Döviz krizi ve kredi faizleri sadece sıfır otomobili değil, ikinci el araç pazarını da olumsuz etkiliyor. 1 Nisan'da gefı'rilen ekspertiz zorunluluğunun ikinci elden kaçınanlar için ilgiyi artırabileceği belirtiliyor. Buna rağmen, ikinci elde yüzde 15'lere varan daralma olabilir.
ARAM EKİN DURAN
eduran@ekonomist.com.tr
Vergi avantajlarının rüzgarı ile 2018'in son aylarında sıfır araca olan ilgi artarken, bu durum 2'nci el araç talebini de etkiledi. 2019'da vergisel avantajların devam etmesi, ikinci el stoğuna olumsuz etki yaratacağına ilişkin kanıyı güçlendirse de yürürlüğe giren ekspertiz düzenlemesi, sektör tarafından olumlu karşılandı.
Araç hakkında yeterli bilgi donanımına sahip olmadığından ikinci el piyasasına güvenemeyen alıcılar da 1 Nisan'da çıkan yeni ekspertiz düzenlemesiyle birlikte rahatlamış oldu.
Düzenleme ile ekspertiz raporu ve garanti zorunlu olurken, kilometre düşürenlere ve araç hasarını gizleyenlere yaptırımlar getirildi. Yeni düzenlemede getirilen ikinci elde ekspertiz raporu zorunluluğuyla, alıcılara güven ortamı yaratmak istenirken ikinci el araç piyasasına da hareketlilik sağlanması hedefleniyor.
TÜVSÜD D-ExpertGenel Müdür Yardımcısı Ozan Ayözger, "Yeni düzenlemeyle birlikte alıcılar ikinci el araç ticaretinde sürprizlerle karşılaşmayacağı gibi profesyonel ekspertiz hizmetinin sağladığı avantajlar nedeniyle de güven içinde ikinci el otomobil sahibi olabilecekler" diyor.
Oto Ekspertiz sayesinde aracın güncel durumu tespit ediliyor. Ekspertiz raporunda, aracın kaza geçmişi, değişen parçaları ve benzer bilgileri görüldüğü için alıcı ile satıcı arasında bilgi saklamak gibi bir sorun ortadan kalkıyor.
KÜÇÜLME DURUR MU?
2018 yılının ikinci yarısında ekonomide yaşanan genel daralma ikinci el otomotiv sektörünü de etkiledi. Gerek ikinci el otomobilde gerekse sıfır araç ticaretinde daralma oldu. 2018 Temmuz-Aralık döneminde Türkiye genelinde otomobil satışları yüzde 0,3'lük bir artış gösterirken, toplam araç devirleri ise yüzde 0,7 geriledi.
Yine de yılın tümündeki devirler otomobilde yüzde 4,9'luk bir artışla 5 milyon 443 bin 487 adede, tüm araçlarda ise yüzde 3,7'lik artışla 7 milyon 732 bin 728 adede ulaştı. İkinci el sektörde daralma 2019 ile birlikte ise hızlandı.
Ocak-Şubat dönemine ilişkin toplu verilere göre bu dönemde geçen yılın aynı dönemine göre daralma yüzde 15'in üzerine çıktı. Motorlu Araç Satıcıları Federasyonu (MASFED) Başkanı Aydın Erkoç, "Bu tempo değişmez ve yılın sonuna kadar bir canlanma olmazsa, bu iki aylık veriler yılın tümündeki devirlerin otomobilde 4,5 milyona, tüm araçlarda ise 6,5 milyona gerileyebileceğini gösteriyor" diyor.
Yılın ikinci yarısında ekonomide canlanma sağlanması halinde satışların geçen yıla yakın bir noktaya ulaşabileceğini söyleyen Erkoç, yeni ekspertiz düzenlemesinin de sektöre fayda sağlayacağını söylüyor.
Erkoç şöyle konuşuyor: "Ekspertiz zorunluluğu ile tüketici mağduriyetleri ortadan kalkacak, müşteri korunmuş olacak. Önceden vatandaşlarımız galerilere güvenip de araçlarını almaya cesaret edemiyordu, ama bu yeni yasalarla işlemlerin daha garantili, daha düzenli olacağını ve güvenli bir ortamda gerçekleşeceğini düşünüyoruz."
LEASEPLAN 2 SHOWROOM AÇACAK
Filo kiralama şirketi LeasePlan'ın genel müdürü Türkay Oktay'da döviz kurları sabit kalmaya devam ederse ve faizler belli bir seviyeye düşerse 2019'un ikinci el pazarı açısından daha olumlu geçebileceğini söylüyor.
2018 yılında yaptıkları ikinci el araç sektör araştırmasına göre 'güvenilirliğin' ikinci el otomobil satın alırken en önemli faktör olarak kabul edildiğini dile getiren Oktay, "Katılımcıların yüzde 68'i, tanıdıkları, güvendikleri birinden araç almayı tercih ettiklerini belirtiyor.
Bu nedenle ikinci el otomobil pazarının güvenilirliğini ve şeffaflığınıartıran düzenlemelerin sektöre bir bütün olarak fayda sağlayacağına ve müşteri güvenini artıracağına inanıyoruz" diye konuşuyor.
Sundukları tüm otomobilleri detaylı kontrollerden geçirerek, 360 derece fotoğraflar ve tüm bakım geçmişi ile sergiledikleri CarNext.com'un showroomunu geçen yıl haziran ayında İstanbul Acıbadem'de açtıklarını hatırlatan Türkay Oktay, "2019 yılında da İzmir ve Ankara'da iki ayrı showroom açma planımız var" diyor.
YABANCI YATIRIMCI İLGİSİ
Son dönemde bir miktar kan kaybetmiş olsa da Türkiye'deki ikinci el oto pazarı gelecek açısından büyük potansiyel taşımaya devam ediyor. Bununönemli göstergelerinden biri de pek çok gözde sektöre uluslararası yatırımcı girişi durmuşken, ikinci el otomobil pazarına yabancı yatırımların devam ediyor olması.
Bunlardan biri de VAVA Cars. Nisan 2019'da Türkiye'de ikinci el operasyonlarına başlayan şirket, Türkiye'de Petrol Ofisi işbirliğiyle seçili istasyonlarda faaliyet gösterecek.
VAVA Cars Genel Müdürü Uğur Sakarya, "2019 yılını marka bilinirliğini artırıp, iş modelimizi geliştireceğimiz ve şube yayılımımızı sağlayacağımız bir yıl olarak görüyoruz" diyor.
2019 ilk çeyreğinde sıfır araç satışlarında yüzde 44 daralma yaşanırken, ikinci el satışları geçen yılki seviyesinin sadece yüzde 10 altında seyrettiğine işaret eden Sakarya, "Satışların önümüzdeki aylarda geçen yılki seviyesini yakalayacağını düşünüyorum. Fiyat aralığındaki talebin de 60 bin TL-70 bin TL civarında araçlara kaydığını söyleyebiliriz" diye konuşuyor.
'İKİNCİ EL'İN LİDERLERİ: DİZEL+MANUEL+SEDAN
Otomotiv sektörünün en büyük veri ve analiz şirketi Cardata, Türkiye'deki 650 otomobil bayisinde gerçekleşen, yaklaşık 3 milyon adetlik ikinci el araç satışının incelenmesiyle ortaya çıkardığı "Türkiye'nin İkinci El Haritası"nın sonuçlarını ilk kez Ekonomist'e açıkladı.
Araştırmaya göre, 2018'de tüketicilerin ikinci eldeki tercihi; dizel motor, manuel şanzıman ve sedan karoserli otomobil kombininden oluştu. 2018 yılında ikinci el otomobil satışlarında yüzde 64,5 pay ile en çok tercih edilen dizel motorlu araçlar oldu.
Hem şanzıman hem motor tipi baz alındığında ise en çok tercih edilen kombinasyonu dizel motor + manuel şanzıman oluştururken, bu tip araçların toplam satış içindeki oranı da yüzde 42,3 oldu. Toplam satışlar içinde karoser tercihinde de sedan modeller ise yüzde 42,3'lük pay ile üstünlüğünü korudu.