DR. ORHAN KARACA
okaraca@ekonomist.com.tr
Bu büyüme de dış talepten ziyade iç talebin ürünü olacak. Sanayi üretimi, reel perakende satışlar ve dış ticaret verileri bu yönde sinyal veriyor. Öncelikle sanayi üretimine bakalım. 2018'in ilk çeyreğinde sanayi üretimi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9,8 yükseldi.
Türkiye'de sanayi üretimindeki yıllık değişim ile ekonomik büyüme arasında önemli bir paralellik mevcut. Bu ilişki, sanayi üretimindeki yıllık artışın oldukça yüksek olduğu ilk çeyrek dönemde ekonomik büyümenin de yüksek çıkacağını düşümmemize neden oluyor.
Sanayi üretiminden gelen bu sinyali reel perakende satışlardaki gelişmeler de destekliyor. İlk çeyrekte reel perakende satışlardaki yıllık artış da oldukça yüksek oldu ve yüzde 8,9'u buldu.
Türkiye'de ekonomik büyüme ile reel perakende satışlardaki yıllık değişim arasında da önemli bir paralellik var. Bu da reel perakende satışlardaki yıllık artışın epey yüksek olduğu ilk çeyrekte ekonomik büyümenin de yüksek çıkacağı sonucuna varmamıza yol açıyor.
İÇ TALEBİN ETKİSİ
Öte yandan reel perakende satışlarda bu yılın ilk çeyreğinde ekonomideki büyümede iç talebin daha büyük bir rol oynamış olabileceğine ilişkin sinyaller de var. Geçen yılın son çeyrek döneminde reel perakende satışlardaki yıllık artış daha düşük ve yüzde 5,5 olarak gerçekleşmişti.
2018'in ilk çeyrek döneminde reel perakende satışlardaki artışın hızlanıp yüzde 8,9'u bulması, bu dönemde ekonomik büyümeye yurtiçi tüketimin daha fazla katkı vermiş olabileceğine işaret ediyor.
Bu yılın ilk çeyreğinde ekonominin hızlı büyümeye devam ettiğine ilişkin sinyalleri dış ticaret verilerinden de alıyoruz. Türkiye ekonomisinde üretimin ithalata aşırı bağımlılığı olduğu için ekonomik büyüme hızlandığında ara malı ithalatı da hızlanıyor, ekonomik büyüme yavaşladığında ara malı ithalatı da yavaşlıyor.
İthalatın büyük bölümünü ara malları oluşturduğu için bu ilişki ekonomik büyüme ile toplam ithalat arasında da aynen gözleniyor. Geçen yılın son çeyreğinde yüzde 14,6 olan ara malı ithalatı miktar endeksindeki yıllık artış bu yılın ilk çeyreğinde de buna yakın ve yüzde 12,5 olarak gerçekleşti.
Geçen yılın son çeyreğinde yüzde 12,7 olan toplam ithalat miktar endeksindeki yıllık artış da bu yılın ilk çeyreğinde yine bu seviyeye yakın ve yüzde 13 oldu. Bu veriler, ilk çeyrekte ekonomik büyümenin geçen yılın son çeyreğindeki seviyesine yakın çıkabileceğini düşündürüyor.
Tüketim malı ithalatı miktar endeksi ile yatırım malı ithalatı miktar endeksinde de benzer sinyaller var. Geçen yılın son çeyrek döneminde yüzde 7,7 olan tüketim malı ithalatı miktar endeksindeki yıllık artış 2018'in ilk çeyreğinde yüzde 12'yi buldu.
Geçen yılın son çeyrek döneminde yüzde 9,1 olan yatırım malı ithalatı miktar endeksindeki yıllık artış da 2018'in ilk çeyrek döneminde yüzde 14,1'e çıktı. Bu iki veri de bu yıl ilk çeyrekte iç talebe daha dayalı bir ekonomik büyüme göreceğimize işaret ediyor.
Öte yandan ihracat miktar endeksi ise bu yıl ilk çeyrekte dış talebin büyümeye katkısının düşük olacağı sinyalini veriyor. Çünkü geçen yılın son çeyreğinde yüzde 4,9 olan ihracat miktar endeksindeki yıllık artış 2018'in ilk çeyrek döneminde yüzde 1,3'e inmiş bulunuyor.
