Dünya Ekonomik Forumu'nun 'İşin Geleceği' raporunda gelecekte çalışanlarda olması beklenen 10 yetkinlik arasına duygusal zeka da yer alıyor.
AYŞEGÜL SAKARYA PEHLİVAN
asakarya@ekonomist.com.tr
Çalışanların duygusal zekalarını artırmaya yönelik eğitimler veren bcc Turkey'in kurucularından Cem Atat, günümüzde iş liderlerinin hızla değişen iş ortamıyla baş edebilmek için duygu zekasına yönelik becerilere daha fazla önem verdiğini söylüyor.
Duygusal zekâ, bir insanın kendisine veya başkalarına ait duyguları anlama, sezinleme, yönetme ve yönlendirme yetisi, kapasitesi ve becerisi olarak tanımlanıyor. 1990’larda ortaya çıkan bu kavram günümüzde eğitimden özel sektöre kadar pek çok alanda popüler olmuş durumda.
Dünya Ekonomik Forumu’nun ‘İşin Geleceği’ raporunda gelecekte çalışanlarda olması beklenen 10 yetkinlik arasına duygusal zeka da yer alıyor. Giderek artan rekabet ortamında stresle başetmenin önemli yöntemlerinden biri olarak duygusal zeka öne çıkıyor.
Bu nedenle son dönemde duygusal zeka son dönemde şirketlerin gündemine daha fazla girmeye başladı. Şirketler çalışanlarının duygusal zekasına yönelik becerileri artırmak için çalışmalar yürütüyor.
BBC Turkey, şirketlerde çalışanların duygusal zekalarını artırmaya ve bunu sürdürülebilir kılmaya yönelik çalışmalar yapan şirketlerden biri. Endüstri psikoloğu Banu Koç Çakan ve endüstri mühendisi Cem Atat, bcc Turkey’i dört yıl önce kurdu.
Bugüne kadar IBM, BMW, Ericsson, Pfizer, Walmart, Sanofi, Doğuş, Roketsan Ford Otosan, Koç Üniversitesi, Shell, Four Seasons, Dimes, Otokar gibi pek çok firmayla çalışan bcc Turkey, Genos International’ın geliştirdiği bir sistem kullanıyor.
DUYGUSAL ZEKA GELİŞTİRİLEBİLİR
Duygusal zekanın şirketler için giderek daha önemli hale gelmesinin, iş liderlerinin teknik becerilerden daha fazlasına sahip çalışanlar aramalarından kaynaklandığını söyleyen bcc Turkey Kurucu Ortağı, Endüstri Mühendisi ve Genos Duygusal Zeka Mentoru Cem Atat, günümüzde iş liderlerinin hızla değişen ve belirsiz iş ortamıyla baş edebilmek ve verimli bir iş ortamı kurmak için duygu zekasına yönelik becerilere daha fazla önem verdiğini söylüyor.
Duygusal zeka geliştirilebiliyor. Bu nedenle son dönemde şirketler bu alana yönelik yatırımlarını artırıyor.
bcc Turkey, öncelikle şirketin ihtiyaçlarını tespit ediyor. Sonrasında da duygu bilimiyle neler yapabileceklerini belirlediklerini söyleyen bcc Turkey Kurucu Ortağı, Endüstri ve Örgüt Psikoloğu Banu Koç Çakan, “Bizim yaklaşımımız, şirkette iki günlük eğitim verelim sonra çıkalım şeklinde değil.
Modelimizin içerisinde altı tane yetkinlik var. Bu altı yetkinlikle ilgili sürdürülebilir bir şekilde gelişim programı yapıyoruz.
Bu atölye çalışması oluyor ya da birebir mentorlük de olabiliyor” diyor. Uzun süreli bütçe ayırmak istemeyen şirketler için insan kaynaklarına yönelik eğitimler veriliyor. İnsan kaynakları aldıkları eğitimler doğrultusunda çalışanları bilgilendiriyor.
İsteyenlere bireysel olarak da eğitimler veriliyor. Buna da duygusal zeka mentorluğu deniliyor. Ancak buradaki en önemli koşul çalışıyor olmak. Cem Atat, “Sonuçta bizim işimiz daha çok iş hayatına yönelik. Sektörden bağımsız insanın olduğu her yerde varız” diyor.
2.5 YILDA KURUMSAL DEĞİŞİM
Duygusal zeka satıştan yönetime pek çok farklı birimde kullanılabiliyor. Bu konuda bcc Turkey’in yaptığı çalışmaların somut etkilerini de görmek mümkün. Örneğin bcc Turkey, Emuge Franken için satış ekibine yönelik özel bir gelişme programı hayata geçirdi.
Satışların artması, çalışan bağlılığının yükselmesi, satış ekibinin işte kalma süresinin uzaması, ekibin uyumlu çalışması, müşteri ve bayilerle kurulan iletişimin etkinleşmesi hedefiyle başlatılan gelişem programı 2.5 yıl sürdü.
bcc Turkey'in Genos Modeli, duygu bilimi ve duygusal zekayı temel alarak bilimsel yöntemlerle kurum yöneticileri ve çalışanlarının yetkinliklerini ölçümleyerek geliştiriyor.
Emuge Franken ile gerçekleştirilen program kapsamında satış ekibinin öz farkındalık, diğerlerinin farkındalığı, gerçeklik, muhakeme, öz yönetim ve olumlu etki yetkinlikleri periyodik olarak değerlendirildi.
Eğitim öncesi ve sonrasında ekibin yetkinlikleri değerlendirildiğinde öz farkındalıkta yüzde 54, diğerlerinin farkındalığında yüzde 92, gerçeklikte yüzde 39, muhakemede yüzde 74, öz yönetimde yüzde 67, olumlu etkide yüzde 167 artış sağlandığı belirlendi.
bcc Turkey'in programa başladığı 2015 Haziran döneminden 2017 Aralık dönemine kadar 2.5 yıllık dönemde Emuge Franken'in satışları 1.9 milyon TL'den 9.7 milyon TL‘ye ulaştı. Hatta bu program Bahçeşehir Üniversitesinin EDUCORP Kurumsal Eğitim ve Gelişim Ödülü'ne layık görüldü.
TEKNOLOJİ TEHDİT Mİ FIRSAT MI?
Günümüzde yapay zeka, dijitalleşme kavramları öne çıktıkça duygusal zekanın önemi artıyor. Şirketlerin ileri ve akılcı teknolojiler kullanarak tüketicilerine daha inovatif çözümler sunmak için faaliyet gösterdiğini belirten Çakan, ancak dijitalleşmenin çalışanların kişisel gelişimleri ve yaratıcılıkları ortaya koyma açısından da büyük bir imkan olduğuna dikkat çekiyor.
İşyerlerinde yakın zamana kadar çok basit işlemler için insan gücünden faydalanılırken, teknolojinin hızlı gelişimiyle birlikte bunun yerini robotların almaya başladı. Bu noktada Çakan’a göre önemli fırsatlar var.
“Teknolojinin gelişimiyle insanlar basit işlerde çalışmak yerine kendilerini daha değerli hissedebilecekleri, yaratıcılıklarını kullanabilecekleri ve yetkinliklerini arttırabilecekleri çalışma alanlarına yönelmeye başladılar.
Bu da fabrikalarda çalışan insanların kendilerini geliştirmeye yönelmelerini sağladı” diyen Çakan, böylece çoğu işletmede basit üretim yerine teknolojiyi kullanabilen çalışanların sayısı arttığını söylüyor.
DUYGUSAL ZEKA BİRKAÇ SORUYLA BELİRLENEBİLİR
İşe alım sürecinde potansiyel adaylarla mülakat yapan yöneticiler birkaç soruyla karşısındaki kişinin duygusal zekasına ilişkin fikir sahibi olabilir. “Eğer aday bir başarısızlıktan söz ediyorsa yorumu kişisel sorumlulukla ilgili bir farkındalık içeriyor mu, yoksa sadece başkalarını mı suçluyor?”, “Eleştiriyle başetme söz konusu olduğunda savunmacı olmak ve mazeret üretmekten ziyade herhangi bir eksikliği kabul edebiliyor mu?”
“Adaylar sıcak problemlerle karşılaştıklarında bu sorunları ekiple birlikte nasıl çözdüklerini anlatabiliyorlar mı, yoksa yanıtları bireysel eğilimli mi?”, “Başarısını takım başarısı olarak görüyor mu?”, “Adaylar işin yanı sıra birlikte çalışacakları kişilerle de ilgileniyor mu, yoksa bir kayıtsızlık mı hissediyor?” gibi sorular kişilerin duygusal zekalarıyla ilgili ipuçları veriyor.
ALTI YETKİNLİK VAR
bcc Turkey’in de kullandığı metodunu geliştiren Genos International, başardı ve tatmin olan yöneticilerin davranışlarını araştırdıktan sonra kendi metodunu ortaya koyuyor. Yapılan analizlerin ardından davranışların temelinde altı tane yetkinlik olduğu görülüyor.
Söz konusu 6 yetkinlik şöyle sıralanıyor: “Farkındalık kavramı, diğerlerinin farkındalığı, kendini ifade edebilme, karar verme stratejisi, duyguyu yönetme, potansiyeli ortaya çıkarma.”