Telekom sektörü TL bazında büyüse de enflasyon nedeniyle beklenen sıçrama yaşanamıyor. Donanım ve yazılım alanında 2023'ü iyi geçiren sektörde, her alanda yapay zeka uygulamalarının etkisinin artması bekleniyor. Bulut bilişim, 5G, fiber ve veri yatırımları da gündemdeki yerini koruyor.
24 Aralık 2023 - 06 Ocak 2024 tarihli sayıdan
Dijitalleşme hızının her alanda giderek arttığı bu dönemde; 5G, fiber, veri, bulut bilişim, makine öğrenimi ve yapay zeka gibi yeni nesil teknolojiler telekom sektörünün ana gündem maddeleri arasında yer alıyor. 2023 yılı seçim, ağır bir deprem ve ekonominin belirsizlikleri ile işsizlik ve yüksek enflasyon ortamında geçti. 2023'ün ilk yarısında yaşanan bu olumsuzluklara rağmen sektörde TL bazında büyüme görülüyor.
Elektronik haberleşme hizmetleri sektörünün 2022 yılı büyüklüğü 130,4 milyar TL olarak gerçekleşirken, 2023 yılı verileri henüz kesinleşmemiş olmakla birlikte yaklaşık 150 milyar TL seviyesinde olması bekleniyor.
Sektör gelirlerinden enflasyon etkisinin arındırılması ile zaman içerisinde sektördeki reel büyümeye dikkat çekiliyor. Bu çerçevede, Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) enflasyon verileri kullanılarak yapılan hesaplamalara göre, 2003 yılından itibaren sektörde dikkat çekecek seviyede bir büyüme olmadığı ifade ediliyor.
2003 yılında 14,98 milyar TL olan enflasyondan arındırılmış elektronik haberleşme gelirlerinin 2017 yılında 15,62 milyar TL iken, 2022 yılında yaşanan ciddi enflasyon artışı sebebi ile 11,56 milyar TL'ye düştüğüne dikkat çeken Serbest Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği (TELKODER) Yönetim Kurulu Başkanı Halil Nadir Teberci, ''2023 yılında ise enflasyondan arındırılmış elektronik haberleşme gelirlerinin en iyi ihtimalle 12 milyar TL seviyelerinde olacağını tahmin ediyoruz'' diyor.
MOBİL KANAL BÜYÜYOR
Sektörün büyüme dinamosunu internet gelirleri oluşturuyor. Genişbant internet abone sayısının 2023 yılı ikinci çeyreğinde 93,1 milyona ulaştığı ve bunun 19,2 milyonunun sabit genişbant, 73,9 milyonunun ise mobil internet abonesi olduğu görülüyor. 2022 ikinci çeyreği ve 2023 ikinci çeyrek arasında yıllık büyüme oranı ise yüzde 4 olarak gerçekleşti.
Toplam ses trafiği içindeki sabit ses trafiği oranı 2009 yılından bu yana ciddi biçimde düşmeye devam ediyor. 2009 yılında toplam trafiğin yüzde 82,5'i mobil, yüzde 17,4'ü sabit ses iken 2023 yılı ikinci çeyrek sonu itibarıyla sabit ses trafiğinin oranı yaklaşık yüzde 1,50'ye kadar geriledi. Avrupa Birliği'nde sabit ses trafiği hala yüzde 20 seviyelerindeyken, Türkiye'de sabit ses trafiğindeki bu hızlı düşüş dikkat çekiyor.
PC VE AKILLI TELEFON ETKİSİ
Sektörde fiber altyapı çalışmaları, veri merkezi yatırımları ve uydu haberleşme hizmetleri gelişmesi gereken alanlar olarak gösteriliyor. Donanım ve yazılım tarafına baktığımızda ise Context'e göre 2023'ün dokuz ayında Türkiye'de bazı ürünlerde yüzde 30'luk bazı ürünlerde ise yüzde 40'lık bir büyüme gözüküyor.
Özellikle bireysel kullanıcı pazarı kişisel bilgisayarda büyürken aynı şekilde akıllı telefon pazarı da hem adet hem değer olarak iyi bir yıl geçiriyor. Bu iki ana grubun performansı toplam sektörün de büyümesine katkıda bulunuyor. Türkiye pazarı diğer Avrupa ülkelerinin tersine donanım ağırlıklı. Hizmet ve yazılım kalan yüzde 30'un içinde yer alıyor.
Context ve IDC’nin (Uluslararası Veri Şirketi) verileri göz önüne alındığında sektörün 2023 yılında yüzde 17 büyümeyle 29,9 milyar dolar boyutlarını tutturmasını gerçekçi bir öngörü olarak değerlendirdiklerini ifade eden Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD) Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ali Tombalak, aynı şekilde geçmiş beş yıl ortalama yüzde 10 büyüyen bilgi ve iletişim teknolojileri sektör ihracatının da yüzde 10 artarak devam etmesini beklediklerini ifade ediyor.
Mehmet Ali Tombalak, ‘’Bu iyileşen performansımızda kamu alımları geçmiş yıllara oranla çok geriye düşmüş olmasına rağmen dijitalleşme ve pandemi etkisiyle teknolojinin yarattığı kalıcı değer bu büyümeyi sağladı’’ diyor.
YENİ TEKNOLOJİLER GÜNDEMDE
Gelecek dönemde aklımıza gelen gelmeyen her alanda yapay zeka ve makine öğrenimi kullanımı artması beklenirken bulut bilişim ve büyük veri kullanımı yaygınlaşarak etkilemediği sektörün kalmayacağı öngörülüyor.
Öte yandan nesnelerin interneti ve giyilebilir teknolojilerin gelişimini sürdüreceği tahmin edilirken teknolojilerin sürdürülebilirliği ve güvenliği takip edilecek ana konular olarak gündemde yer alacak.
Microsoft da gündemine son dönemin trend teknolojisi olan yapay zekayı alan şirketlerden. Microsoft Türkiye Genel Müdürü Levent Özbilgin, 2024 yılının yapay zekanın alt segmentleri denilen yaratıcı yapay zeka türünde teknolojilerin evrimine ve gelişimine şahitlik edeceğimiz, yine çok sayıda yeniliğe gebe bir yıl olacağını söylüyor.
Bu dönemde yapay zeka teknolojileri kadar önem verdikleri bir diğer gündem başlıklarının da hibrit bulutun yaygınlaştırılması olduğunu söyleyen Levent Özbilgin, '' Türkiye'de açacağımız Mükemmeliyet Merkezi (CoE) ile hibrit bulut ve yapay zeka yetkinliklerini Türkiye'deki ekosistem ile buluşturmayı hedefliyoruz'' diyor.
ENGİN AKSOY / VODAFONE TÜRKİYE CEO'SU
‘’En hızlı büyüyen dijital servis şirketi olacağız”
‘'Vodafone olarak, 2025 yılına kadar Türkiye'nin en hızlı büyüyen yeni nesil bağlantı ve dijital servisler şirketi olmayı hedefliyoruz. Bu hedefe ulaşmak için “Yeni Nesil Bağlantı, Dijital Operatör ve Kurumsal Çözümler” unsurlarından oluşan planımıza odaklanmaya devam ediyoruz. Bu doğrultuda, ülkemizi 5G teknolojisi ile buluşturacak çözümler geliştirmek üzere hazırlıklarımızı sürdüreceğiz.
Üretim sektörlerinde akıllı sistemlerin kullanımını yaygınlaştıracak, özelleştirilmiş şebekeler ile güvenlik ve şebeke yönetim etkinliğini artıracak projeler hayata geçireceğiz. Diğer yandan, Vodafone Yanımda'nın 2025'e kadar Türkiye'nin ilk geniş kapsamlı süper uygulaması olmasını hedefliyoruz.
Yeni nesil perakende anlayışımız doğrultusunda mağazalarımızı daha fazla çeşit ve yeni nesil ürünlerin sergilenebileceği alanlara dönüştürdük. Kurumsal alanda ise ana odaklarımızın yanı sıra Veri Merkezi, Bulut Çözümleri, Siber Güvenlik, Özelleştirilmiş Mobil Ağ ve loT alanlarında yapacağımız yatırımlarla önümüzdeki beş yıl boyunca katlanarak artan bir hızda büyümeyi planlıyoruz.”