DR. ORHAN KARACA
okaraca@ekonomist.com.tr
Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) enflasyonu şubat ayında yüzde 0,81 olarak gerçekleşti. Oysa geçen yılın aynı ayında TÜFE’de yüzde 0,02 gerileme yaşanmıştı.
12 aylık enflasyon hesabından bu “eksi enflasyon” çıkıp da yerine pozatif bir oran girince, şubat ayında yıllık enflasyonda da ciddi bir yükseliş oldu. Ocak ayında yüzde 9,22 olan yıllık enflasyon şubat ayında yüzde 10,13’e çıktı.
KUR ETKİSİ SIÇRATTI
Enflasyonda geçen yılın son ayından bu yana füze gibi yükseliş var. Bu yükseliş de büyük ölçüde döviz kurlarında ekim-ocak döneminde yaşanan sıçramanın fiyatlara yansımasından kaynaklanıyor. Döviz kurlarındaki yükseliş şubat ayında durdu ama bu arada enflasyona yapacağını yaptı. Enflasyonda son üç ayda yaşanan yükseliş 3,13 puanı buluyor.
Kasım ayında yüzde 7 düzeyinde olan yıllık enflasyon aralık ayında yüzde 8,53’e çıkmış ve 2016’yı bu düzeyde kapatmıştı. Bu yükseliş 2017’nin ilk iki ayında da sürünce dört yıla yakın bir aradan sonra yeniden çift haneli enflasyonu gördük.
Enflasyon bundan önce en son Aralık 2011’de çift haneye yükselmiş ve Nisan 2012’ye kadar bu seviyede kalmıştı. Maalesef bu kez ise enflasyonun daha uzun bir süre çift hanede seyretmesi mümkün gibi görünüyor.
Yaptığımız hesaplara göre, önümüzde dönemde aylık enflasyon oranları hep “mevsim normalleri” (son 10 yılın ortalaması) dolayında çıkarsa, yıllık enflasyon haziran ayına kadar çift hanede seyredecek. Temmuz ve ağustos aylarında tek haneye inse de sonbaharda yeniden çift haneye çıkacak.
Bu hesap 2017’nin ise yüzde 9,5- 10 arasında bir enflasyonla kapanabileceğini gösteriyor. Eğer döviz kurlarında yeni bir yükseliş dalgası olursa enflasyon yıl boyunca hiç tek haneye geri dönmeyip 2017’yi çift hanede de kapatabilir.
Merkez Bankası da bunun farkında olduğu için bir süredir “örtük faiz artışı” ile de olsa kurlardaki tırmanışı önlemeye çalışıyor. Daha ocak ayı ortalarında yüzde 8,3 dolayında olan Merkez Bankası’nın piyasalara verdiği fonların ortalama maliyeti bir aydır yüzde 10,3 dolayında seyrediyor.
Fakat ABD’deki faiz artışı ihtimali ve yurtiçindeki referandum süreci gibi gelişmeler düşünüldüğünde önümüzdeki aylarda kur artışlarını bu şekilde durdurmak zor olabilir.
ÖZEL ENFLASYONDA DURUM
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) hesapladığı enflasyon Türkiye’de harcama yapan ortalama bir tüketici için geçerli olan enflasyonu ifade ediyor. Gerçekte herkesin harcama kalıbı farklı olduğu için enflasyon da kişiden kişiye değişiyor.
Elbette herkes için ayrı ayrı enflasyon oranları hesaplamaya imkan yok ama çeşitli kesimler için ayrı ayrı enflasyon oranları hesaplamak mümkün. İşte biz de bunu yaptık ve 10 özel enflasyon göstergesi hesaplamaya başladık. Bunun tanıtımını geçen ay yapmış ve ocak ayına ilişkin ilk verileri de yayınlamıştık. Şimdi de şubat ayı verilerini yayınlıyoruz.
Şubat ayında Ekonomist’in tüm özel tanımlı enflasyon göstergeleri genel enflasyonun üzerinde çıktı. En çok önem taşıyan grup olan ücretli kesimin enflasyonu yüzde 0,96’yı buldu. Şubat ayı itibariyle yıllık ücretli enflasyonu da genel enflasyonun üzerinde ve yüzde 10,52 düzeyinde bulunuyor.
Zenginin ve mütşebbisin yıllık enflasyonu da genel enflasyonu aşarken, emekli, muhtaç ve yoksul kesimlerin yıllık enflasyonu ise genel enflasyonun altında kalıyor. Bu ise zenginlerin tüketim kalıbında daha çok yer kaplayan ulaştırma grubundaki fiyat artışlarının son dönemde hızlanmasından kaynaklanıyor.
