İlk çeyrekte kârlar göreceli olarak baskı altında kalırken kâr marjları da daraldı. İkinci çeyrekte enflasyon, yüksek finansman maliyeti ve kurdaki oynaklık nedeniyle faaliyet ve finansman giderleri düşük, döviz borcu olmayan ve operasyonel kârlılığı yüksek şirketlerin pozitif ayrışması bekleniyor.
28 Mayıs - 10 Haziran 2023 tarihli sayıdan
Borsa İstanbul'da (BİST), 2023 ilk çeyrek bilanço sezonunu geride bıraktık. Bu çeyrekte finans dışı şirketlerin yıllık gelir artış trendinin yavaşlayacağı ve önceki çeyreklere göre marjların zayıflayacağı öngörülmüştü.
Marjlardaki zayıflamanın ana nedenleri ise enflasyonda yıllık bazdaki gerileme, asgari ücretin yıllık iki kat artması ve enerji maliyetlerindeki yükseliş olarak sıralanmıştı.
Biz de finans dışı şirketlerin bilançolarını inceleyebilmek adına detaylı bir tablo hazırladık. Finans şirketlerini, holdingleri, yatırım ortaklıklarını, GYO'ları dâhil etmediğimiz bu tabloya; ilk çeyrekte 500 milyon TL net satış, 50 milyon TL FVAÖK ve 50 milyon TL net kârın altında kalan şirketleri almadık.
Şirketleri bu üç kriterde yıllık değişimlerine göre sıralayarak en iyi sonuçları elde eden 31 şirkete ulaştık. Birleşim Mühendislik, Boğaziçi Beton, Borusan Mannesmann, Kent Gıda, Afyon Çimento, Alfa Solar Enerji, Akçansa, Yeo Teknoloji, Oyak Çimento ve Çimentaş üç rasyoda da sıralamaya girdi.
BANKALAR, HOLDİNGLER VE OTOMOTİV
Ziraat Yatırım Araştırma Uzmanı Gaye Aksongur Yavuz; bilanço döneminin sona erdiği 12 Mayıs'a kadarki süreçte, BİST-TÜM'de ilk çeyrek finansallarını açıklayan 457 şirket olduğunu söylüyor. Aksongur Yavuz; bu 457 şirketin 2023 ilk çeyrek toplam ana ortaklık net kârının 2022 ilk çeyreğe göre yüzde 46,1 artarak 166 milyar 83 milyon TL'ye ulaştığını kaydediyor.
BİST-TÜM'de 2023'ün ilk çeyreğinde yıllık olarak sektörel bazda en yüksek kâr artışını sırasıyla büyük bankaların, holdinglerin ve otomotiv şirketlerinin kaydettiği bilgisini paylaşan Gaye Aksongur Yavuz; petrokimyanın da özellikle Tüpraş ile en yüksek kâr artışı gözlenen sektörler arasında yer aldığını aktarıyor.
Gaye Aksongur Yavuz; analizine şöyle devam ediyor: "Büyük bankalarda, 2022 ilk çeyreğe göre TÜFE endeksli tahvillerden elde edilen gelirler, net ücret ve komisyon gelirleri ile ticari kâr önemli oranda arttı.
Holdinglerde Koç Holding ile Investco Holding'in yıllık kârlarındaki yüksek artışlar etkili olurken, Enka İnşaat'ta 2022 ilk çeyrekteki zarardan kâra dönüş etkisini gösterdi. Otomotivde Koç Grubu şirketlerinde güçlü kâr artışları belirleyici oldu."
KÂR MARJLARI DARALDI
Dinamik Yatırım Başekonomisti Enver Erkan; 2023 ilk çeyrek finansallarının seçim nedeniyle hisse fiyatlarına yansımadığını söylüyor. 2022'de kârlılıklarda öne çıkan bankacılık, enerji ve ihracat odaklı şirketlerin kâr marjlarının daraldığını kaydeden Erkan; enflasyonist ortamın ve teşviklerin etkilerinin de bilançolarda görüldüğünü belirtiyor.
Enflasyonist ortamdan kaynaklı olarak gıda perakendeciliğinde Migros'un, gayrimenkulde Emlak GYO'nun sonuçlarıyla öne çıktığına dikkat çeken Enver Erkan; enerjide Aksa Enerji'nin finansallarının beklentilerin üzerinde geldiği bilgisini veriyor.
Erkan; "Beklentilerin altında kalan hisseler arasında ise Pegasus dikkatimizi çekti. Pegasus'ta bu tablonun oluşmasında satış maliyetlerindeki artışın kâr marjlarını baskılaması etkili oldu" diyor.
GELİR TABLOLARINA DİKKAT
Gedik Yatırım Araştırma Direktörü Ali Kerim Akkoyunlu; ilk çeyrek bilançolarında, 2022 üçüncü çeyrekte başlayan ivme kaybının devam ettiği görüşünde.
Dikkat çeken ana konunun gelir tabloları olduğunu söyleyen Akkoyunlu'ya göre; satışlar ürün fiyat artışı kaynaklı güçlü gelse de ağırlıklı olarak artan hammadde fiyatları, yılbaşı zamlarından dolayı artan işçilik maliyetleri ve deprem vergileri nedenleriyle kârlar göreceli olarak baskı altında kaldı.
Mart sonu itibarıyla yıllık enflasyonun yüzde 50,3 olduğu dikkate alındığında, birçok sektörün reel anlamda düşük büyüme kaydettiğine ve/veya büyüyemediğine değinen Ali Kerim Akkoyunlu; sektörel bazda ise şu analizi yapıyor:
"İlk çeyrekte öne çıkan sektörler; güçlü fiyatlama-lardan dolayı yüzde 118'lik FVAÖK büyümesiyle sağlık, yüzde 150'lik FVAÖK büyümesiyle çimento, fiyat ve talep bazlı yüzde 140'lık FVAÖK büyümesiyle otomotiv oldu.
Gübre, demir-çelik ve madencilik ise düşen emtia fiyatlarına bağlı olarak en zayıf sektörler olarak göze çarptı. Yıllık bazda gübre sektörü yüzde 65, demir-çelik yüzde 88, madencilik yüzde 58'lik FVAÖK düşüşü yaşadı."
ENFLASYON ETKİSİ SÜRECEK
Peki, şirketler ikinci çeyrekte nasıl bilançolar açıklayabilir? InvestAZ Araştırma ve Strateji Birim Müdürü Mehmet Bilal Bircan'a göre; enflasyon gerilemeye devam etse de ikinci çeyrekte de finansallardaki ana belirleyicilerden olacak.
"Görece gerileyen enflasyon büyümeyi aşağı çekerken, ciroya etkisi izlenecek" diyen Bircan; gerileyen enflasyonla marjlardaki baskılanmanın ise azalabileceğim öngörüyor.
Gedik Yatırım'dan Ali Kerim Akkoyunlu ise ilk çeyrekteki faktörlerin yanı sıra, artan faiz ve seçim öncesi belirsizlikten dolayı muhtemelen yavaşlayan tüketimin, ikinci çeyrekte kârlılıklarda baskı kurmaya devam edebileceği tahmininde bulunuyor.
MEHMET BİLAL BİRCAN INVESTAZ ARAŞTIRMA VE STRATEJİ BİRİM MÜDÜRÜ
“İKİNCİ ÇEYREKTE OPERASYONEL KÂRLILIĞI YÜKSEK ŞİRKETLER ÖNE ÇIKACAK”
FİNANSMAN MALİYETLERİNE DİKKAT!
Finansman maliyetlerindeki artışın olumsuz etkisini, ikinci çeyrekte ve belki de tüm yıl boyunca daha belirgin görebiliriz. Dolar karşısında değer kaybı artan TL, bilançolarda baskı yaratacak. Yüksek enflasyon ortamında, şirketlerin faaliyet giderlerinin enflasyona göre nasıl değiştiği ve operasyonel kârlılıklar takip edilecek.
Seçim sonrası uygulanacak ekonomi politikalarına yönelik beklentiler, devam eden çeyreklerde de etkili olacak. Artan kur oynaklığı ve ekonomik yapıdaki kırılganlık algısı da cirolar üzerinde etkili olabilecek temel etkenlerden.
POZİTİF-NEGATİF AYRIŞACAKLAR
İkinci çeyrekte; enflasyon, yüksek finansman maliyeti ve kurdaki oynaklık nedeniyle faaliyet ve finansman giderleri düşük, döviz borcu olmayan ve operasyonel kârlılığı yüksek şirketler pozitif ayrışabilir.
Yurtiçi talep ve marjlardaki artışın etkisiyle otomotiv, doğru fiyatlama stratejisi ve görece yüksek fiyatların etkisiyle gıda-içecek ve perakende ile operasyonel marjlarında iyileşme beklediğimiz havacılıkta potansiyel yüksek.
Şirket bazında düşük finansal kaldıraç oranı ve etkin fiyatlama politikasıyla Coca-Cola İçecek, 2023 beklentilerini revize eden Ford Otosan ve operasyonel marjlarda iyileşme öngördüğümüz Migros öne çıkabilir.
Zayıf operasyonel faaliyetlere bağlı olarak demir-çelik, dayanıklı tüketim, iletişim ve telekom ise görece negatif ayrışabilir. Erdemir, Türk Telekom ve yurtdışı talebin zayıfladığı dayanıklı tüketimde Arçelik, zayıf seyrini sürdürebilir.