Tüketicinin fonksiyonel gıdalara ilgisi artiyor. Dünyada 177 milyar dolarlık bir hacme sahip olan fonksiyonel gıda pazarının Türkiye'deki hacmi 2022'de 7,7 milyar TL'ye ulaştı. Bu yıl ise sektörde yüzde 150'lik büyüme bekleniyor.
30 Nisan - 13 Mayıs 2023 tarihli sayıdan
Son yıllarda ivme kazanan sağlıklı ve doğal beslenme trendi Covid-19 pandemisiyle birlikte daha da hızlandı. Bu da 'fonksiyonel gıda' sektörüne olumlu yansıdı. Hastalıklardan korunma ve bağışıklık sistemini güçlendirmedeki etkisi bilimsel olarak kanıtlanan fonksiyonel gıdaların tüketimi dünyada ve Türkiye'de her yıl artmaya devam ediyor.
POTANSİYELİ YÜKSEK
Fonksiyonel gıdalara olan ilginin artmasının temelinde insanların daha kaliteli ve sağlıklı bir yaşam sürme isteği yatıyor. Son yıllarda beslenme kaynaklı kronik hastalıkların çoğalması, tüketicilerin bilinçlenmesi ve sağlıklı bir yaşam tarzına olan yönelimin fonksiyonel gıdalara ilgiyi artırdığını belirten Gıda Mühendisi, Karma Grup Satış ve Pazarlama Koordinatörü Sinem Bahçekapılı, Türkiye'de tüketilen fonksiyonel gıdalar arasında süt ürünlerinin ilk sıralarda yer aldığını söylüyor.
Bahçekapılı, "Geleceğin gıdaları diyebileceğimiz fonksiyonel gıdalar, önümüzdeki yıllarda gıda sanayindeki yerlerini daha da sağlamlaştıracak. Türkiye; dinamik, yeniliklere açık ve gelişme potansiyeli yüksek bir pazar" diyor.
İTHAL ÜRÜNLERE RAKİP
Türkiye fonksiyonel gıda pazarında yabancı markaların ağırlığı söz konusu olsa da yerli markalar da konumlarını güçlendiriyorlar. Türkiye'de üretileme-yen ve bundan dolayı yurt dışına bağımlı kalınan starter kültürlerin yerine; doğal, güvenilir, GDO içermeyen kefir, yoğurt, turşu ve çeşitli vegan özellikte probiyotik mayaların üretimini gerçekleştiren Danem de onlardan biri.
Markayı 2014'te piyasaya sunduklarını söyleyen Danem kurucularından Prof. Dr. Zeynep Banu Seydim, İsparta'da teknokentte ayda yaklaşık 35-40 ton süt kullanarak katma değerli ürünler ürettiklerini belirtiyor.
Probiyotik maya üretiminde Türkiye'de lider konumda olduklarını da söyleyen Seydim, "Evde bireysel üretimlerin yapılabilmesi için zengin probiyotik içerikli kefir dane mayası, kuru ve sıvı yoğurt mayaları, probiyotik turşu mayası, bitkisel temelli vegan kefir mayası, su kefiri mayaları, kombucha mayası, ekşi ekmek mayası üretiyoruz.
Kendi mayalarımızla üretilen ürünlerimiz de mevcut" diye konuşuyor. Yedi adet markaları olduğunu da söyleyen Seydim, "Kefir teknolojisiyle ilgili üç adet patentimiz ve bir adet faydalı modelimiz Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından onaylandı" diye ekliyor.
FONSİYONEL GIDA AROMALARI
41 yıllık bir geçmişe sahip olan Aromsa da fonksiyonel gıda sektöründe faaliyet gösteriyor. Üretiminin yüzde 40'ının 70'ten fazla ülkeye ihraç eden şirket; başta gıda aromaları olmak üzere eks-traktlar, sos ve şuruplar, karamelize şeker, karamel renklendirici, meyve tozları, çeşni ve baharat karışımları, emülsiyonlar, enzim modifiye süt ürünleri gibi çeşitli ürünleriyle Türkiye'de sektör lideri konumunda.
Fırıncılık, sakız, şekerleme ve çikolata, süt ve süt ürünleri, tuzlu ürünler, içeceklerin hizmet sundukları kategoriler arasında yer aldığını belirten Aromsa Yönetim Kurulu Üyesi Melis Yasa Aytaman, "Lezzet ve sağlıklı beslenmenin kesiştiği noktada konumlanarak fonksiyonel gıda ürünlerinde yağ, tuz ve şeker miktarlarının azaltılması için ürünlerin yeniden tasarlanması, içeriklerinin iyileştirilmesi ve çeşitlendirilmesi çalışmalarını gerçekleştiriyoruz" diyor.
Pandemiden sonra bağışıklığı güçlendiren ürünlerin yanı sıra zihin sağlığına odaklanmaya, stres azaltmaya ve duygusal sağlığı korumaya yardımcı olan fonksiyonel gıdalara ve içeceklere de talebin artığını söyleyen Aytaman, şöyle devam ediyor: "Bu doğrultuda daha da önem kazanan doğal ekstraktlara yönelik yatırımlarımız devam ediyor. İçecek ve süt laboratuvarlarında ekstraktlarla, vitamin ve mineraller ile zenginleştirilmiş aromalı ürünler üzerinde çalışıyoruz.
Bitki bazlı ürünlere olan talep doğrultusunda kurulan bir protein laboratuvarına sahibiz. Örneğin; vegan peynirlerdeki bezelye, kaju, badem, nohut gibi protein kaynakları içeren ürünlerin tercih edilebilirliğini artırmak için kullanılan tat maskeleyici aroma vericilerimiz mevcut."
SAĞLIKLI YAŞAM TRENDİ SEKTÖRÜ DESTEKLİYOR
Dünyada sağlıklı gıda pazarının yaklaşık 500 milyar dolarlık bir hacme sahip olduğu, fonksiyonel gıdanın ise bunun 177 milyar dolarını oluşturduğu tahmin ediliyor. Sağlıklı yaşam trendi, fonksiyonel gıda pazarını besleyen en önemli itici güç olmaya devam ediyor.
Daha sağlıklı ve uzun bir yaşam beklentisi ile bu ürünlere artan talep 2022 yılında Türkiye'deki fonksiyonel gıda pazarını yüzde 23,8'lik artışla 7,7 milyar TL'ye taşıdı. Her yıl enflasyonun iki katı kadar bir büyüme gösteren fonksiyonel gıda pazarının bu yıl ise açıklanan enflasyon baz alındığında TL olarak minimum yüzde 150 büyümesi bekleniyor.
PAYINI YUKARI ÇEKECEK
BEE'O Propolis de bu alanda üretimi bulunan diğer bir şirket. Ürün portföyünde arı sütü, ham bal, arı ekmeği, propolis gibi pek çok fonksiyonel gıda ürünü var. ABD, Kanada, Almanya, Avusturya, Hollanda, Belçika başta olmak üzere 30 farklı ülkeye ihracat da yaptıklarından bahseden BEE'O Propolis Genel Müdürü Aslı Elif Tanuğur Samancı, "Anadolu propolisini bir dünya markası yapma yolunda emin adımlarla ilerliyoruz.
Yakın zamanda büyük potansiyel olarak gördüğümüz Asya, Afrika ve Uzak Doğu pazaryer-lerinde de yer almayı planlıyoruz" diyor. Toplam satışlarında fonksiyonel gıda payının yaklaşık yüzde 35 olduğunu da söyleyen Samancı, "Önümüzdeki dönemlerde bu oranı yüzde 40-45'in üzerine çıkarmayı hedefliyoruz" diye anlatıyor.
Ebebek de 2019 yılından bu yana bebekler ve anneler için fonksiyonel gıda üreten markalardan. Bu kategoride bebek ekmeği, hurma bazlı meyve barları, anneler için hazırlanmış özel kurabiye, galetalar ve granola, ilikli kemik sulu sebze çorbaları satışa sunduklarını söyleyen ebebek PL Kategori Müdürü Şule Zeynep Özden, ürün portföylerinde 27 çeşit fonksiyonel gıda olduğunu belirtiyor.
Diyetisyen Yeşim Temel Özcan ve girişimci Bahar Şamhili Tanju'nun kurdukları Healyou da Türkiye'de fonksiyonel beslenme alanındaki eksikliği görerek hayata geçirilen bir marka. Karabuğday ve badem unu kullanarak glutensiz, süt ürünü içermeyen (laktozsuz), rafine şekersiz, katkı/ koruyucu içermeyen ve coğrafi işaretli ürünler ve mevsim sebzeleriyle hazırladıkları ürünleri cam kavanozlarda sunduklarını söyleyen Özcan, toplam 34 adet ürünleri olduğunu söylüyor. 500 bin dolarlık bir bütçe ile yola çıktıklarını söyleyen Tanju ise, "İstanbul'daki fabrikamızda geçtiğimiz yıl 30 bin adet çeşitli, el yapımı ürün üretildi" diyor.
İHRAÇ DA EDİYOR
Aroma ise 2020 yılından bu yana fonksiyonel içecekleri tüketicilerle buluşturuyor. Aroma Sa-de Fonksiyonel İçeceklerle zihinsel ve fiziksel enerji, sindirim kolaylığı ve detoks işlevi sunarken bağışıklık sistemine de destek olan ürünler sunduklarını belirten Aroma Genel Müdürü Sefer Kılınç, "Bu ürünlerin çıkacağı hat için 2,5 milyon Euro'luk yatırım yaptık. Beş farklı fonksiyonel ürünümüz bulunuyor. Yedi ülkeye bu ürünlerimizin ihracatını yapıyoruz, hedef pazarlarımız ise Rusya ve Uzakdoğu" diyor.