli.
Yabancıya satıştan umutluyuz. Ancak yabancıya satışta prosedürlerin iyileştirilmesi lazım. Yabancıya satış rakamında hedef 7-8 milyar dolar. Bunu kısa vadede 15-20 milyar dolarlara taşıyabilmemiz lazım. Türkiye'nin bu potansiyeli var.
Yabancıya satışa ivme kazandırabilmek için daha başka neler yapılmalı? Hedef ülkeler hangileri?
Körfez ülkeleri, Hollanda, Almanya gibi Avrupa ülkeleri hedef ülkelerimiz. Burada potansiyeli artırmak için sağlık turizmi ve üçüncü yaşa yönelik yatırımlar yapılmalı. Bu yatırımlar da finansman ve konjonktür meselesi.
Başka derneklerle birlikte sektörün gelişimini sağlamak üzere kamuya bilgi, rapor iletme gibi görevler de üstleniyorsunuz. Son olarak neler yaptınız?
Müktesebat konusunda GYODER, KONUT-DER, İNDER olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na yazı gönderdik. Bunda ruhsatı alınmış proje tamamlansın ve iskanı alınsın görüşümüz vardı. Çünkü imar planları değişiyor, projelerin ruhsatı iptal oluyor. İskan aşaması gelmiş projelerde bile bu sorun yaşanabiliyor. G20 içinde yer alan bir ülkenin bu tür engelleri ortadan kaldırması lazım. GYODER çatısı altında oluşturduğumuz 'Kanun, Mevzuat ve Sektörel Bilgi', 'Sürdürülebilirlik ve Yeşil Binalar Komitesi' gibi komitelerimizle üyelerimizin katılımı ve destekleriyle sektöre yönelik çalışmalar da yürütüyoruz.
Türkiye için önemli bir proje olan İstanbul Uluslararası Finans Merkezi'nde (İFM) son durum nedir?
İş GYO, Tahincioğlu, Ağaoğlu projelerinin kabasını bitirdi, diğer projelerin ilerlemesini bekliyorlar. Halk GYO, 2019 Eylül'de kabasını bitirecek. Bakan Naci Ağbal bölge ile ilgili gerekli açıklamaları yapıyor. İFM ile ilgili mevzuat tamamlanıp yasa çıkarılsın ve açıklansın. İstanbul'da A sınıfı ofis sayısı dünyanın çok gerisinde kalıyor. İFM buna katkı sağlayacak. 1 milyon m2 ofis arzı olacak. Bunun yarısı banka ve bağlı ortaklıklar tarafından kullanılacak. Korkulacak kadar bir arz fazlası oluşmayacak.
GYODER olarak sektörün gelişimini sağlamaya yönelik fuar ve eğitimleriniz de var değil mi?
Dernek olarak sektörün her türlü ihtiyacını gözetiyoruz. 2009 yılından itibaren Türkiye'nin ilk uluslararası katılımlı bölgesel gayrimenkul fuarını, sektöre ve Türkiye'ye kazandırdık. GYODER, Türkiye gayrimenkul sektörünün şekillenmesinde önemli rol üstleniyor. GYODER Akademi, eğitim, yüksek lisans, doktora, MBA programlarını ve rapor ve yayın çalışmalarını kurumsal bir çatı altında topluyor. Bahçeşehir Üniversitesi (BAU) ile birlikte Türkiye'de ilk defa gayrimenkul sektörüne yönelik işletme yüksek lisans programı 'MBA in Real Estate'i başlattık. Özyeğin Üniversitesi ile İngilizce MBA programımız var. Ankara Üniversitesi, İTO Üniversitesi ve Bilgi Üniversitesi ile sertifika ve staj programlarımız var. Ayrıca GYODER raporumuz ve endeks çalışmalarımız sektörümüze referans oluyor.
300'E YAKIN ÜYESİ VAR
GYODER, 2 Ağustos 1999'da Türkiye'deki mevcut ve kurulmakta olan gayrimenkul yatırım ortaklıklarının (GYO) temsilcileri tarafından kuruldu. Dernek, gayrimenkul sektörünün gelişimini teşvik etmek, gayrimenkul yatırımlarının önündeki zorlukların kolaylaştırılması adına kanun ve mevzuat çalışmaları yapmak, uluslararası yatırımcılarla sektör ilişkilerini geliştirmek gibi amaçlarla hayata geçirildi. GYODER'in, gayrimenkul geliştiriciden gayrimenkul yatırımcısına, GYO'dan mimarlara ve hukukçulara kadar gayrimenkulün ana ve yan sektörlerini kapsayan 300'e yakın kurumsal üyesi bulunuyor.