2028 yılında hizmet ihracatını 200 milyar dolara çıkartarak dünyada ilk 20 ülke arasına girmeyi hedeflediklerini söyleyen Ticaret Bakanı Ömer Bolat, "Hizmet ihracatçısı firmalarımız için 2024 yılında yüzde 100'den fazla bir artışla 5,1 milyar TL'lik destek bütçesi ayırdık" diyor.
17-30 Mart 2024 tarihli sayıdan
Turizmden bilişime, eğitimden gastronomiye pek çok farklı sektörü kapsayan Türkiye'nin hizmet ihracatı, pandeminin ardından hızla toparlanarak 2023 yılında 100 milyar dolarlık büyüklüğe ulaştı. Türkiye'nin dünya hizmet ihracatından aldığı payı son beş yıldır istikrarlı bir şekilde artarak, yüzde 1,3 düzeyine çıktı.
Dünya genelinde en yüksek hizmet ihracatı yapan 23'üncü ülke olan Türkiye yeni dönemde hedef büyütmüş durumda. Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat, "Türkiye'nin dünya hizmet ihracatından aldığı payın 2028 yılında yüzde 2,0'a çıkarılması ve bu alanda ilk 20 ülke arasına girilmesi hedefleniyor" diyor. 2024 yılında hizmet ihracatçıları için 5,1 milyar TL'lik bir destek bütçesi ayrıldığını söyleyen Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat, yeni dönem stratejilerini Ekonomist'e anlattı.
Türkiye 2023 yılını ne kadarlık hizmet ihracatıyla kapattı? 2024 yılında büyüme hedefi nedir?
2023 yılı genel değerlendirmesi yapıldığında; pande-mi ile birlikte yaşanan düşüşün ardından ülkemiz hizmet ihracatının son üç yılda kendini hızla toparlayarak Cumhuriyetimizin yüzüncü yılı için hedeflediğimiz 100 milyar dolarlık hizmet ihracatına ulaşmış olması çok değerli. Bu başarımızı 2024 yılında da devam ettirmeyi öngörüyoruz. 2024 yılı için Bakanlığımızca belirlenen genel hizmet ihracatı hedefi ise 110 milyar dolar olup bu düzeye çıkmamızda önemli ölçüde katkısı olan desteklerimiz de devam edecek.
Orta vadede hizmet ihracatıyla ilgili global hedefler nelerdir?
Orta vadeye ilişkin olarak 2028 yılı vizyonu ile beraber koyduğumuz bir hedef, 2028 yılında hizmet ihracatımızın 200 milyar dolarlık bir düzeye erişmesi. Ülkemiz dünya hizmet ihracatından aldığı payı son beş yıldır istikrarlı bir şekilde artırdı ve bu pay 2022 yılında yüzde 1,3 düzeyine ulaştı. Aynı zamanda ülkemiz en yüksek hizmet ihracatı yapan 23'üncü ülke konumuna erişti. Bu istikrarın devam etmesi 2028 yılında alınan payın yüzde 2'ye çıkarılması ve bu alanda ilk 20 ülke arasına girilmesi hedefleniyor.
Önümüzdeki dönemde hangi sektörler ön plana çıkacak?
Hizmet ihracatımızda ülkemiz için önemli sektörlere bakıldığında; dünyanın en hızlı büyüyen sektörlerinden biri olan bilişim sektörüne yönelik farkındalığın çoğalması ve Bakanlığımızın bu sektöre yönelik hazırlamış olduğu desteklere ilişkin kullanımların artması ile birlikte, kısa vadede daha fazla ülkeden döviz geliri elde edilmesi amaçlanıyor.
Buna ek olarak, bu alanın tüm dünyada potansiyeli artan bir sektör olduğundan toplam hizmet ihracatımız içindeki payının da artması hedefleniyor. Ayrıca en güçlü hizmet sektörlerinden olan yurt dışı müteahhitlik sektörümüz küresel bir marka hâline geldi. Ülkemiz, dünyadaki en büyük 250 müteahhitlik şirketi arasında en fazla şirketi bulunan Çin'den sonra ikinci sırada yer alıyor. Benzer şekilde, ülkemizin inşaat sektöründeki teknik bilgisini ihracata dönüştüren teknik müşavirlik sektörümüz de küresel konumunu kuvvetlendiriyor.
Dünyanın en büyük 225 teknik müşavirlik şirketi sıralamasında yer alan yedi şirketimiz ülkemizi listede en çok şirketi bulunan sekizinci ülke konumuna taşıyor. Bu iki sektörde özellikle uluslararası iş birliklerine ağırlık vererek şirketlerimizin nüfuz alanını, finansman imkânlarını ve pazar çeşitlendirmesini artırmaya yönelik çalışmalar devam ediyor.
Hizmet ihracatçılarına 2023 yılında ne kadarlık destek verildi? 2024 yılında ne kadarlık destek verilmesi hedefleniyor?
Özellikle Bakanlığımız tarafından çalışılarak son yayımlanmış olan yeni nesil ihracat destekleri, ihracatın tabana yayılmasını amaçlayan kapsamlı bir mevzuat çalışması oldu. Sağlanan geniş destek çerçevesine uygun olarak Bakanlığımız bütçesi de önemli oranda artırıldı.
Yeni destek mevzuatının yürürlüğe konulduğu 2022 yılında hizmet ihracatçılarımıza toplam 1 milyar TL'nin biraz üzerinde destek sağlanmış iken 2023 yılında bu destek tutarı yüzde 100'ün üzerinde artırılarak 2,5 milyar TL düzeyine ulaştı. Söz konusu bütçenin tamamı, ilgili mevzuat çerçevesinde firmalarımıza aktarıldı. 2024 yılında da yüzde 100'den fazla bir artışla 5,1 milyar TL'lik bir destek bütçesi, hizmet ihracatçısı firmalarımız için ayrıldı ve kullanımına başlandı.
Yeni dönemde öne çıkan destek paketleri nelerdir?
Destek paketleri içinde 5447 sayılı 'Türkiye Bilişim Sektörünün Uluslararasılaşması ve E-Turquality (Bilişimin Yıldızları) Programı Hakkında Karar' çerçevesinde, firmalarımızın yoğun rağbeti söz konusu.
Benzer şekilde 5448 sayılı 'Hizmet İhracatının Tanımlanması, Sınıflandırılması ve Desteklenmesi Hakkında Kararı'mız da yeni sektörlerin de destek kapsamına eklenmesiyle bütün hizmet ihracatçılarının odaklandığı bir mevzuat olarak ön plana çıkıyor. Özellikle sektöre özgü destekleri de barındıran mevzuatımız; başta sağlık turizmi ve eğitim hizmetleri olmak üzere Bakanlığımızca desteklenen sektörlerimiz için birinci sırada gelen devlet desteği konumundadır.
Bu desteklerin yanı sıra 2564 sayılı 'Döviz Kazandırıcı Hizmet Sektörleri Markalaşma Destekleri Hakkında Karar' isimli destek mevzuatımız da markalaşma yolculuğundaki firmalarımıza stratejik perspektiften eşlik etmektedir. 5449 sayılı 'Yurt Dışı Lojistik Dağıtım Ağlarının Desteklenmesi Hakkında Karar' kapsamında onaylanan altı yurt dışı lojistik dağıtım ağı projesi de lojistik sektörümüzün temelini sağlamlaştırmaktadır.
2024 yılında bakanlık olarak hizmet ihracatçılarına yönelik projelerinizden bahsedebilir misiniz?
Bakanlığımız, hizmet sektörlerimizin yurt dışında görünürlüğünü artırmak ve ihracatçılarımızın ürün ve hizmetleri için tanıtıcı faaliyetler gerçekleştirilmesi, yatırımcılarla ikili iş görüşmesi yapabilmesi, iş bağlantısı ve stratejik ortaklık kurabilmesini kolaylaştırmak amacıyla birçok başlıkta ve kolay anlaşılabilir bir biçimde hazırlanan mevzuat ile önemli devlet destekleri sağlanıyor.
Kurgulanan destekler, yalnızca maddi hibe destekleri olarak düşünülmeyip henüz ihracata başlama imkânı ve fırsatı bulamamış ve gereken yetkinlikleri kazanamamış olan firmalarımızı bu yetilerle donatmak gibi değerli amaçlar gütmekte. Sektörel iş birliği kuruluşlarının da bu bağlamda devlet ve sektör iş birliğine katılması hedeflenerek ihracatın tabana yayılması gayesiyle el ele verilmesi sağlanıyor.
“Bilişim ihracatında artış bekliyoruz”
Yeni dönemde özellikle bilişim sektöründe hizmet ihracatının artacağını öngördüklerini kaydeden Bakan Bolat, şunları söylüyor: “Ülkemiz bilişim ekosisteminin hızla gelişiyor olması, firmalarımızın kaynak ihtiyacını da artırarak arayış içine sürüklemektedir. Bu bağlamda firmalarımızın, yaklaşık 25 farklı destek unsurundan oluşan destek paketimizden etkin şekilde yararlandıkları görülüyor.”
Ticaret Bakanlığı’nın orta vadeli hedefleri
Ömer Bolat, Ticaret Bakanlığı'nın orta vadeli hedeflerini şöyle sıralıyor: “Hizmet ihracatının önemli başlıklarından olan fuar hizmetleri j için dünyada önde gelen fuar merkezlerinin kurulması, “Yönetim danışmanlığı sektörünün özellikle yakın coğrafyamızda ! rekabet düzeyinin artırılması, “Yeşil ekonomiye yönelik dönüşüm eğiliminin yakalanması, j “Özellikle mal ticaretimiz için karşımıza çıkabilecek potansiyel tarife dışı engelleri önleyiciliği bakımından yeşil hizmetler, sektörünün küresel pazardaki varlığının artırılması."