CEREN ORAL
coral@ekonomist.com.tr
Zirve seviyesi 110.423’ü 29 Ağustos’ta gördükten sonra gevşeme içine giren BİST-100, geçen hafta dünya piyasalarından negatif ayrıştı ve 104.001’e kadar geriledi. Kuzey Irak’ta Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) yapmayı planladığı referandum jeopolitik riskleri yükseltirken, TSK’nin Habur sınırında askeri tatbikat yaptığına ilişkin haber akışıyla TL’de hızlı değer kayıpları oluştu.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
‘SOLUKSUZ GERİLEME’
Kuzey Irak’a ilişkin haber akışının piyasaların ana gündemi olacağını söyleyen Şeker Yatırım analistleri, referandum kararının ertelenmesi durumunun TL’ye ve BIST’e toparlanma getirmesini bekliyor. “Siyasi tansiyonun sürmesi ve kısa vadede yurtiçine yönelik pozitif beklenti kalmaması ise TL’deki ve BİST’teki negatif ayrışmayı ve satış baskısını devam ettirebilir” diyor.
İş Yatırım analistleri ise jeopolitik riskleri fiyatlayan Türkiye varlıklarının hisse senedinden dövize, TL tahvilden Euro tahvillere uzanan genel bir satış dalgasıyla karşı karşıya olduğunu belirtiyor.
Endeksin eylül başından beri yaklaşık yüzde 6 değer kaybettiği bilgisini paylaşan İş Yatırım analistleri, küresel piyasalarda satış baskısı olmadan 110.000’lerden 105.000’lerin altına soluksuz gerileyen BİST’in teknik olarak zayıf gözüktüğünün altını çiziyor. Dünya piyasalarında oluşabilecek olumlu havanın, endeksi 100.000’lere kadar geriletebileceğini öngörüyor.
RASYOLARIN ANLAMI
Piyasalarda gelişmeler böyleyken, Ekonomist olarak yatırım kararlarında önem arz eden Fiyat/Kazanç (F/K) ve Piyasa Değeri/Defter Değeri (PD/DD) rasyolarını mercek altına aldık. Borsanın sektör ve hisse bazlı olarak F/K ve PD/DD rasyolarında en ucuz kalan hisselerini araştırdık. 15 sektörü inceledik ve her sektörün son 12 aylık sürede F/K ve PD/DD oranı rasyolarına göre düşük değerlemede işlem gören hisselerini tespit ettik. Piyasa değeri 100 milyon TL’nin altındaki şirketleri liste dışında bıraktık. Sonuçta 15 sektörden 43 hisseye haberimizde yer verdik.
Bu noktada F/K ve PD/DD kavramlarını açıklamak gerekiyor. F/K oranı, hisse fiyatının hisse başına düşen kâra bölünmesiyle bulunuyor. Bu oran, şirketin elde edeceği 1 TL kâr için yatırımcıların yapacağı ödeme rakamını gösteriyor. Bu oranın yükselmesi hisse fiyatlarının pahalı, düşmesi ucuz olduğuna işaret ediyor. Uzmanlar, F/K oranının emsallerine göre düşük olmasının, o hissenin alıma uygun olduğunu gösterdiği bilgisini veriyor.
Hissenin piyasa değerinin öz sermayeye bölünmesiyle hesaplanan PD/ DD oranına bakılarak ise bu hissenin iskontolu ya da primli işlem gördüğü sonucuna ulaşılıyor. PD/DD’nin 1’den küçük olması hissenin özvarlıklarının altında, 1’e eşit olması özvarlıklarına eşit, 1’den büyük olması özvarlıklarının üzerinde değere satıldığını gösteriyor. Uzmanlar, bu oranın hissenin yer aldığı sektör ortalamasının altında kalmasını hisse için ‘olumlu’ olarak yorumluyor.
NELERE DİKKAT ETMELİ?
Ahlatçı Yatırım Araştırma Uzmanı Muammer Demir; yatırımcıların, ilgilendikleri hisseyi yurtiçi ve yurtdışındaki emsallerinin sahip olduğu F/K ve PD/DD oranlarıyla karşılaştırarak daha doğru yatırım kararı verebildiklerini ifade ediyor. “Diğerlerine göre ucuz kaldığını düşündüğü hisseye yatırım yapan yatırımcı sayısının artması, hissenin performansına olumlu katkı sağlıyor” diyen Demir, bu iki rasyoyla ilgili dikkat edilmesi gereken önemli noktaların olduğuna da dikkat çekiyor.
F/K hesaplamasında şirketin hisse senedinin ve kâr rakamının ön planda olduğunu söyleyen Muammer Demir, PD/DD hesaplamasında şirketin öz varlık değerinin öne çıktığını kaydediyor. Demir, ilgili dönemde şirketin kârına ve öz kaynaklarına olumlu yansıyacak gelişmelerin devamlı mı, tek seferlik mi olduğuna dikkat edilmesi gerektiği uyarısında bulunuyor. Muammer Demir, bu rasyolarla ilgili diğer önerilerini şöyle sıralıyor:
“Şirket hissesinin geçmiş F/K ve PD/DD rakamları, diğer değerleme rasyoları kullanılarak analiz edilmeli. Şirketin sektörü ve sektördeki diğer şirketlerin oranları incelenmeli. Şirketin finansalları dikkate alınmalı ve geleceğe yönelik beklentiler değerlendirilmeli.”
HANGİ ŞİRKETLER?
Öneriler böyleyken, ilgili rasyolara göre hangi sektör ve şirketlerin öne çıktığına bakmak gerekiyor. 2017 başından bu yana endeksin yüzde 40 yükseldiği bilgisini aktaran Gedik Yatırım’ın araştırma uzmanı Ali Erkan Tanacıoğlu, bu yükselişte sanayi şirketlerinin piyasa değerindeki artışların şirket rasyolarını tarihsel ortalamalarına yaklaştırdığını belirtiyor. Tanacıoğlu, bankaların da tarihsel ortalamalarına göre iskontolu işlem gördüğünü dile getiriyor.
UCUZ HİSSE VAR MI?
Alnus Yatırım Araştırma Uzmanı Vahap Taştan, F/K oranlarına göre cari olarak gıda ve kimya sektör ve hisseleriyle bazı sanayi hisselerinin ucuz olduğunu söylüyor. “F/K değerine göre ucuz olan hissede pozisyon almak isteyen yatırımcılar, gıdada Coca Cola İçecek, Banvit, Ülker Bisküvi’yi; kimyada Deva Holding’i takip edebilir” diyen Taştan, sanayi hisseleri arasında Sasa Polyester, Brisa, GOOD Year, Tümosan ve Otokar’ı işaret ediyor. Vahap Taştan, F/K ve PD/DD oranlarının yukarı gideceği bir döneme girildiğini ve bu oranlara bakarak yine bu hisselerin izlenebileceğini vurguluyor.
Ahlatçı Yatırım’dan Muammer Demir ise F/K ve PD/DD açısından bina malzemeleri ve kimyanın öne çıkacağını öngörüyor. Kurumun bu öngörüyle takip ettiği hisseler ise Kordsa, Trakya Cam ve Anadolu Cam.
