26 Kasım - 09 Aralık 2023 tarihli sayıdan
İkinci el otomotivde son iki yıldır aralıksız süren fiyat artışları temmuz ayı itibarıyla durdu. ikinci el otomotiv fiyatlarında köpük erirken, beklentiler ise bu düşüşün yıl sonuna kadar süreceği yönünde.
2024 yılında ise kur artışlarını takiben seçim sürecinin de etkisiyle fiyatlarda tekrar artış bekleniyor. 2023 yılının ikinci yarısı itibarıyla fiyat düşüşünün yüzde 30'ları aşması fakat 2024'ün yine fiyatlarda yükselmeyle gelmesi öngörülüyor.
Sektör temsilcileri ise 2023 sonunda tüm araç segmentlerine yayılabilecek olası bir ÖTV matrah düzenlemesi ve ekonomik canlanmanın, 2024 başlarında piyasayı olumlu yönde etkileyebileceğini aktarıyorlar. Bu durumun da, talebi artırarak ikinci el araç fiyatlarında bir yükselişe neden olabileceği ifade ediliyor.
TOPLAM 7 MİLYON SATIŞ
Son dört yıldır 6-6,5 milyon adet arasında seyreden ikinci el otomobil pazarı bu yıl aralık ayı satışlarının da etkisiyle bu yıl toplamda 7 milyon adedin biraz üzerine çıkacak. Aslında bu tüm zamanların en yüksek ikinci el satışı olacak. Buna ilaveten yıl sonunda 1,8 milyon adet de ikinci el hafif ticari araç satışı olması bekleniyor.
Tabii pazarın bu şekilde rekor adetle kapanmasının sebebi haziran ayına kadar aylık 700 bin adedin üzerinde gerçekleşen satışlar oldu. Yılın ikinci yarısında satışlar keskin bir düşüşle geçmiş yılların bile altına indi. Buna rağmen ilk ayların etkisiyle yıl toplamında yüksek bir pazar göreceğiz.
Yıl başından itibaren ikinci el satışlarında kademeli toparlanma beklediklerini kaydeden Doğan Trend Otomotiv Perakende Operasyonları ve Suvmarket Genel Müdür Yardımcısı Uğur Sakarya ise gelecek yıl toplamda 2023 genelinde ulaşılan rakamların yakalanabileceğini düşünmüyor.
DÖNÜŞÜM YILI
Aslında 2023 yılında, ikinci el otomotiv pazarında önemli dönüşümler yaşandığını hatırlatalım. Yılın ilk yarısında, sıfır araçların yüksek fiyatları ve döviz kuru dalgalanmaları nedeniyle ikinci el araçlara talep arttı ve fiyatlar yükseldi.
Ancak hükümetin 6 ay-6 bin km kuralı, 0 km fiyatının üstünde ilan verilememesi ve kimlik doğrulama zorunluluğu gibi ikinci yarıda aldığı kararlar fiyatları düşürmeye başladı.
Bu düzenlemeler, piyasada spekülatif alım-satımı azaltarak fiyat istikrarını sağladı ve daha gerçekçi fiyat seviyelerine yol açtı. Ancak öngörüler dengelenen pazarda, ibrenin ocak ayında tekrar yükselişe geçeceği yönünde.
Cardata Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın, 2023 sonunda beklenen ÖTV matrah düzenlemeleri ve seçim ekonomisinin getireceği canlanmaya işaret ediyor. Bu durumun 2024 başında fiyatlar üzerinde etkili olabileceğini aktaran Yalçın, dolayısıyla, pazarın süregelen ekonomik ve politik gelişmelere duyarlı olacak şekilde şekilleneceğini iletiyor.
Yalçın, "Bunun yanı sıra Türkiye'nin genel ekonomik durumu da önemli bir etken. Eğer ekonomi 2024'te istikrarlı bir büyüme gösterirse, bu, tüketicilerin alım gücünü artırarak ikinci el araç piyasasına olumlu yansıyabilir" diyor.
Öte yandan döviz kurlarındaki dalgalanmalar ve enflasyon gibi makroekonomik faktörlerin hala bir belirsizlik unsuru olduğuna işaret eden Yalçın, "Bu da piyasa üzerinde baskı oluşturabilir.
Pandemi sonrası dünya genelinde yaşanan araç tedarik sıkıntılarının azalması da 2024 yılında ikinci el araç piyasasını etkileyebilir. Yeni araç üretiminin artması ve tedarik zincirlerindeki iyileşmeler, yeni araç fiyatlarını düşürebilir ve bu durum ikinci el pazarına dolaylı olarak yansıyabilir" diye konuşuyor.
DÜŞÜŞ YÜZDE 30'U AŞACAK
Fiyat düşüşünün yüzdesel olarak ne kadar olduğu marka, model ve koşullara bağlı olarak değişiklik gösteriyor. Yıl sonuna kadar fiyatlardaki düşüşün yüzde 30'u aşması bekleniyor. Bu düşüşün süresi, ekonomik ve politik faktörlere bağlı olacak.
Sıfır araç tedariğinde yaşanan sıkıntılara ilaveten döviz ve faiz üzerindeki baskının ikinci el otomobile olan talebi olağanüstü artırdığını belirten Doğan Trend Otomotiv Perakende Operasyonları ve Suv-market Genel Müdür Yardımcısı Uğur Sakarya, şu değerlendirmede bulunuyor:
"Adeta bir yatırım aracına dönüşen ikinci el otomobilde fiyatlar aşırı yükselmişti. Finans piyasalarında normalleşme süreci ve sıfır araç tedariğinin artması sebebiyle ikinci el fiyatları olması gereken seviyelere geldi. ikinci el otomobil fiyatları sadece son 3 ay içinde yüzde 12 ila 18 arasında geriledi diyebiliriz. Fiyatların daha da geri gelmesini beklemiyoruz. Şu anda 1-2 yaşında ikinci el otomobiller aynı modelin sıfır kilometresinin yüzde 10-15 altında fiyatlara satılıyor ki, bu normal seviyedir." .
"ALIM İÇİN FIRSAT DÖNEMİ"
Otomerkezi.net CEO'su Muhammed Ali Karakaş ise temmuz ayı öncesinde günde 10 ikinci el otomotiv satılırken bu rakamın günde 5'e düştüğünü söylüyor. Balon fiyatların söndüğünü ve reel fiyatlara geçiş yapıldığını kaydeden Karakaş, "Şu an ikinci alımlar için fırsat dönemi. Fiyatların böyle gitmeyeceğini düşünüyorum. Ocaktan sonra ibre değişir ve fiyatlar tekrar yükselişe geçer" diyor.
ELEKTRİKLİ VE HİBRİTTE 2.EL PİYASASI BÜYÜYOR
2024 yılı için Türkiye'deki ikinci el araç pazarında beklentiler; hem yerel hem de global ekonomik ve politik faktörlerin etkisine bağlı olarak şekillenecek. Teknolojik gelişmeler ve çevre bilinci de pazarda önemli rol oynamaya devam ediyor.
Elektrikli ve hibrit araçlara olan ilgi artarken, bu araçların ikinci el piyasasındaki varlığı ve fiyatlandırması önemli bir faktör haline gelebilir. Tüketicilerin çevre dostu araçlara yönelmesi, ikinci el pazarındaki araç tercihlerini ve dolayısıyla fiyatları etkileyebilir.