AYŞEGÜL SAKARYA PEHLİVAN
asakarya@ekonomist.com.tr
1 980'li yıllarda Arap ve 1990'lardan itibaren ise eski Doğu Bloku ülkelerinden gelen turistlerin yaptıkları bavul ticaretiyle büyüyen Laleli, bugün Türkiye'de tekstil ihracatının en önemli noktalarından biri.
7 binin üzerinde firmanın olduğu Laleli piyasası, Rusya'daki ekonomik kriz ve bu ülkeyle yaşadığımız siyasi gerginlik nedeniyle geçirdiği zor günlerden sonra 2017'de ciddi bir toparlanma yaşamıştı.
Bu süreçte ihracatı artırmak için yeni stratejiler geliştiren Laleli piyasası 2018'de ise ihracat rekoru kırmaya hazırlanıyor. Ocak-Haziran döneminde 3,5 milyar doları aşkın ihracat gerçekleştiren Laleli, 2018'i 7 milyar dolar civarında ihracatla kapatmayı planlıyor.
Laleli, geçen yıl ihracatta 5,8 milyar dolara ulaşmıştı. 2018'de 7 milyar dolarla tüm zamanların rekorunu kıracaklarını söyleyen Laleli Sanayici ve İşadamları Derneği (LASİAD) Başkanı Gıyasettin Eyyüpkoca, "Elbette 7 milyar dolar bizim için yeterli değil. En geç 2023'te 10 milyar dolar çıtasının üzerine çıkmayı hedefliyoruz" diyor.
Laleli'nin son dönemde büyümesinin arkasında Rusya ile ilişkilerin düzelmesinin yanı sıra şirketlerin çabaları da var. Ağırlıklı olarak hazır giyim ihracatı yapılan Laleli'de şirketler son yıllarda yaşanan sıkıntıları aşmak için özel ihracat ekipleri oluşturmaya başladı. Son iki yıldır Laleli'deki pek çok şirket kurdukları özel ekiplerle dünyanın farklı ülkelerine müşteri ziyaretine gidiyor.
MÜŞTERİ ZİYARETLERİ
Bu şirketlerden biri de İntersan. Kadın giyiminde uzmanlaşan ve aylık 15 bin adetlik üretim yapan İntersan, yaklaşık iki yıl önce kurduğu ihracat ekibiyle dünyaya açılıyor. İlk altı ayda yüzde 30 büyüyen şirket, yılı da benzer bir büyümeyle kapatmayı planlıyor.
İntersan'ın kurucusu Muhammed Sancaktar, şunları söylüyor: "Eskiden müşteri ayağımıza geliyordu. Şu an öyle değil. Biz müşterinin ayağına gidiyoruz. Benim ihracat ekibim 15 günde bir farklı pazarlara gidiyor. Çek Cumhuriyeti, Slovakya, İran gibi pazarlara sürekli ekip gönderiyoruz."
Laleli'de mağazaları bulunan İbrahim Murat Ramizoğlu da özel bir ekip kurduklarını söylüyor. Rekabette ayakta kalmak için farklılaşmak gerektiğine dikkat çeken Ramizoğlu, "Laleli piyasasında son dönemde yaşanan sıkıntıların aşılması için şirketler farklılaşmaya çalışıyor. Biz de bir ekip kurduk ve sürekli müşteri ziyaretleri yapıyoruz" diye konuşuyor.
AFRİKA'YA AÇILIYOR
Ağırlıklı olarak Rusya ticaretiyle öne çıkan Laleli piyasası son dönemde İran, Afrika, Tunus, Fas, Cezayir gibi pazarlara odaklanmaya başladı. Son yıllarda yeni ülkelere ulaşmak için çalışmalar yaptıklarını söyleyen LASİAD Başkanı Gıyasettin Eyyüpkoca, "İran bizim için çok önemli bir pazar. Afrika'ya ziyaretler gerçekleştirdik. Tunus, Faz ve Cezayir'e ihracatımızın artması için çalışıyoruz. Bu pazarlarda ciddi bir potansiyel var" diyor.
Laleli'deki şirketlerin büyüme stratejisinin önemli bir ayağını da fuarlar oluşturuyor. Tugi Kids markasının kurucusu Ercan Hardal, son iki yıldır fuarlara katıldıklarını belirtiyor. Okmeydanı'nda üretim yapan Tugi Kids'in yıllık 200-240 bin adetlik üretimi bulunuyor.
Şirket her yıl yüzde 10'un üzerinde büyüyor. Yurtdışı fuarları sayesinde Rusya'nın yanı sıra Avrupa pazarına da açılmayı başardı. İtalya ve İngiltere'ye açıldıklarını söyleyen Hardal, "Fuarlarla farklı pazarlara girme imkanı bulduk. İtalya'da 3-5 bin Euro'luk alımlarla işe başladık ama yükselmesini bekliyoruz" diyor.
AÇIK HAVA FESTİVALİ
Laleli'de piyasayı hareketlendiren diğer bir gelişme de Laleli Fashion Shopping Festi-val'i oldu. Moda ve alışverişi buluşturan Laleli Fashion Shopping Festival, bölgede faaliyet gösteren işletmelerin ihracat potansiyellerini maksimum düzeye çıkarma hedefiyle düzenlenmeye başladı.
İlki 2012'de gerçekleştirilen ve bugüne kadar 72 ülkeden alıcıların ağırlandığı festival boyunca Laleli, Türkiye'nin en büyük açık hava alışveriş merkezine dönüştürülüyor. Festivalin ana sponsorluğunu önceki yıllarda olduğu gibi yine İstanbul Ticaret Odası (İTO) yapıyor.
Geçen hafta gerçekleştirilen festivalde Rusya, Polonya, Ukrayna ve Kazakistan'dan 200'ü aşkın alıcı İstanbul'a geldi. 40 üretici firma ile alıcılar arasında iki gün boyunca binlerce görüşme gerçekleştirildi.
LASİAD Başkanı Gıyasettin Eyyüpkoca, festivalin ana etkinliğini oluşturan bu görüşmelerde yaklaşık 10 milyon dolarlık ticarete imza atıldığını söylüyor. Eyyüpkoca, "Hedeflerimizi büyütmemizde festivalin büyük etkisi var. Bu etkinlik sayesinde yeni ihracat köprüleri kuruluyor" diye konuşuyor.
LALELİ KENDİNİ YENİLİYOR
İstanbul'un Fatih ilçesinde yer alan Laleli, 1980'li yıllarda Arap turistlerin bölgeye yoğun bir şekilde gelmesiyle canlandı. Daha sonra eski Doğu Bloku ülkelerinden Polonya ve Macaristan bu bölgeye ilgi göstermeye başladı. 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin çöküşü ve eski Doğu Bloku'nun yaşadığı rejim değişikliği sonrasında bölgenin ticari hareketliliği hız kazandı.
Dünya Ticaret Örgütü tarafından 1995 yılında kabul edilen Tekstil ve Hazır Giyim Anlaşması gereği ticaret kotalarının kaldırılması 2005 yılı başında uygulamaya geçti. Bunun sonucu olarak uluslararası pazarlarda rekabetin arttığı yeni bir dönem başladı.
Bu süreçte kendini yenileyen Laleli piyasası markalaşmaya yöneldi. 2009 küresel krizinden tüm sektörler gibi olumsuz etkilense de Türk tekstil ve hazır giyim sektörleri, alıcıların stoksuz çalışması ve küçük alımlara yönelmesi nedeniyle hızlı teslimat avantajını kullanarak Uzakdoğu'nun müşterilerini Türkiye'ye çekmeyi başardı. 2011 sonrası birçoğu yenileme amaçlı yatırımlar yapıldı.