CEREN ORAL BALABAN
coral@ekonomist.com.tr
Ekonomist'in 5-18 Nisan 202 tarihli sayısından...
Mart ayı, hem Türkiye ve dünya hem de piyasalar için zorlu geçti. Koronavirüs (Covid-19) hastalığının küresel salgına dönüştüğü mart ayında, vaka sayısı ayın başında 50 binken 31 Mart'ta 850 binleri aştı. İlk Koronavirüs vakasının 11 Mart'ta açıklandığı Türkiye, mart ayını 13 bin 531 vakayla tamamladı.
Salgının küresel tedarik zincirine zarar verebileceği öngörüsü ve şirketlerin nakit akışlarında bozulma olasılığının gündeme gelmesi ise mart ayında küresel risk algısını artırdı.
Bu endişeler finansal piyasalarda neredeyse tüm varlık gruplarındaki sert satışlarda etkili oldu. Özellikle borsa pay piyasalarında ciddi değer kayıpları görüldü.
Alnus Yatırım Araştırma Müdürü Yunus Kaya, mart ayında, MSCI Dünya Endeksi'nin yüzde 13,5, Gelişmekte Olan Ülke (GOÜ) Borsaları Endeksi'nin yüzde 15,6, Gelişmekte Olan Avrupa Ülkeleri Borsaları Endeksi'nin yüzde 22,9 değer kaybettiği bilgisini veriyor. Kaya, mart ayını Alman Birleşik Borsa Endeksi'nin (DAX) yüzde 16,4, ABD'de S&P'nin yüzde 12 kayıpla tamamladığını aktarıyor.
AYRIŞAN SEKTÖRLER
Şubat ayının sonunda 106.000'lerde olan BİST-100 ise 17 Mart'ta 81.936'yı, 23 Mart'ta 82.528'i gördü. Mart ayını ise 89.644 düzeyinde kapattı. Böylece BİST-100'de aylık kayıp yüzde 15,4 oldu. İlk vakanın açıklandığı 11 Mart'ı dikkate alırsak kaybın yüzde 11,3 olduğu görülüyor.
Bu noktada endeksteki duruma sektör ve hisse bazında bakmak, koronavirüs krizinin etkilerini daha iyi anlamamıza olanak verebilir. Biz de bunun için 11-31 Mart arasında endeksin üzerinde getiriyle olumlu ayrışan sektör ve hisseleri araştırdık.
Aynı tarihler arasında yüksek satış yaşayan turizm ve havayolu hisselerine de tablomuzda yer verdik. Borsadaki kayıpların özellikle turizm ve havayolu hisselerinde olduğu görülüyor. Bu süreçte Çelebi Hava Servisi yüzde 22,3, Pegasus yüzde 17,9, THY yüzde 9 kayıp yaşadı. Turizm hisse lerinde kayıplar yüzde 30'ları buldu. İlaç-sağlık, gıda-içecek, perakende gıda, teknoloji, kağıt-ambalaj hisseleri ise pozitif ayrıştı.
İlaç şirketleri arasında RTA Laboratuvarları, yüzde 197 getirisiyle dikkat çekiyor. Ecza-cıbaşı İlaç, Deva Holding ve Selçuk Ecza'da getiriler yüzde 20'nin üzerinde. Perakende gıdada Bizim Toptan, Şok Marketler ve Migros, teknolojide ise sağlık bilişimi alanında faaliyet gösteren Fonet Bilgi Teknolojileri ile sağlık sektörüne de hizmet veren Smartiks Yazılım ve Kafein Yazılım öne çıkıyor.
ÖNE ALINMIŞ TALEP
Tera Yatırım Ekonomisti Enver Erkan, öne alınmış talep ve psikolojik etkiyle yatırımcının ana hisselerden çıkarak defansif hisselere yönelmesinin gıda, perakende gıda, ilaç ve sağlık hisselerini öne çıkardığı görüşünde.
Ana ekonomik faaliyetlerle ilişkili sektör şirketlerinin geçici olarak kapanması ve faaliyetlerin durmasıyla olumsuz ayrıştığını kaydeden Erkan, özellikle otomotiv, beyaz eşya, tekstil, havayolu, demir-çelik gibi sektörlerin olumsuz etkilendiğini söylüyor.
Enver Erkan, "Petrolün varil fiyatının 20 dolarlarda seyrettiği ve maliyet avantajı yarattığı bir ortamda piyasanın ve ana sektör hisselerinin kötü olması, salgın riskinin ekonomiyi kilitleyici etkisinden ileri geliyor" diyor.
Salgının etkisiyle insanların evde daha fazla vakit geçirmesi ayrışmalarda etkili olan bir diğer faktör. Enver Erkan, bu ortamın teknoloji hisselerinin kazandırmasında etkili olduğunu söylüyor.
Erkan, ortam normale döndüğünde küresel hisse yatırımcısına en büyük fırsatı verecek varlık sınıflarından birinin Türk hisseleri olacağını öngörüyor. Fırsatın da bankalar gibi ana endekste ağırlığı yüksek olan ve bu dönemde çok ucuzlayan hisselerde olacağını tahmin ediyor.
PEKİ YA BANKALAR?
Bu süreçte banka hisselerinde de negatif ayrışma görüldü. Ahlatcı Yatırım Araştırma Uzmanı Hüseyin Emre Tavacı, bu süreçte esnafın kepenk kapattığına, birçok şirketin faaliyetine ara verdiğine, tüketim talebinin düştüğüne dikkat çekiyor.
Tavacı, bu nedenlerle bankaların kredi faaliyetlerindeki yavaşlamayla faiz gelirlerindeki düşüşten, borçların geri ödenmesindeki zorluklarla alacaklarının tahsilinde zorlanmaktan ve takipteki alacaklarının artmasından endişe ettiğini belirtiyor.
Bunun bankaların net faiz marjlarının ve net kârlarının düşmesine neden olabileceğine değinen Tavacı, banka hisselerindeki olumsuz performansı da buna bağlıyor.
Hüseyin Emre Tavacı, şöyle devam ediyor: "Bankaların kredi hacminin artırılması için atılan adımlar önemli olsa da bunun yaratacağı etkiler salgının durumuna göre değişkenlik gösterecek. Bu konuda bir avantajımız ise sektörde yüzde 18'e yakın seyreden sermaye yeterlilik rasyosunun manevra alanı sağlaması.
Küresel ticaretin devamı için yapılan teşviklerle sanayi ve bankacılıkta toparlanma diğer sektörlere göre daha çabuk olabilir. Ancak ulaştırma ve turizmdeki toparlanma, salgın kontrol altına aldıktan sonra da insanların bir süre daha temkinli olacağı öngörümüz nedeniyle, daha uzun sürecek."
CEMAL DEMİRTAŞ ATA YATIRIM GENEL MÜDÜR YARDIMCISI"SALGININ YARATTIĞI BELİRSİZLİK TOPARLANMAYI SINIRLIYOR"
İHRACAT DA ETKİLENDİ
11-31 Mart arasında banka, dayanıklı tüketim ve daha çok Avrupa'ya ihracat yapan otomotiv sektörü hisselerinde gerileme yaşandı. Global seyahat sınırlaması endişeleriyle havacılık hisselerindeki sert düşüşler 24 Ocak'tan sonra hızlandı, son haftalarda yavaşladı. Gıda, gıda perakendeciliği, telekom ve daha çok defansif yapısı olan şirket hisseleri daha az değer kaybetti.
BORSA ÇOK UCUZ
Önümüzdeki 1-2 ayda Covid-19 salgınıyla ilgili gelişmeler piyasalara yön verecek. Türkiye borsası çok ucuz görünse de kısa vadede salgının ne kadar süreceğinin ve ekonomide yaratacağı tahribatın ne kadar derin olacağının bilinmemesi BİST'te toparlanmayı sınırlandırıyor. Gıda, perakende gıda ve telekom yine endekse göre iyi performans gösterebilir. Salgınla ilgili endişeler devam ettiği sürece, dayanıklı tüketim, bankacılık, turizm ve havacılık olumsuz ayrışacak.
HANGİ ŞİRKETLER?
Bu dönemde, BİM, Migros, Şok Marketler, Bizim Toptan, Ülker, Pınar Süt, Türk Telekom, Turkcell gibi gıda, perakende ve telekom hisseleri ve Soda Sanayii, Şişecam, Enka İnşaat, Erdemir gibi mali yapısı güçlü şirketler ön plana çıkabilir. Nisan ortasından itibaren salgınla mücadeleye ilişkin olumlu sinyaller alınırsa borsada bankaların liderliğinde hızlı toparlanma olabilir.