Son dönemde ikinci el otomobil pazarında hayata geçirilen düzenlemeler, 'fahiş fiyat' sorununun çözülebileceği beklentisi yarattı. Sektör temsilcileri, pazardaki büyümenin 2023 ve 2024 yıllarında da hız kesmeden devam edeceğini öngörüyor.
23 Temmuz - 05 Ağustos 2023 tarihli sayıdan
28 Mayıs seçimleri sonrasında kurulan yeni kabinede Ticaret Bakanı olarak görev alan Ömer Bolat'ın ilk icraatlarından biri ikinci el otomobil pazarına el atmak oldu. Ticaret Bakanlığı, otomotiv sektöründeki stokçuluk, fahiş fiyat uygulamaları, spekülatif fiyat artışlarıyla mücadele kapsamında son dönemde art arda adımlar attı. Bakanlık, aldığı tedbirlerin yanında denetimlerini de yoğunlaştırdı.
Hayata geçirilen yeni düzenleme ile sıfır araçların satın alındıktan sonraki altı ay içinde ve 6000 km öncesi satılamaması kararını 1 Ocak 2024 tarihine kadar uzattı.
Bu kapsamda düzenlemeye bireysel satışlar da dahil edilirken, Bakanlık bu düzenlemeye ek olarak ikinci el motorlu kara taşıtlarının üretici veya distribütör tarafından tavsiye edilen güncel satış fiyatının üzerinde bir fiyattan ilan yoluyla pazarlanmasına 1 Ocak 2024 tarihine kadar kısıtlama getirildiğini açıkladı.
Bu kapsamda, düzenlemeye aykırı her bir ilan "ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti" kabul edilerek, ilanları verenler hakkında ilan başına 300 bin TL'ye kadar idari para cezası uygulanacak.
"PİYASAYI RAHATLATACAK"
Motorlu Araç Satıcıları Federasyonu (MASFED) Genel Başkanı Aydın Erkoç, yapılan yeni düzenlemelerin ikinci el otomobil sektörünün normalleşmesini sağlayacağını ifade ediyor.
Herkesin yeni düzenlemelere uyması gerektiğini vurgulayan Erkoç, "Ticaret Bakanlığımız tarafından otomobil fiyatlarındaki fahiş artışların önüne geçmek ve stokçuluğu engellemek için yapılan yeni düzenlemeler sektörü rahatlatacaktır" diyor.
Motorlu araç satıcılarına getirilen altı ay 6000 km sınırlaması sonrasında 2023'ün ilk beş ayında sıfır araç satışlarında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 70 civarında bir artış yaşandığına işaret eden Erkoç, "İhtiyaç sahibi olan vatandaşlarımız bayiye gittiği zaman sıfır araç bulamıyordu ve bayiler araçları ne zaman verebileceklerini bilemediklerini söylüyordu.
Ancak düzenlemenin bireyleri de kapsamasıyla piyasada normalleşme başladı ve şu an bayilerde araç bulunabiliyor" diye konuşuyor.
KUR ARTIŞI NASIL YANSIDI?
Doğan Trend Otomotiv Perakende Operasyonları, Araç Kiralama ve Suvmarket'ten Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Uğur Sakarya, kurlardaki son artışın sıfır km araçlara neredeyse bire bir yansıdığını, ancak ikinci el pazarına aynı ölçüde yansımadığını söylüyor.
İkinci el fiyatlarının yılın ilk yarısında bazı marka ve modellerde sıfır km araçların dahi üzerine çıktığını hatırlatan Sakarya, "Son kur artışında geçmiş döneme göre nispeten normalleşme sürecine girildi.
Birçok marka son kur atışında sıfır km araçlara yüzde 10 civarında zam yaparken, ikinci el araçlardaki fiyat artışı yüzde 3-5 seviyelerinde kaldı. Tabii ikinci el ticaretindeki yasal düzenlemelerin de aşırı yükselmiş olan ikinci el fiyatlarının daha makul seviyelere gelmesinde etkisi oldu" diye konuşuyor.
Sakarya'nın verdiği bilgiye göre, enflasyon sebebiyle fiyatlardaki artış ve satın alma gücündeki düşüş ile talep daha çok 800 bin TL'nin altında 7-10 yaş bandındaki araçlara kaymış durumda.
Daha genç ikinci el araçlarda fiyatların 1,5 milyon TL seviyelerine yaklaştığı için satışların daha uygun fiyatlı araçlara kaydığına işaret eden Sakarya, yeni dönemde fiyatların nasıl şekilleneceğine dair ise şu görüşleri dile getiriyor: "İkinci el araç fiyatlarının bir süre bu seviyelerde kalacağını, hatta bir miktar gevşeyebileceğim, tüketicilerin yeni fiyatlara alışma sürecinin 2-3 ay süreceğini düşünüyoruz.
İkinci el araç fiyatlarında kısa vadede yükselme beklentimiz yok ancak kurlarda tekrar bir hareket olursa mutlaka ikinci el fiyatlarını da etkiler."
"AYLIK 400-500 BİN SATIŞ VAR"
Kur artışlarının önce sıfır km araçlara, hemen ardından da ikinci el piyasasına yansıdığını belirten Cardata Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın ise son bir yılda ikinci el pazarında fiyatların yaklaşık yüzde 80 oranında artığına işaret ediyor.
Son bir aylık dönemde ise ikinci el araç satışlarında hafif bir durgunluk meydana geldiğini kaydeden Yalçın, "Son gelen zamlar, son gelen kötü ekonomik parametreler ve bayram döneminin de geçmesiyle birlikte şu anda ikinci el pazarı hafif de olsa bir duraklama dönemine girdi.
Ancak ikinci el pazarı her zaman daha aktif. Satışların biraz geriye gitmesi ikinci el araç pazarının durulması anlamına gelmez" şeklinde konuşuyor. Şu anda ikinci el pazarında aylık ortalama 400-500 bin araç satışı gerçekleştiğini ifade eden Yalçın, "Bu satış trendinin aylık bazda yıl sonuna kadar aynen bu şekilde gideceğini düşünüyoruz" diyor.
Önümüzdeki dönemde ikinci el fiyatlarındaki artışların sürmesini beklediklerini dile getiren Yalçın, şunları söylüyor: "Sıfır km araç fiyatları artmaya devam ediyor ve şu an ki mevcut ekonomik parametrelere göre görüyoruz ki markalar ayda üç defa fiyatlara zam yapıyorlar. Bu zamlar çoğunlukla kur artışındaki oranları yansıtıyor. Bu böyle devam ettiği müddetçe ikinci el fiyatlarına etki edecek ve fiyatlar yükselmeye devam edebilir."
2023 İÇİN BÜYÜME ÖNGÖRÜSÜ
2023 yılında ikinci el pazarı ilk altı ayda yaklaşık yüzde 28 büyüme gösterdi. Pek sektör temsilcilerine göre 2023 sonu için pazar büyüme öngörüsü nasıl şekilleniyor?
Uğur Sakarya, 2023 yılının hem sıfır km araçlar hem de ikinci el pazarında tüm zamanların satış rekorunun kırıldığı bir yıl olacağını dile getiriyor. Sakarya, "2023 yılını yaklaşık yüzde 25 büyümeyle kapatacağımızı düşünüyoruz" diyor.
Sıfır km araçlarda aylık satışın yaklaşık 100 bin adet seviyesinde olduğu bilgisini veren Cardata Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın ise "Bu durum aynı şekilde devam ettiği sürece yaklaşık 4-5 katı gibi bir ikinci el araç satışı öngörülebilir. Tedarik fazlalaşması demek ikinci ele daha fazla araç arzı demek. Dolayısıyla 2024'te şu anki ekonomik parametrelere göre yaklaşık 5,5-6 milyonluk bir pazarı düşünebiliriz" diye konuşuyor.
İLK ALTI AYDA FİYATLAR YÜZDE 43 ARTTI
INDICATA verilerine göre, Türkiye ikinci el online binek ve hafif ticari araç pazarında 2023 Haziran ayında tekil 298 bin 4 adet, Ocak-Haziran yılın ilk yarısında toplam 2 milyon 48 bin 534 adet aracın ilanı yayınlandı. Haziran ayında ilanı yayınlanan araçların yüzde 61'i yani 180 bin 748 adedi satılırken, altı aylık dönemde ilandaki araçların yüzde 49'u, yani 1 milyon 4 bin 721 adedi satıldı.
Bu satış adetlerine göre; 2023 yılı ilk altı ayda online satışlar geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9 artmış oldu. İlk altı aydaki araç fiyat artışları ise ortalama yüzde 43,21 arttı. Satışlarda lider marka 128 bin 831 adetle Volkswagen olurken, binek araç modelinde en çok satış 37 bin 829 adet ile Fiat Egea oldu. Hafif ticari araç alanında ise en çok satılan marka ve model 27 bin 497 adet ile Fiat Doblo oldu.