Girişimciler için yeni bir finansman alternatifi olan kitle fonlaması, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) yetkisinde hisseye dayalı modele dönüşüyor. Bu yöntemle iş fikirlerine kaynak yaratılırken, yeni platform ve yatırımcıların da ekosisteme gelmesi bekleniyor.
GÖZDE YENİOVA
gyeniova@ekonomist.com.tr
Başlangıç aşamasındaki girişimlerin sermaye ihtiyacını gidermek için halktan para toplayabilmesini sağlayan kitle fonlaması, 2017 yılında yasal düzenlemesi yapılarak Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından yetkilendirildi. Bu ayın başında ise Paya Dayalı Kitle Fonlaması Tebliği, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
HİSSE BAZLI FONLAMA
Kitle fonlamasının paya dayalı olması, girişime para yatıran yatırımcıların hissedar olmasını sağlıyor. Daha önce ise süreç, ödül ve bağış yöntemiyle yürütülüyordu. Kitle fonlamasına ilişkin hazırlanan tebliğ ile başlangıç aşamasındaki girişimler, sermaye ihtiyacını gidermek için halktan para toplayabilecek ve maliyetsiz finansmana erişebilecek.
Bu yöntemle gerçek bir ihtiyaca yanıt veren veya soruna çözüm olan projeler, erken aşamalarda hedef kitlesiyle buluşabiliyor. Yenilikçi ve katma değere dayalı bir iş modeli bulunan şirketlerin yararlanması amacıyla, yalnızca tebliğde tanımlı teknoloji ve üretim faaliyetini gerçekleştiren veya gerçekleştirecek olan girişimlere kitle fonlaması olanağı verilecek.
YILLIK LİMİT 20 BİN TL OLACAK
Yeni düzenleme ile beş yıldan genç olan şirketler, kitle fonlaması platformuna başvurarak burada iş fikirlerine sermaye arama hakkı elde edecek. Bu sayede birçok yatırımcı da platformlarda yayınlanan şirketleri inceleyerek iş fikirlerini beğenmesi durumunda bunlara yatırım yapabilecek.
Yeni sistemde yatırımcılar, platformlar aracılığıyla projeler ve iş fikirleri sahipleri, toplanan fon tutarları, katkıda bulunan yatırımcı sayısı ve hatta katkı sağlayan nitelikli yatırımcı bilgilerine ulaşabilecek.
Yapılan düzenlemeye göre, yatırımcılar bir yıl içerisinde en fazla 20 bin TL yatırım yapabilecek. Gelir düzeyine göre üst sınır ise 100 bin TL olarak belirlendi. Kitle Fonlaması Derneği Başkanı Hulusi Berik, can suyu sermayesi olmayan girişimcilerin kitle fonlaması aracılığıyla şirket kurmaya olanak bulacağını söylüyor.
Berik, yeni süreci şöyle anlatıyor: "Kitle fonlamasında Takas-bank'ta değişim olacak ve fon tutarları burada tutulacak. Sonrasında yeterli fon sağlanırsa Merkezi Kayıt Kuruluşu'nda hisseler saklanacak.
Biz nasıl internetteki pazar yerinden bir ürün alıyorsak onun gibi bir platformda girişime yatırım yapılacak ve projeye ait özel hesaba gönderilecek. Bu da yatırımcı için yüzde 100 güvenli yatırım demek."
YABANCI YATIRIMCI ÇEKEBİLİR
Düzenleme ile faaliyetin belirli bir mevzuat çerçevesinde yapılmasının, yatırımcıların güvenli bir şekilde girişimcilerle buluşmasını sağlayacağı ifade ediliyor. Bu da yabancı yatırımcılarm daha fazla çekilmesini beraberinde getirecek.
Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB) Başkanı Alp Keler, kitle fonlaması faaliyetinin platformlar aracılığıyla elektronik ortamda şeffaf ve denetime tabi olarak gerçekleştirilmesinin önemine dikkat çekiyor.
Keler, bunun özellikle yabancı yatırımcıların Türkiye'deki iş girişimleri hakkında bilgi sahibi olmasına ve yatırım yapmalarına katkı sağlayacağını ifade ediyor. Alp Keler, sermaye yapısının güçlendirilmesi, ölçek ekonomisinden yararlanılması ve kurumsal yapıların oluşturulabilmesi bakımından kitlesel fonlamanın önem taşıdığını düşünüyor.
HAZIRLIKLAR BAŞLADI
Şu anda kitle fonlaması platformu olarak faaliyet gösteren şirketler de yeni düzenlemeye göre çalışmalarına başladı. Bunlardan biri de 2016 yılında kurulan Turkcell'in kitlesel fonlama platformu Arıkovanı. Arıkovanı'na bugüne kadar 6 binin üzerinde başvuru yapıldı.
Seçilen 71 projeden 38'i kampanyasını tamamladı. Toplamda 5,5 milyon TL'yi geçen fon miktarı sayesinde girişimler seri üretime geçebildi. Turkcell Dijital Servisler ve Çözümlerden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Ataç Tansuğ, girişimlerin kaynak bulması için oldukça önemli fırsatlar sunan hisse bazlı kitlesel fonlamayla ilgili yeni tebliğ konusunda hazırlıklarını sürdürdüklerini söylüyor.
Tansuğ, "Turkcell olarak Arıkovanı ile başarılı girişimlerin sayısını artırarak ekosistemin güçlenmesini sağlamayı amaçlıyoruz" diyor. Önümüzdeki dönemde bu platforma yeni yatırım yapacak olan kurumlar da var.
Ege Genç İş İnsanları Derneği (EGİAD) Melekleri de SPK'nın izni ile kitlesel fonlama platformu kurmayı hedefliyor. EGİAD Melekleri İcra Kurulu Başkanı Frederic Pagy, yeni iş kuran girişimcilerin yaşadığı en büyük zorlukların başında finansmana erişimin geldiğine dikkat çekiyor.
Pagy, "Bankadan uygun koşullarda kredi bulamayan girişimciler, kitle fonlaması sayesinde ihtiyaç duydukları maliyetsiz finansmana erişebilecek. Bireysel yatırımcılar da küçük tutardaki fonlarını birleştirerek bir şirketin hayata geçmesini sağlayabilecek" diyor.
GİRİŞİMLER HANGİ KRİTERLERE SAHİP OLMALI?
- Teknoloji ve/veya üretim faaliyetlerinde bulunmalı,
- Son beş yıl içinde kurulmuş olmalı,
- 2019 yılı itibarıyla aktif toplamı ve net satış hasılatı sırasıyla 16 milyon 84 bin 900 TL ve 8 milyon 289 bin 910 TL'yi geçmemiş olmalı,
- Düzenli olarak takip ve kontrol edilen tescil edilmiş bir internet sitesi bulunmalı.
'YENİ BİR FİNANSAİ ARAÇ SUNACAK1
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) yetkililerinin konuyla ilgili açıklamaları şöyle: "Ülkemizde girişimcilik ekosisteminin gelişmesinin önündeki engellerin başında finansmana erişim geliyor.
Girişimcilerimizin potansiyellerinin sermaye ve finansman desteği ile teşvik edilmesi ve ekonomimize değer katması en önemli hedef. Sermaye Piyasası Kurulu'nca listeye alınacak kitle fonlaması platformlarının işlettikleri internet siteleri vasıtasıyla girişimcinin kitleye, kitlenin girişimciye erişimini kolaylaştıracak bir ortam sağlanacak.
Kitle fonlaması sistemi, öncelikle finansman zincirinin ilk halkasını oluşturan proje sahipleri ve girişimcilerin finansmana erişimde yaşadıkları sıkıntıları giderecek yeni bir finansal araç sunacak.
Bu sistem, tecrübe sahibi ve tecrübesiz yatırımcıların bir araya gelmesini mümkün kılacak ve tasarrufları yatırıma yönlendirecek. Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemeleri ile bu pazarın, kuralları belirli, güvenli ve organize bir hale getirilmesi hedefleniyor."