Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) enflasyonu ekim ayında yüzde 2,08 olarak gerçekleşti. Esasında bu oran “mevsim normalleri” dolayında. Bizim yaptığımız hesaplar, son 10 yıldaki ekim ayı TÜFE enflasyon oranlarının ortalamasının yüzde 2,06 olduğunu gösteriyor.
DR. ORHAN KARACA
okaraca@ekonomist.com.tr
Ancak geçen yıl ekim ayı enflasyonu mevsim normallerinin epey altında ve yüzde 1,44 olarak gerçekleşmişti. Bu oran bu yıl hesaptan çıkıp da yerine daha yüksek bir oran girince ekim ayında yıllık TÜFE enflasyonu da ciddi bir artış gösterdi. Eylül ayında yüzde 11,20 olan yıllık TÜFE enflasyonu ekim ayında yüzde 11,90’a yükseldi.
TAM BEKLEDİĞİMİZ GİBİ
Geçen cuma günü ekim ayı enflasyon verileri açıklandıktan sonra piyasalarda yapılan yorumlar enflasyonun beklenenden yüksek çıktığı yönündeydi. Nitekim Merkez Bankası’nın ekim ayında düzenlediği Beklenti Anketi’ndeki cari aya ilişkin enflasyon beklentilerinin ortalaması yüzde 1,31 düzeyindeydi. Ancak ekim ayı enflasyonu tam da bizim mevsim normallerine dayalı olarak yaptığımız projeksiyona uygun olarak gerçekleşti.
Maalesef bu projeksiyona göre enflasyonda kasım ayında da yükseliş göreceğiz. Yıllık enflasyon kasım ayında muhtemelen yüzde 12’nin üzerine çıkacak. Böylece enflasyonda 2003 yılından bu yanaki en yüksek düzeyi görmüş olacağız. 30 yılı aşkın bir süre çift haneli seyrettikten sonra 2004 başlarında tek haneye inen TÜFE enflasyonu, sonrasında zaman zaman tekrar çift haneyi görse deyüzde 12’nin üzerine hiç çıkmamıştı.
Bu dönemdeki en yüksek seviyeyi Ekim 2008’de yüzde 11,99 ile görmüştü. Geçen ilkbahar aylarında bu seviyeyi aşmaya epey yaklaşmış ama eşiğinden dönmüştü. Ancak ilkbaharda atlatılan bu olumsuz gelişme sonbaharın son ayında gerçekleşek gibi görünüyor.
Aylık enflasyon oranları mevsim normalleri dolayında gerçekleşmeye devam ederse, aralık ayında ise yıllık enflasyonda ciddi bir düşüş yaşanacak. Çünkü geçen yılın aralık ayında gerçekleşen enflasyon mevsim normallerinin çok üzerindeydi. Ancak bu düşüşe rağmen 2017 yılı yüzde 10,5-11,5 arasında yani çift haneli bir enflasyonla kapanacak.
MERKEZ NE DİYOR?
Geçen hafta ekim ayı enflasyon verilerinin açıklanmasından iki gün önce Merkez Bankası 2017 yılının son Enflasyon Raporu’nu yayınladı. Merkez Bankası, bu raporda enflasyon tahminlerinde ciddi artışlar yaptı. 2017 yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 8,7’den yüzde 9,8’e, 2018 yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 6,4’ten yüzde 7’ye, 2019 yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 5’ten yüzde 6’ya çıkarıldı. Enflasyonun yüzde 5’lik hedefe yakınsaması için gösterilen ufuk ise bir yıl daha ileriye atılıp 2020’ye uzatıldı.
Merkez Bankası, enflasyon tahminlerinde yaptığı bu artışları büyük ölçüde TL cinsinden ithalat fiyatlarındaki yükselişe ve iktisadi faaliyet hacminde beklenenden daha fazla canlanma yaşanmasına bağlıyor. Bunlardan ilki döviz kurlarındaki yükselişin etkisini ifade ediyor.
Aslına bakarsanız enflasyonun yılın sonlarında bu noktalara geleceği daha bahar aylarında belliydi. Merkez Bankası, nisan ayında yayınladığı 2017’nin ikinci Enflasyon Raporu’nda yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 8’den yüzde 8,5’e çıkarırken biz yaptığımız hesapların yıl sonunda çift haneli enflasyona işaret ettiğini sizlere söylemiştik.
Bizim gördüğümüz bu durumu Merkez Bankası’nın görememiş olması hakikaten ilginç! Merkez Bankası sonunda dediğimize geldi ama iş işten geçti. Geçen cuma günü ekim ayı enflasyon verilerinin yayınlanmasından sonra yapılan yorumlardan biri de Merkez Bankası’nın para politikasını sıkmasının işe yaramadığı yönündeydi.
Oysa enflasyonda yaşanan durum bunu değil para politikasının gerçekte sıkı olmadığını gösteriyor. Gerçek anlamda sıkı para politikası uygulanmadığı müddetçe de enflasyonda hedefe yaklaşmak mümkün görünmüyor.
