ARAM EKİN DURAN
eduran@ekonomist.com.tr
2016'da toplamda 950 adet satılan hibrit otomobiller, 2017'yi ise yüzde 350'den fazla artışla 4 bin 451 adetlik satışla kapattı. 2018'in ilk dört ayında ise satışlarını yüzde 85 artırmayı başardı. Hibrit otomobillerin önümüzdeki beş yılda otomobil pazarının en büyük dört oyuncusundan biri olacağı tahmin ediliyor.
Elektrikli ve hibrit araçlar için Türkiye'de oranlar, halen Avrupa ortalamasının çok altında olsa da, hem markaların daha çeşitli modeller getirmesiyle hem de ÖTV avantajı gibi teşviklerle bu oranın hızla artması bekleniyor.
HİBRİTİN PAYI ARTIYOR
Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) verilerine göre, Türkiye'de bu yılın ilk dört aylık döneminde hibrit satışları bin 490 adete ulaşıtı. 2017 yılının aynı döneminde toplamda 799 adetlik hibrit otomobil satışı yapılmıştı.
Türkiye'de hibrit pazarının lideri ise açık arayla Toyota. Yılın ilk dört ayında satılan her 100 hibrit araçtan 88'i Toyota oldu. Toyota Türkiye Pazarlama ve Satış CEOsu Ali Haydar Bozkurt, hibrit modellerin bilinirliğinin artması ve ÖTV teşviğiyle birlikte Türkiye pazarında memnuniyet verici bir yükselişin yaşandığını söylüyor.
Bozkurt, "Hibrit satışlarındaki bu artışın halkımızın bilinçlenmesiyle doğru orantılı olduğunu söyleyebiliriz" diyor. Hibrit satışlarının önümüzdeki yıllarda daha da ileri gideceğini belirten Bozkurt, "2021'de toplam satışlarımızın yarısından fazlasının hibrit olmasını hedefliyoruz" şeklinde konuşuyor.
VERGİ SORUNU
Hibrit araç pazarının bir diğer önemli oyuncusu olan Hyundai, Türkiye'de yılın otomobili seçilen IONIQ modeliyle Toyo-ta'dan sonra Türkiye'de en çok satan hibrit araca sahip.
Hyundai Assan Genel Müdürü Önder Göker, IONIQ modelinin yanı sıra Nexo adlı otonom sürüş özelliği olan modelleriyle de hem Türkiye hem dünya pazarlarında iddialı olduklarını kaydediyor. Göker, bu konuda şunları söylüyor: "Geçtiğimiz günlerde ülkemizde satışa sunduğumuz yeni B-SUV modelimiz Kona'nın da tamamen elektrikli bir versiyonu var.
Ama Türkiye'de şu an sadece IONIQ Hybrid modelimizi satışa sunuyoruz. Çünkü ülkemizdeki vergilendirme sistemi, döviz kurlarındaki sert dalgalanmalar ve siyasi gelişmeler nedeniyle yeni bir modelin hızlı bir şekilde pazara girmesi ve satışa sunulması bazen çok kolay olmuyor."
Önder Göker, Türkiye'de elektrikli modellerin yaygınlaşması için tüm sektörün elini taşın altına koyması gerektiğini vurguluyor. Göker, "Elektrikli otomobillerin vergiden muaf olması, araç sahiplerinin otoparkları ücretsiz olarak kullanması ve muayene istasyonlarında randevusuz hizmet alması gibi ayrıcalıkları olduğu takdirde satışlarının da her geçen gün artacağını rahatlıkla öngörebiliriz" şeklinde konuşuyor.
GELECEK PLANLARI BÜYÜK
Türkiye pazarında 'Niro' modeliyle üçüncü büyük hibrit araç satıcısı olan Güney Koreli KIA da yeni dönemde hibrit pazarında önemli bir büyüme öngörüyor.
2025 yılında KlA'nın 16 alternatif yakıtlı araç ile global pazarlarda yer alacağını kaydeden KIA Genel Müdürü Can Ağyel, "Bunların beş tanesi hibrit, beş tanesi plug-in hibrit, beş tanesi elektrikli ve bir tanesi ise fuel cell araçlardan oluşacak.
Biz de KlA'nın globaldeki iddiasını Türkiye'de sürdürmek ve büyüyen hibrit pazarında güçlü bir oyuncu olarak var olmak istiyoruz" diyor.
FİLOLAR DA DEĞİŞİYOR
İleri teknoloji ürünü hibrit ve elektrikli otomobillere olan talebin ülkemizde henüz çok sınırlı olduğunu dile getiren Tüm Oto Kiralama Kuruluşları Derneği (TOKKDER) Yönetim Kurulu Başkanı İnan Ekici ise "Türkiye araç kiralama sektörünün araç filosunun neredeyse tamamı fosil yakıtlı araçlardan oluşuyor.
Bu durum elbette zaman içinde değişecek. Kademeli olarak önce hibrit ve tam elektrikli ve sonra da otonom araçları araç kiralama sektöründe kullanacağız" diye konuşuyor. Ekici, önümüzdeki 10-15 yıl içinde birçok Batı Avrupa ülkesinin karbondioksit salınımını azaltmak için dizel araç kullanımını ya yasaklayacağını ya da sınırlandıracağını ifade ediyor.
Türkiye'de elektrikli araçlar için şarj altyapılarının günden güne yayıldığına işaret eden LeasePlan'ın Türkiye Genel Müdürü Türkay Oktay da "Yeni modellerle artan ortalama menzillerle de tüketicilerin tercih sıralamasında elektrikli ve hibrit araçların daha üst sıralara çıkmasını bekliyoruz" diyor. Oktay, LeasePlan olarak 2021 yılına kadar tüm şirket araçlarını elektrikli araçlara dönüştürme, 2030'a kadar ise tüm filolarında sıfır emisyona ulaşmak gibi önemli bir vizyona sahip olduklarını vurguluyor.
Enterprise Türkiye Yönetici Ortağı Özarslan Tangün de tüm çalışanlarına hibrit araçlar hakkında kapsamlı eğitimler verdiklerini belirterek, "Buradaki amaç, bu yeni teknolojinin müşterilerimize en doğru, en yararlı şekilde aktarılmasını sağlamak" diyor.