ÖZLEM BAY YILMAZ
obay@ekonomist.com.tr
Türkiye 280 bin ton civarındaki zeytinyağı üretimiyle dünyada ispanya, İtalya ve Yunanistan'dan sonra dördüncü sırada yer alıyor. Geride bıraktığımız 2016-17 sezonunda zeytinyağı ihracatımız 44 bin ton ve 174 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Önceki sezonla karşılaştırıldığında Türkiye'nin zeytinyağı ihracatının miktar bazında yüzde 249 arttığı görülüyor. Bu artıştaki önemli nedenlerden ilki, fiyatlarımızın rakip ülke fiyatlarıyla rekabet edebilir düzeye gelmesi.
İkincisi ise dünya genelinde özellikle rakip ülkelerde azalan üretim.Türkiye'nin 2017-18 sezonundaki zeytinyağı ihracat hedefi ise 100 bin tonu buluyor. Daha çok kg değeri 4 Euro civarında 'dökme' zeytinyağı ihracatı gerçekleştiren Türkiye, en fazla ispanya, ABD ve İtalya'ya ihracat yapıyor. Sektörün hedef pazarlarını ise Irak, İran, Rusya, Japonya ve Çin oluşturuyor.
Zeytinyağı üreticileri artık, kalitesine, tadına, ambalajına yatırım yaptıkları ve kg değeri 14 Euro'ya ulaşan ürünlerini markalı olarak ihraç etmeye odaklanmış durumda. Şirketler, uluslararası zincirlere kendi markaları ile girerken, önemli merkezlerde bu iş için şirket de kuruyorlar.
Kristal Yağları, markalı zeytinyağı ihracatı gerçekleştiren şirketler arasında yer alıyor. Şirketin yıllık ambalajlı üretim miktarı, zeytinyağı rekolte miktarlarına göre değişmekle birlikte, yaklaşık 9 bin ton. Kristal Yağları, İzmir Bornova'da üretim, Ayvalık'ta ise sıkma tesisine sahip. Şirket üretiminin yüzde 15'lik kısmını 30 ülkeye ihraç ediyor.
Kristal Yağları Genel Müdürü Christopher Dologh, Avrupa'da Almanya, Belçika, Hollanda başta olmak üzere yaklaşık 4 bin yerel satış noktasında ürünlerinin satıldığını söylüyor. Spar, Real, Coop, Billa, Big Y, Ottos, Lotte gibi birçok yabancı market zinciri yanında yerel ve popüler market zincirlerinde de ürünlerinin tüketicilerle buluştuğunu dile getiren Dologh, şöyle devam ediyor: "AB ülkelerine ihracatımızın yüzde 50'sini gerçekleştiriyoruz.
Özellikle Norveç ve Danimarka'da çok tercih edilen bir markayız. Türkiye'den Norveç'e ambalajlı zeytinyağı ihracatının yüzde 74'ü Kristal markalı ürünler. Türkiye'den Avustralya'ya yapılan ambalajlı zeytinyağı ihracatının yüzde 50'sini de Kristal markalı ürünler oluşturuyor."
YENİ PAZARLARA AÇILACAK
Yudum markasıyla tanınan Savola Gıda da önde gelen markalı zeytinyağı ihracatçıları arasında bulunuyor. 1984 yılından beri sektörde olan şirket, Ayvalık ve Balıkesir'deki tesislerinde faaliyet gösteriyor. Yaklaşık 2 bin tonluk ihracatıyla Türkiye'nin en büyük markalı zeytinyağı ihracatçısı konumunda bulunan şirket, 23 ülkeye ihracat yapıyor. Şirketin ürünleri, Fransa, İngiltere, Almanya gibi Avrupa ülkelerinin yanı sıra ABD, Japonya, Güney Afrika ve Nijerya pazarlarında da güçlü bir konuma ulaştı.
Savola Gıda Tedarik Zinciri Direktörü Aysun Aras, yakında Azerbaycan, İsviçre, Hollanda gibi yeni pazarlara da açılacaklarını ifade ediyor. Hedef pazarlarının ABD, Kanada ve Çin olduğunu belirten Aras, şunları anlatıyor: "Geçen yıl 15 milyon dolar ihracat geliri elde ettik. Bu yıl 22 milyon dolarlık ihracat hedefliyoruz. Yudum'un başarısı AB ve ABD etnik pazarında da devam ediyor. Yine kendi markamız olan 'AFIA' Ortadoğu'nun lider yağ markası durumunda."
ORTADOĞU PAZARINI HEDEFLİYOR
Uygun Rafine Yağ Sanayi de markalı zeytinyağı ihracatı yapıyor. Monde İda markasına sahip olan şirket, Kaz Dağları eteklerindeki entegre üretim tesisinde faaliyet gösteriyor. Yıllık 6 bin tonluk üretimi olan şirket, Japonya, Çin, Güney Kore, Norveç, ABD, Kanada, Hindistan, Dubai gibi ülkelere ihracat yapıyor.
Monte İda Satış ve Pazarlama Müdürü Aysun Uygun, hedef pazarlarının Ortadoğu ülkeleri olduğunu söylüyor. Uygun, geçen yıl 10 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdiklerini, bu yıl ise ihracat hedeflerinin 15 milyon dolar olduğunu dile getiriyor. Aysun Uygun, "Doğru ambalaj tasarımı, marka konumlandırması ve yurtdışı pazarlama çalışmalarının önemli olduğu inancındayız" diyor.
UZAKDOĞU'DA BÜYÜYOR
Türkiye'nin köklü markaları Komili, Kırlangıç ve Sezai Ömer Madra'yı 2017 yılında bünyesine katan Bunge de markalı zeytinyağı ihracatçılarından biri. Yılda ortalama 20 bin tonluk zeytinyağı üretimi bulunan şirketin bu yılki ihracat hedefi 80 milyon dolar.
Bunge Gıda Direktörü Erman Erol, Uzakdoğu'da pazar paylarını hızla artırdıklarını, Arap Yarımadası ve Afrika'da da Türk bayrağını dalgalandırmaya çalıştıklarını söylüyor. Erol, "Özellikle 2018 yılında Türk zeytinyağına dünyanın önde gelen üretici ülkeleri ispanya ve İtalya'dan yüksek talep olması, dünya standartlarındaki ürünlerimizin ihracat hacminin artmasını sağlayarak bizi gururlandırdı" diye konuşuyor.
MARKALI ZEYTİNYAĞI İHRACATI YAPAN ŞİRKETLER
1- A. Kuaret Gıda
2- Ana Gıda
3- Belmar Dış Ticaret
4- Cozmopolitan Gıda
5- Küçükbay Yağ
6- Savola Gıda
7- Kristaloil
8- Uygun Rafineri
9- Verde Yağ
10- Zer Yağ
11- Nova Vera
Kaynak: Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği ve Ekonomist
WALMART'LARDA SATILIYOR
İzmir'deki tesislerinde yılda 4 bin tonluk üretim gerçekleştiren Cosmopolitan Food Group, 'Palermo' markalı zeytinyağını 60'tan fazla ülkeye ihraç ediyor. Üretimlerinin yüzde 100'ünü ihraç ettiklerini belirten şirketin ihracat müdürü Fırat Alpiskender, ağırlıklı pazarlarının ABD, Kanada, Avustralya, Japonya ve Güney Kore olduğunu söylüyor.
Hedef pazarlarımız Ortadoğu, Çin ve Latin Amerika olduğuna değinen Alpiskender, şunları ekliyor: "Geçen yıl 18 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdik. Bu yılki ihracat hedefimiz ise 25 milyon dolar. Ürünlerimiz, Walmart, Shoprite, Stop & Shop, TJX Group, Sobeys, Loblaws IGA, Colls, Jupiter Coffee, Lotte Mart gibi dünyaca ünlü market zincirlerinde satılıyor. ABD ve Kanada pazarlarındaki büyük zincirlere kendi markalarımızı taşıyan ürünlerimizi pazarlamak amacıyla ABD'nin New Jersey Eyaleti'nde şirket kurduk."
İNTERNETTEN SATIŞ YAPACAKHenüz bir yıllık bir firma olmasına rağmen Nova Vera da markalı ihracata başladı. Ürünlerinde sadece erken hasat ve soğuk sıkım teknikleri kullanan şirket, bu yıl 30 tonluk zeytinyağı üretimi hedefliyor. Bu yıl Ayvalık'ta bir zeytinyağı tesisi de kuracak olan şirket, Japonya ve ABD'ye ihracat yapıyor. Hedeflerinin üretimlerinin yüzde 60'ını ihraç etmek olduğu söyleyen Nova Vera kurucusu Bahar Alan, şunları ekliyor: "Uzakdoğu pazarını çok önemsiyoruz.
Hedef pazarlarımızı ise Uzakdoğu ile birlikte Kuzey Amerika, Avrupa ve Körfez Bölgesi olarak belirledik. Markalı zeytinyağı ihracatı yapma hedefiyle yola çıktık. New York'ta aldığımız altın madalya sonucunda dünyanın en iyi zeytinyağlarının satışını yapan www.bestoliveoils.com üzerinden dünyanın en iyi yağları ile beraber ABD'de satış imkânı elde ettik. Japonya'da da bazı butik mağazaların yanında Amazon ve benzer siteler üzerinden satışımız olacak.”