DR. ORHAN KARACA
okaraca@ekonomist.com.tr
Merkez Bankası, 2016’nın üçüncü Enflasyon Raporu’nu geçen hafta açıkladı. Bu raporda enflasyon tahminlerinde bir değişiklik yapılmadı. Nisan ayında yayınlanan önceki Enflasyon Raporu’nda da enflasyon tahminlerinde değişiklik olmamıştı. Yani Merkez Bankası ocak ayında yayınlanan 2016’nın ilk Enflasyon Raporu’ndaki tahminlerini hala muhafaza ediyor. Bu tahminler ise bu yıl sonu için yüzde 7,5 ve 2017 sonu için yüzde 6 düzeyinde bulunuyor. Merkez Bankası, 2018’de ise enflasyonun yüzde 5 düzeyinde istikrar kazanacağını öngörüyor.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Merkez Bankası’nın tahminlerini sabit tuttuğu bu süreçte enflasyonda oldukça dalgalı bir seyir yaşadık. Geçen yılı yüzde 8,8 düzeyinde kapatan enflasyon ocak ayında 0,8 puanlık sıçramayla yüzde 9,6’ya çıkmıştı. Böylece uzun bir aradan sonra yeniden çift haneye yaklaşmıştı. Ancak daha sonra hızlı bir düşüşe geçti ve üç ayda 3 puanlık gerilemeyle nisan ayında yüzde 6,6’ya kadar indi. Mayıs ayında yerinde saydıktan sonra haziran ayında ise 1 puanlık sıçramayla yüzde 7,6’ya yükseldi.DOĞRU TUTUM
Enflasyonda şubat-nisan döneminde yaşanan düşüş büyük ölçüde gıda fiyatlarının mevsim normallerinin çok altında seyretmesinin eseriydi. Bunun en önemli nedeni ise Rusya’ya ihracatın durmasıydı. O düşüş Merkez Bankası’nın nisan ayında yayınladığı Enflasyon Raporu'nda tahminlerini aşağı yönlü değiştirebileceği beklentisine yol açmıştı. Ancak geçmişteki tecrübelerden gıda fiyatlarındaki her olağanüstü düşüşü bir yükselişin izlediğini bilen Merkez Bankası böyle yapmamış ve enflasyon tahminlerini sabit tutmuştu. Daha sonra yaşanan gelişmeler bu tutumun doğru olduğunu gösterdi.
Merkez Bankası'nın enflasyon tahminlerini son raporda yine sabit tutması da doğru gibi görünüyor. Çünkü bizim yaptığımız son hesaplar da yıl sonu için yüzde 7-8 arasında bir enflasyona işaret ediyor. Yılın kalan döneminde aylık enflasyon oranları hep “mevsim normalleri” (son 10 yılın ortalaması) dolayında gerçekleşirse, yıl sonunda enflasyon Merkez Bankası'nın tahminleri dolayında çıkacak.
Merkez Bankası'na göre, yakın dönemde işlenmemiş gıda fiyatlarında gözlenen yukarı yönlü hareketlenme ve tütün fiyatlarındaki ayarlamalar yüzünden temmuz ayında enflasyonda belirgin bir yükseliş olacak. Ancak Merkez Bankası daha sonra gıda fiyatlarında aşağı yönlü bir düzeltme yaşanabileceğini düşünüyor. Ayrıca, açıkça adını telaffuz etmese de, yaşanan darbe girişimi sonrasında belirsizliğin artması nedeniyle iktisadi faaliyette zayıflama bekliyor ve bunun enflasyonu olumlu etkileyeceğini tahmin ediyor. Böy-lece temmuzdaki yükselişten sonra enflasyonun yıl sonuna doğru tekrar yüzde 7,5 dolayına ineceğini öngörüyor.
TAHMİNİN TUTMASI YETER Mİ?
Ancak enflasyonun yıl sonunda Merkez Bankası'nın tahminleri dolayında çıkması, bu açıdan işlerin iyi gittiği anlamına gelmiyor. Çünkü Merkez Bankası'nın enflasyon tahmini yüzde 5'lik hedefin çok üzerinde bulunuyor. Fakat Merkez Bankası’nın buna karşı aldığı bir önlem yok. Yıl sonunda enflasyonun hedefin çok üzerinde olacağını tahmin eden bir merkez bankasının normalde para politikasında sıkılaştırmaya gitmesi gerekir. Fakat bizim Merkez Bankası aylardır faizleri indiriyor. Temel para politikası faizlerinden biri olan gecelik borçlanma faizi son beş ayda 200 baz puan aşağı çekildi ve yüzde 10,75’ten yüzde 8,75’e indirildi. Gerçi Merkez Bankası bunun parasal gevşeme değil para politikasında sadeleştirme stratejisinin adımları olduğunu söylüyor. Fakat aynı dönemde Merkez Bankası’nın piyasaya verdiği fonların maliyeti de yüzde 9 civarından yüzde 8 civarına indiği için bu söylemi pek inandırıcı bulunmuyor. Bu yüzden ekonomik kamuoyundaki enflasyon beklentileri bir türlü hedefe yaklaşmıyor. Bu ortamda Merkez Bankası’nın enflasyonun önümüzdeki iki yılda yüzde 5’lik hedefe yakınsayacağı tahmini de temenniden öteye gitmiyor.