ÖZLEM BAY YILMAZ
obay@ekonomist.com.tr
Türkiye, Avrupa'nın altıncı ve dünyanın da 17'nci büyük ilaç pazarı. Yabancı şirketlerin hakim olduğu Türkiye ilaç pazarında köklü yerli şirketlerin sayısı azaldı. 70 yılı aşkın bir geçmişe sahip olan Santa Farma da bunlardan biri.
990 kişiye istihdam sağlayan Santa Farma, temelleri 2012 yılında atılan Gebze Kimya (GEBKİM) OSB'deki 43 bin metrekare kapalı alana sahip üretim tesisinde yıllık 150 milyon kutu üretim kapasitesine sahip.
Santa Farma Yönetim Kurulu Başkanı Erol Kiresepi, 150 milyon Euro'luk yatırımla hayata geçirdikleri tesisle hem ürün çeşitlenmesine gittiklerini hem de ihracatta güçlendiklerini söylüyor.
Kiresepi ile önümüzdeki dönemdeki hedeflerinden sektördeki gelişmelere kadar pek çok konuyu konuştuk.
Santa Farma, 70 yılı aşkın geçmişe sahip. Şirketin en önemli kilometre taşı nedir?
2012 yılında temellerini attığımız ve halihazırda faaliyet gösterdiğimiz Gebze Kimya (GEBKİM) OSB'deki üretim tesisimize geçişimiz diyebilirim. İstanbul Edir-nekapı'daki üretimimizi buraya taşıdık. Eski makinelerimizden bazılarını buraya taşırken yeni yatırımlar da yaptık. Bu tesise 150 milyon Euro'luk yatırım gerçekleştirdik. 80 bin metrekare alana ve 43 bin metrekare kapalı alana sahip tesisimiz, Haziran 2015'te Sağlık Bakanlığı'ndan üretim izni ve 2016 yılında EU GMP belgesini aldı. Yaklaşık bir yıllık denetlemelerin ardından Temmuz 2017'de ISO 9001:2015, ISO 14001:2015 ve OHSAS 18001:2007 belgelerini de aldık.
Hangi kategorilerde üretiminiz var?
Katı, yarı katı ve sıvı formlarımız var. Sterillerde ve antibiyotiklerde yokuz. Katı formlarda 15 kilogramdan 1000 kilograma, yarı katı formlarda 100 kilogramdan bin 250 kilograma, sıvılarda ise 400 litreden 13 bin litreye kadar üretim yapabiliyoruz.
Kaç ülkeye ihracat yapıyorsunuz?
Aralarında Azerbaycan, Vietnam, Kosova, Kazakistan, Gürcistan, Irak, Türkmenistan ve Yemen'in bulunduğu 10'a yakın ülkeye ihracat yapıyoruz. Yeni tesisimizle birlikte ihracata dayalı büyüme stratejisi benimsedik.
Hedef pazarlarınız nereler?
Son dönemde bizim için en dikkat çekici pazar Vietnam. Önümüzdeki dönemde Pakistan, Filipinler, Ürdün, Arnavutluk, Kolombiya ve Rusya gibi ülkelerle Afrika'ya da ihracat yapmayı istiyoruz. 2024'teki hedefimiz ise ihracat şampiyonu bir ilaç şirketi olmak.
2017 yılını nasıl geçirdiniz?
Son iki yıldır pazarın üzerinde büyüyoruz. 2016 yılında pazar yüzde 15 büyürken biz yüzde 21 büyüdük. 2017 yılını da başarılı bir şekilde geride bıraktık. 2017 yılında sektör yüzde 20 büyürken Santa Farma olarak pazarın üzerinde yüzde 24'lük büyüme gerçekleştirdik.
2017'de ihracatta işler nasıl gitti?
2017 yılında toplam ciromuzu artırırken ihracat yaptığımız ülke ve partner sayımızı da 2016'ya göre iki katına çıkardık. İhracatımız, yeni lansman ürünlerimizle birlikte yüzde 38 oranında artarak 4,2 milyon dolara ulaştı. 2017 yılında ihracatımız da dahil olmak üzere toplam 510 milyon liralık ciroya ulaştık.
2018 yılına ilişkin hedefleriniz neler?
2018'de hedefimiz 2017'de yakaladığımız başarıyı daha da artırarak daha fazla büyüme gerçekleştirmek. Yeni fason anlaşmaları yaparak kapasite kullanım oranımızı artıracağız. 2018'de ihracat yaptığımız ülke sayısını artırarak ihracatımızı yüzde 45,2'lik artışla 6,1 milyon dolara çıkarmayı amaçlıyoruz. Ciromuzu da ihracat da dahil olmak üzere yüzde 34,5'lik artışla 686 milyon liraya ulaştırmayı hedefliyoruz.
Bünyenizde kaç kişi çalışıyor? 2018 yılında istihdamınızda artış olacak mı?
Şu anda 990 çalışanımız var. 2018'de 100 kişiyi daha bünyemize katmayı planlıyoruz.
Cironuzdan AR-GE'ye ne kadarlık pay ayırıyorsunuz?
3 bin metrekarelik dört kat üzerine kurulu bir AR-GE merkezimiz var. AR-GE merkezi belgemizi de aldık. 45 kişilik bir AR-GE ekibimiz bulunuyor. Ciromuzun yüzde 3,5'ini AR-GE'ye ayırıyoruz. Son üç yılda 15 tane yeni ürünü kendi AR-GE'mizden çıkardık. Son bir yılda da 12 patent çalışmamız var.
İlaç sektöründe yerli şirketlerin payı nasıl gelişiyor?
2017 yılında Türkiye ilaç pazarının yüzde 20 büyüdüğü tahmin ediliyor. Pazarın yüzde 43'ünü yerli, yüzde 57'sini ise ithal ilaçlar oluşturuyor. Sağlık Bakanlığı'nın yerelleştirme politikalarının sonucunda yerli payının yüzde 63'e çıkması hedefleniyor. Bu yönde yerel üretime yönelen yabancı şirketler var. Biz de geçtiğimiz yaz Astellas ile fason üretim anlaşması imzaladık. Başka şirketlerle de aynı şekilde görüşme halindeyiz. Öte yandan muhtemelen şubat sonunda yeni ilaç fiyatları belli olacak. Bugünkü görünüme göre yüzde 21-22 civarında artış olması gerekiyor.
TEMELLERİ 1944'TE ATILDI
Türkiye'nin en köklü ilaç şirketleri arasında bulunan Santa Farma, 1944 yılında Farma Laboratuvarı olarak haşere ilacı, öksürük tabletleri ve şurubu gibi basit ama kullanım sahası geniş ilaçlarla sektöre adım attı. 1946 yılında Santa Laboratuvarı ile birleşme sonucu bugünkü Santa Farma‘nın temelleri atılmış oldu. 1953 yılında üretim tesisi kurma kararı alındı. 1954 yılında Santa Farma İlaç Fabrikası Kollektif Şirketi, 1973 yılında ise Santa Farma İlaç Sanayi AŞ kuruldu. Santa Farma, 11 ayrı terapötik kategoride ve bu kategorilerin altında 45 ayrı pazarda toplam 63 ürünle faaliyet gösteriyor.