Milli Piyango’nun bu ayın sonunda yapılacak 2018 yılbaşı çekilişinin büyük ikramiyesi 61 milyon TL olacak.
DR. ORHAN KARACA
okaraca@ekonomist.com.tr
Geçen yıl 60 milyon TL olan yılbaşı ikramiyesinde bu yıl sadece 1 milyon TL’lik artış yapılması, pek çoğumuz gibi “talih kuşu”nun da enflasyona ezilmesine neden oldu. Yılbaşı ikramiyesindeki 1 milyon TL’lik artış oransal olarak sadece yüzde 1,7’lik artışa tekabül ediyor.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Oysa kasım ayı sonu itibariyle yüzde 13 düzeyinde bulunan Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) enflasyonu, aralık ayında beklenen “baz etkisi” kaynaklı düşüşe rağmen, 2017’yi yüzde 11-12 arasında bir yerde kapatacak gibi görünüyor.Bizim 2017 yıl sonu enflasyonunu yüzde 11,5 varasayarak yaptığımız hesaplar, geçen yılki büyük ikramiyenin bugünkü fiyatlarla karşılığının 66,9 milyon TL olduğunu gösteriyor. Bu durumda da bu yıl büyük ikramiyenin reel olarak yüzde 8,8 düşüş gösterdiği ortaya çıkıyor.
Geçmişteki değerlerin bugün ne ifade ettiğini anlamak için enflasyona göre düzeltme yapmak biraz teknik bilgi gerektirdiğinden, halkımız bu düzeltmeyi pratik olarak dolar kurunu ve altın fiyatlarını kullanarak yapmayı sever.
Büyük ikramiyeye bu şekilde baktığımızda da geçen yıla göre ciddi bir değer kaybının yaşandığını görüyoruz.
Çünkü geçen yılı 3,53 TL düzeyinde kapatan dolar kuru şu sıralarda 3,80 TL’nin üzerinde bulunuyor.
Bu yılın 3,85 TL dolayında bir dolar kuruyla kapanacağını varsayarsak, geçen yıl yaklaşık 17 milyon dolar eden büyük ikramiyenin bu yıl ancak 15,8 milyon dolar ettiği görülüyor.
Öte yandan geçen yılın sonunda 875 TL olan Cumhuriyet Altını bugün 1.050 TL’ye yakın düzeyde bulunuyor. Bu da geçen yılki büyük ikramiye ile 68 bin 500’ün üzerinde Cumhuriyet Altını alınabilirken bu yılki büyük ikramiye ile ancak 58 bin Cumhuriyet Altını alınabileceği anlamına geliyor.
REKOR YILLARI
Bu yılki büyük ikramiyenin satın alma gücü sadece geçen yılın değil daha önceki pek çok yılın da altında kalıyor. Milli Piyango, reel olarak bugüne kadarki en büyük ikramiyeyi 2013 yılında vermişti. 2014 yılbaşı çekilişindeki 50 milyon TL’lik büyük ikramiyenin bugünkü fiyatlarla karşılığı 71,2 milyon TL’yi buluyor.
Dolar olarak bugüne kadarki en büyük ikramiyenin 25,2 milyon dolar ile 2012 yılında verildiği görülüyor. Altın olarak en büyük ikramiye ise 2005 yılına ait. 2016 yılbaşı çekilişinde verilen 20 milyon TL’lik büyük ikramiye ile 134 binin üzerinde Cumhuriyet Altını almak mümkündü.
Milli Piyango’nun yılbaşı çekilişlerindeki büyük ikramiyeler 1980’li yılların ortalarına kadar gerçekte çok da büyük değildi. 1980’li yılların başlarındaki büyük ikramiyelerin bugünkü fiyatlarla karşılığı 1 milyon TL’yi bile bulmuyor.
Milli Piyango yılbaşı çekilişlerinde gerçekten büyük ikramiye vermeye, 1986 yılında zamanın başbakanı Turgut Özal’ın isteğiyle başladı. O yıl büyük ikramiye 6,6 kat arttırıldı ve o zaman kullandığımız para ile 1 milyar TL’ye (bugün kullandığımız para ile 1.000 TL) çıkarıldı.
Büyük ikramiyedeki büyük artışlar sonraki iki yılda da devam etti ve bu eğilim 1988’de, ancak 22 yıl sonra 2010’da kırılabilecek bir rekorun tesis edilmesini getirdi.