AYŞEGÜL SAKARYA PEHLİVAN
asakarya@ekonomist.com.tr
Satın almaya açık olan şirketler, özellikle verimlilik sorunu yaşayan yerel perakendecileri radarlarına almış durumda. “İyi ürünü daha hesaplı alma’’ talebinin arttığı ekonomik durgunluk dönemlerinde büyümesi hızlanan indirim marketleri pazarı 2017’ye hareketli giriyor.
2017’de yüzde 16 büyümesi beklenen sektörde satın almaların öne çıkması bekleniyor. Sektörde bu yıl yaklaşık 2 bin 500 yeni mağaza açılması ve bu kapsamda 10 bin civarında yeni istihdam yaratılması öngörülüyor.
100 milyar TL’nin üzerinde bir büyüklüğe sahip olan gıda perakende sektörü, 2016 yılında cirosal bazda yaklaşık yüzde 9 büyüdü. Mağaza sayıları yüzde 16, istihdam ise yüzde 8 artış gösterdi. 2016 yılında en büyük rekabet indirimli perakende pazarında yaşandı. 2016 yılında 2 bin 500’den fazla discount mağaza açıldı ve bu alanda faaliyet gösteren mağazaların toplam sayısı 17 bini geçti.
2017’de büyümenin devam etmesi bekleniyor. Stratejileri gereği reklam yapmadan büyüyen BİM ve Şok, 2017 yılına televizyon reklamlarıyla girdi. Bu da pazardaki rekabetin giderek kızışacağını gösteriyor. 2017’de satın alma konusunda açık olacakları mesajını veren şirketler, özellikle verimlilik sorunu yaşayan yerel perakendecileri radarlarına almış bulunuyor.
A101 BİM’İ GEÇTİ
Sektörün en büyük iki şirketine bakıldığında, A101’in son birkaç yıldır ciddi bir büyüme ivmesine girerek mağaza sayısında BİM’in önüne geçtiğini görüyoruz. İki marka rekabette gıda ve gıda dışı alanlarda farklılaşıyor. BİM gıdada büyük bir rekabet gücüne sahipken A101 ise özellikle tekstil ürünlerinde öne çıkıyor.
A101, Türkiye genelinde yayılmacı bir politika izlerken BİM ise verimliliği öne çıkarıyor. A101’in 2016 büyümesine bakıldığında agresif tutumunu görmek mümkün. Şirket, 2016’da Çağrı Semt Marketleri’ni bünyesine kattı. 209 marketin yüzde 90’ı A101’e dönüştürüldü.
11 milyar TL’lik ciroya ulaşan şirketin mağaza sayısı 6 bin 500’e ulaştı. A101, 2017’de de satın alma fırsatlarını kollamaya devam edecek. 2017 yılında da iddialı büyüme öngören A101, 7 bin mağazaya ulaşmayı hedefliyor. Ciroda ise hedef 13 milyar TL’yi aşmak.
BİM YURTDIŞINA BAKIYOR
Sektörün en güçlü oyuncularından BİM, 2016 sonunda Türkiye’de 5 bin 602’si BİM ve 21’i File olmak üzere toplam 5 bin 623 mağazaya ulaştı. Gündemlerinde herhangi bir satın alma planı bulunmadığını söyleyen BİM CFO’su Haluk Dortluoğlu, tekliflere tamamen kapalı olmadıklarının da altını çiziyor. 2016 yılında yaklaşık 2 bin 500 yeni istihdam oluşturan şirketin Türkiye’deki personel sayı 32 bine ulaştı.
2017 yılında da benzer ölçekte yeni istihdam oluşturulması planlanıyor. 21 olan File mağaza sayısının ise iki kat artırılması hedefleniyor. BİM aynı zamanda Türkiye’nin yurtdışında faaliyet gösteren tek discount markası. Fas’ta 329, Mısır’da ise 215 mağaza ile faaliyet gösteriyor. Şirketin yurtdışında yeni pazar arayışları sürüyor.
2011 yılında Yıldız Holding bünyesine katılan Şok, dört yılda dört kat büyüdü. 2011 yılında bin 200 mağazası ve 4 bin 500 çalışanı olan marka 2016 yılını ise 4 bin mağaza ve 17 bin çalışanla kapattı. 2017 yılında bin mağaza açmayı planlayan şirket, 4 bin kişiye daha iş olanağı sağlamayı hedefliyor. Rekabette farklılaşmak isteyen Şok, mağazalarını yenilemeye başladı. Geçen yıl yenilenen bin 600 mağaza ve yeni açılan bin mağaza ile birlikte mağazaların üçte ikisi değiştirildi.
REKABETE SEÇ MARKET KATILDI
Bir süre önce UCZ hisselerinin yüzde 60’ını satan Yıldız Holding, discount pazarındaki büyümesine Seç Market markasıyla devam ediyor. Seç Marketleri de UCZ gibi bayilik sistemiyle büyüyor. Seç Market, Bizim Toptan Satış Mağazaları’nın iş ortağı olarak faaliyet gösteriyor.
Yani Seç Market, Bizim Toptan Satış Mağazaları’nın franchising modeli olarak tasarlanmış durumda. 350 bayisi olan Seç Market’in Türkiye geneline yayılması hedefleniyor. Yıldız Holding’in hemen hemen aynı konseptteki UCZ’yi Seç Market’in bünyesine katabileceği de konuşuluyor.
Pazarın son dönemde dikkat çeken bir başka oyuncusu ise Hakmar Grubu’na ait Hakmar Ekspres. 405 şubesi bulunan Hakmar Ekspres, 2017’de yüzde 20 büyümeyi planlıyor. Sakarya’da bir bölge deposu açacaklarını söyleyen Hakmar Yönetim Kurulu Üyesi İsa Albayrak, “2017’de 10 milyon TL’lik yatırım yapıp 500 istihdam sağlayacağız. 405 discount mağazayı 470’e çıkartacağız. Beş süpermarket açacağız” diyor. Şirket önümüzdeki dönemde büyümek için Batı Karadeniz ve Marmara’nın iç kesimlerini araştırıyor.