AYŞEGÜL SAKARYA PEHLİVAN
asakarya@ekonomist.com.tr
32 milyar TL'lik büyüklüğe ulaşan beyaz eşya sektörü, 2018'de iç pazardaki durgunluktan en çok etkilenen sektörlerden biri oldu. Döviz kurlarındaki artış, enflasyondaki yükseliş ve geçen yıl özel tüketim vergisi (ÖTV) indirimi nedeniyle talebin öne çekilmesi gibi gelişmeler, 2018'in ilk yarısında dört ana beyaz eşyada (buzdolabı, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi, fırın) iç pazarın yüzde 16 daralmasına yol açtı.
Bu daralma 2018'in dokuz aylık döneminde ihracattaki yüzde 5 büyümeye karşın toplamda yüzde 2'lik küçülme getirdi. Talepteki daralma şirketleri çok olumsuz etkiledi. Örneğin, Whirlpool Corporation, Türkiye'de satış operasyonlarını bitirme kararı aldı.
Türkiye Çin'den sonra dünyanın en büyük ikinci beyaz eşya üretim kapasitesine sahip. Sektörün büyüklüğü sadece üretim kapasitesiyle sınırlı değil. Arçelik ve Vestel gibipazarın önemli oyuncuları, AR-GE, patent, uluslararası marka yönetimi, tedarik zinciri yönetimi anlamında da önemli adımlar atıyor.
Gerek Endüstri 4.0 yatırımları gerekse dünyadaki ticari konjonktür kaynaklı girdi maliyetlerinde sürekli artış baskısı, uluslararası rekabet gücünün azalmasına neden oluyor.
Cirosunun yüzde 75'i ihracattan gelen sektör, iç talepteki daralmaya çözüm olarak ihracata yükleniyor. 2018 yılını 22 milyon adet ihracatla kapatmaya hazırlanan sektör, başta Avrupa Birliği ülkeleri olmak üzere 100'ü aşkın ülkeye ürün gönderiyor. İhracatta önümüzdeki dönemde Asya-Pasifik bölgesinin öne çıkması bekleniyor.
ÖTV İNDİRİMİ KALICI OLMALI
Bu nedenle 2019'da sektörün gündemindeki diğer önemli konu da korumacılık önlemleri olacak. Beyaz eşya sektörü, yerli çelik sac sektörünün kısıtları ile ithalatta gümrük vergileri arasına sıkışmış durumda.
Beyaz eşyanın en önemli hammaddelerinden biri olan sıcak/soğuk sac ve paslanmaz çelikte yüzde 9-15 oranında ithalat vergisi söz konusu. Diğer taraftan çelik ürünlerinde kota kapsamında geçici korunma önlemi alındı. Sektör temsilcileri, bu durumun üretim, istihdam ve yatırımları olumsuz etkileyeceğine dikkat çekiyor.
Diğer taraftan sektör iç pazarda toparlanma için çözüm arıyor. Bu nedenle 2019'da ÖTV indirimleri sık sık gündeme gelecek. Kasım ayında alınan bir kararla beyaz eşyada yüzde 6,7'lik ÖTV oranları yıl sonuna kadar sıfıra indirildi. Beyaz eşya ürünlerinin özel tüketim olmadığına dikkat çeken sektör temsilcileri, bu indirimin kalıcı olması gerektiğini düşünüyor.
TURAN ERDOĞAN VESTEL ŞİRKETLER GRUBU İCRA KURULU BAŞKANI
“AR-GE’YE AĞIRLIK VERECEĞİZ"
"Kendimizi Endüstri 4.0'ın en büyük sahiplenicisi olarak görüyoruz. Bu dönüşümü Türkiye'de ilk gerçekleştiren fabrikanın Vestel City olması için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Karanlık üretim, robot-insan işbirliği, robot-robot işbirliği gibi birçok uygulamamız bulunuyor.
Uzun vadede Vestel'in gelecek vizyonuna bakıldığında da Endüstri 4.0 kavramı ile ‘mobilite' ve ‘bağlanabilirlik' teknolojileri, AR-GE çalışmalarının da önemli bir ayağını oluşturuyor. Önümüzdeki dönemde akıllı evler, akıllı şehirler ve nesnelerin interneti konsepti çatısı altında sunulan hizmetler Vestel'in adını sıkça duyuracağı alanlar olacak.”