Dokuz yıldır un ihracatında dünya lideri olan Türk un üreticileri, 2023 yılını ihracatta miktar bazında yüzde 22 artışla kapatmaya hazırlanıyor. Yeni dönemde fonksiyonel un yaratmaya yönelen üreticiler, perakende sektörüne giriyor.
26 Kasım - 09 Aralık 2023 tarihli sayıdan
Yıllık 15 milyon ton un üretimi ile dünyanın önde gelen üretici ülkelerinden biri olan Türkiye'de un sektörünün oyuncuları ihracat artışının verdiği ivmeyle yeni yatırımlara odaklanıyor. Klasik un üretiminin yanı sıra fonksiyonel un üretimine yönelen ve perakende sektörüne giren şirketler, yenilenebilir enerji yatırımları için kolları sıvadı.
Dokuz yıldır un ihracatında dünya lideri olan Türkiye'de bu yılın ocak-eylül döneminde miktar bazında yüzde 26'lık, değer bazında da yüzde 6'lık artış yakalayan sektörün 2023'ü önceki yıla göre yüzde 22 artışla 3,7 milyon ton ihracatla kapatması bekleniyor.
2023 yılında en çok ihracat gerçekleştirilen ülkeler; Irak, Suriye, Somali, Venezuela, Sudan olarak sıralanıyor. Geçen seneki rakamlara oranla yüksek artış sağlanan ülkeler arasında Cibuti, Endonezya ve Pakistan dikkat çekiyor. Sektörün gündemindeki en önemli başlıklardan biri iklim değişikliği ve kuraklık.
Bu yıl nisan-haziran aylarında yağışlarda yakalanan ivme sayesinde üretimde bir düşüş yaşanmadığını söyleyen Uluslararası Un Sanayicileri ve Hububatçılar Birliği (IAOM) Avrasya Başkanı Dr. Eren Günhan Ulusoy, "Yenilenebilir enerjilere yönelmek, sıfır atık politikasını benimsemek önemli adımlar arasında" diyor.
TEMİZ ENERJİ ÖNE ÇIKIYOR
Sektör oyuncuları pazardaki değişim doğrultusunda yatırıma devam ediyor. Günlük toplam 4 bin 200 tonluk üretimiyle Türkiye'nin en büyük un üreticisi konumunda olan Ulusoy Un, 2022 yılını 30 milyar TL'yi aşan bir ciro ile kapatmıştı.
Şirketin yurtdışı satışlarının toplam üretime oranı 2023 yılının ilk dokuz ayında ise yüzde 74 olarak gerçekleşti ve ihracat yapılan ülke sayısı 101'e ulaştı. Şirketin gündemindeki en önemli başlıklardan biri temiz enerjiye yatırım.
Rüzgâr enerjisi santrali yatırımı yapacaklarını söyleyen Ulusoy Un Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Eren Günhan Ulusoy, bu stratejik hamleyle 13,96 MW kapasiteli bir rüzgâr enerjisi santralinin hayata geçirileceğini vurguluyor. Şirket, 2025 yılı itibarıyla kendi enerji ihtiyacını bağımsız olarak karşılayabilecek konuma gelmeyi hedefliyor.
ÜÇ KAT BÜYÜME
Sanayi yolculuğuna 1973'te Samsun Bafra'da ilk un değirmeniyle başlayan Pakun, bugün 50'den fazla ülkeye ihracat yapıyor. 2023'ün ilk ayında satışlarda geçen yıla oranla yüzde 40'a yakın gelir artışı yakalayan şirket, yılı yüzde 50'nin üzerinde büyümeyle kapatmayı hedefliyor.
Tonaj bazında ise siparişlerini 45 bin tondan 75 bin tona çıkarttıklarını belirten Pakun Yönetim Kurulu Başkanı Niyazi Durgun, "Dış piyasa talepleri geçen yıla göre iki kat daha fazla.
2023'ün ilk yarısında 38 milyon dolar olan ihracat rakamını ikinci yarı sonunda 90 milyon doların üzerine çıkaracağımızı öngörüyoruz. Tüm bu gelişmeler ışığında 2023'ü yaklaşık üç kat büyümüş bir marka olarak tamamlamayı hedefliyoruz" diyor.
Bu yıl üçüncü tesisin temellerini Tekirdağ Çorlu'da atan şirket, yıl sonunda faaliyete girmesi planlanan yeni yatırımıyla üretim kapasitesini yüzde 75 oranında artırarak buğday kırma kapasitesini günlük 2 bin 600 tona çıkartacak.
Teknolojiyle donatılmış bir de laboratuvar kuracaklarını belirten Durgun, ayrıca bir unlu mamul tesisini de devreye alacaklarını vurguluyor. Projesi tamamlanmış olan 10 megawatlık ilave bir GES projesi de yakın zamanda devreye alınacak.
30 MİLYON DOLARLIK YATIRIM
Türkiye'nin en büyük buğday unu üretici ve ihracatçıları arasında yer alan Doruk Un, 2023 yılında büyümesine ivme kattı. 2022 yılını 4,1 milyar TL ciro ile kapatan şirket, depo, üretim, lojistik yatırımları ile 2023 yılını yüzde 50'nin üzerinde büyüme ile yılı 6,5 milyar TL'lik bir ciro ile bitirmeyi planlıyor.
2023'te cirosunun yüzde 70'in üzerinde bir kısmı ihracattan gelen Doruk Un, ağırlıklı olarak Afrika, Ortadoğu, Uzakdoğu ve Orta Amerika ülkelerine ihracat yapıyor. 2024 yılında ise Tayland, Malezya gibi yeni Güneydoğu Asya ülkeleri ile Güney Amerika ülkelerine odaklanılması planlanıyor.
Şirket, 2024 yılında her satış kanalına yönelik geliştireceği stratejiler ve yapacağı yatırımlar ile toplamda yüzde 30 civarında tonaj büyümesi hedefliyor. Yıllık 438 bin ton buğday kırma kapasitesi olan şirket, önümüzdeki iki yılda yüzde 40 kapasite artışı, depolama ve noodle gibi nihai ürün üretimine yönelik toplamda 30 milyon dolarlık bir yatırım planlıyor.
Kısa bir süre önce Panpan markası ile perakende un pazarına girdiklerini belirten Doruk Un Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO'su Gürsel Erbap, 2024 yılında Türkiye'de ilk defa üretilecek bir sağlıklı un ürün portföyü ve glütensiz un lansmanı yapmayı planladıklarını belirtiyor.
PERAKENDEYE ODAKLANIYOR
Yılda 100 bin ton un üretimi yapan Balıkesirli Tellioğlu Şirketler Grubu, üretiminin yüzde 15'ini ihraç ediyor. 40'dan fazla ülkeye ihracat yapan şirket, her ülkenin kendine özgü ekmekleri ve unlu mamulleri için farklı ürünler üretiyor.
Şirket, ihracat yaptığı ülke sayısını 40'dan 45'ye çıkarmayı planlıyor.
Unun yanı sıra 100 bin tona yakın yem üretimlerinin mevcut olduğunu belirten Tellioğlu Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Buse Tellioğlu Altındiş, "2021 yılında 500 milyon TL olan ciromuzu 2022'de 1 milyar TL'ye çıkardık. 2023'de ise yüzde 15'lik ciro artışı ile yılı kapatmayı hedefliyoruz" diyor. Şirket son yıllarda perakende alanında atak yaptı.
Pandemiden sonra unun marketler tarafından en çok tercih edilen temel ürün olarak yeniden ilgi gördüğüne dikkat çeken Buse Tellioğlu Altındiş, perakende de büyüme hedeflediklerini belirtiyor. Makine, altyapı, yazılım gibi alanlarda yatırımlarını sürdüren şirket, son dönemde güneş enerjisi yatırımları ile birlikte yaklaşık 10 milyon dolarlık yatırım yaptı.
YÜZDE 40 BÜYÜDÜ
Eksim Holding çatısı altında 1996 yılından bu yana faaliyet gösteren Eksun Gıda, Sinangil markasıyla pazarda büyüyor. 600 bin ton üretim ve yaklaşık 52 bin ton buğday depolama kapasitesi olan şirket, yatırım hedefleri kapsamında Tekirdağ ve Konya'da bulunan Eksun Gıda fabrikalarının elektrik ihtiyacının karşılanması için 28 MW'lık yenilenebilir enerji santrali kurma çalışmalarına başladı.
Bunun yanında Konya fabrikasının da un depolama kapasitesini artırmak amacıyla 12 adet 90 tonluk un silosu yatırımı planlanıyor. Bu yılın ilk dokuz ayında 100 bin tona yakın ihracat gerçekleştiren şirket, Ortadoğu, Afrika ve Latin Amerika ülkeleri başta olmak üzere, 30'dan fazla ülkeye farklı ürün kategorilerinde un ihracatı yapıyor.
Eksim Holding Gıda Grubu Başkanı ve Eksun Gıda Genel Müdürü Ahmet Demir, 2023 yılının ilk dokuz ayında, yüzde 40 artışla 3,9 milyar TL ciroya ulaştıklarını söylüyor.
DR. EREN GÜNHAN ULUSOY / IAOM AVRASYA BAŞKANI
“FONKSİYONEL ÜRÜNLERE TALEP ARTIYOR”
“Unlu mamuller sektöründe, endüstriyel ve fonksiyonel un yaratmaya yönelik bir üretimi artıyor. Bu değişim noodle unu, pizza unu ve kruvasan unu gibi popüler nihai ürünlere göre özel olarak hazırlanmış belirli un çeşitlerine olan talepten kaynaklanıyor.
Üreticiler, unlu mamuller pazarındaki değişen tüketici tercihlerine uyum sağlayarak farklı ürünler geliştiriyor. Bu ürünlerin üretimdeki payı yüzde 18' ve önümüzdeki üç yıl içerisinde kazanılacak ivme ile yüzde 25'e kadar yükseleceğini öngörüyorum.”