Yaklaşık 170 ülkeye ihracat yapan dizi sektörü, arkasına aldığı büyüme rüzgarıyla farklı pazarlara yelken açmaya hazırlanıyor. Dünyanın en büyük pazarlarından Çin'e girmeyi planlayan ihracatçılar, 15 yılda 60 kat artarak 750 milyon dolara ulaşan ihracatı 1 milyar dolara çıkartmayı hedefliyor.
Ekonomist Arşivinden
Türkiye'de dizi ihracatı yaklaşık 21 yıl önce Deli Yürek dizisinin Kazakistan'a satılmasıyla başladı. Ardından 2007'de Gümüş dizisinin Ortadoğu'ya satılmasıyla hareketlilik hızlandı. Sektörün kilometre taşlarından biri 2008'de Binbir Gece adlı yapımın Balkanlara satılması oldu. 2014'te Şili'de Mega kanalının Binbir Gece dizisini ekrana getirmesi, Latin Amerika bölgesinde Türk dizilerine duyulan ilginin temelini attı.
Sonrasında Muhteşem Yüzyıl dizisiyle de bu ihracat, artan bir ivme kazandı. İstanbul Ticaret Odası (İTO) tarafından yayınlanan Kültürel Değişim ve Endüstrileşme Sürecinde Türk Dizileri raporuna göre, Türk dizilerinin izleyici sayısı 400 milyon kişiyi aştı.
2008 yılında sadece 10 milyon dolar olan Türk dizi ihracatı, 2018 yılında 350 milyon dolara çıktı. İTO'nun raporuna göre, bu rakam 2022'de 600 milyon dolara ulaştı. 15 yılda 60 kat artan dizi ihracatında ivme katlanarak büyüyor.
Veri firması olan Parrot Analytics'in araştırmasına göre, 2020 ile 2023 yılları arasında Türk dizilerine olan küresel talep yüzde 184 arttı. Diziler ağırlıklı olarak; Latin ülkeleri, Ortadoğu, Doğu Avrupa, Türk Cumhuriyetleri, Asya, Rusya, Afrika, İspanya, Portekiz gibi bölgelerde ve ülkelerde yoğun talep görüyor.
2024 HEDEFİ 1 MİLYAR DOLAR
Büyüme rüzgarını arkasında alan dizi ihracatçıları 2024'te Çin pazarına girmeyi ve 1 milyar dolar rakamına ulaşmayı hedefliyor. Geçen yıl ihracatını 75 milyon doların üzerine çıkartan Medyapım Group, yeni pazarlara açılmak için çalışmalara hız vermiş durumda.
Aynı zamanda Hizmet İhracatçıları Birliği (HİB) Eğlence ve Kültür Hizmetleri Komitesi Başkanlığı'nı yürüten Medyapım Group Yönetim Kurulu Başkanı Fatih Aksoy, 2024 yılında Çin başta olmak üzere Avrupa ve Amerika pazarlarında yeni ülkelere açılmayı planladıklarını söylüyor.
Diğer taraftan Türkiye'de Arap ülkelerine özel diziler üreten şirket, bu işi de büyütmeyi hedefliyor. İspanya'da ve Suudi Arabistan'da şirketler kurduklarını söyleyen Aksoy, "Hem İspanyolca içerikler üretecek, ayrıca popüler Türk dizilerini uyarlayacağımız projeler geliştireceğiz" diyor.
Rakamlarla dizi ihracatı
• Her bölüm süresi 120-150 dakika olan Türk dizileri, dünyadaki en uzun süreye sahip yapımlar.
• ABD ve İngiltere'den sonra en çok dizi ihraç eden üçüncü ülke Türkiye oldu.
• 2020 ile 2023 yılları arasında Türk dizilerine olan talep yüzde 184 arttı.
• Diziler bölüm başı 100 bin dolarla 600 bin dolar arasında değişen fiyatlara ihraç ediliyor.
VENEZUELA PAZARINA GİRDİ
2006 yılında bu yana Türk dizilerin yurtdışında ihraç eden Global Agency'nin CEO'su İzzet Pinto, 2024 yılında ihracatta büyüme hedeflerini yüzde 25 olarak belirlediklerini söylüyor. Şirket, bu yıl içerisinde atacağı stratejik adımlarla birlikte, ihracatını sadece finansal olarak büyütmekle kalmayıp, katma değerli hizmet üretimini de artırmayı amaçlıyor. Kısa ve orta vadeli planlarında diziler ve formatlarla ilgili farklı stratejiler belirleyen şirket, 2024'te kendi ürettiği orijinal formatlardan bir ya da ikisini dünya çapında hit hale getirmeyi hedefliyor.
Türk dizi sektörüne yeni soluk getiren Kızılcık Şerbeti ve Kızıl Goncalar dizilerinin bu alanda öncü olarak yeni bir tür açtığına ve bu türün zenginleşerek sektörde yaygınlaşacağına inandıklarını belirten Pinto, son dönemde günlük dizi talebinde ciddi bir artış olduğunu belirtiyor. Geçtiğimiz yıllar içerisinde Avrupa'dan Ortadoğu'ya, Latin Amerika'dan Türki Cumhuriyetler'e kadar dünyanın birçok ülkesine ulaşan şirket, bu sene ilk kez Venezuela ve Curaçao'ya girdi.
Hedef pazarlara, bölgelere uygun stratejiler geliştirdiklerini belirten Pinto, şöyle konuşuyor: "Her bölgenin dinamiği farklı, o bölge dinamiklerine uygun hareket etmek gerekiyor. Diğer taraftan sektörümüzün olmazsa olmazı fuarlar. Müşterilerimizle birebir iletişimde olmamızı sağladığı için fuarlara ve müşteri ziyaretlerine çok önem veriyoruz. Yıl içerisinde dünyanın çeşitli yerlerinde düzenlenen fuarlara marka kimliğimize uygun bir şekilde katılım sağlıyoruz. Geçtiğimiz yıl yaklaşık 20 fuara katılım sağladık."
YÜZDE 128 BÜYÜME HEDEFİ
Yaklaşık 3,5 milyon dolarlık dizi ihracatına imza atan NTC Medya, 2024 yılında yaklaşık 8 milyon dolarlık ihracat yaparak, yüzde 128'lik bir büyüme hedefliyor. Şu anda doğrudan ihracatını yaptığı altı devam eden projesi olan şirket, bu projelere ek olarak iki yeni projeyi de ihraç etmeye hazırlanıyor. Ayrıca bu rakamların haricinde dolaylı olarak ihracat yapılan sekiz proje de dâhil olmak üzere toplamda 16 proje için 2024'te yeni pazarlara açılma planı var.
NTC Medya, mevcut ihracat yaptığı ülkelerin yanı sıra Latin Amerika, Almanya, Fransa bölgelerinde ve Afrika pazarında ilerlemeyi hedefliyor. Ayrıca, 'Yabani' projesi için de 2024 yılı içinde en az 70-80 ülkeye erişme planı bulunuyor.
NTC Medya Kurucusu Mehmet Yiğit Alp, "İçerik üreten ve kendi dağıtım ağına sahip olan bir şirketle iş birliği yapmamız nedeniyle, doğrudan müşteriden geri bildirim alabiliyoruz.
Hangi oyuncu, hangi konular gibi birçok bilgi toplanıyor ve bu bilgiler ışığında yeni projelerimizi değerlendirebiliyoruz. Ayrıca, kendi yapımcısı olduğumuz için, yabancıların istediği tanıtım, röportaj gibi taleplerini karşılayabiliyoruz" diyor.
PLATOLARINI TURİZME AÇTI
Diriliş Ertuğrul, Kuruluş Osman, Bir Sevdadır gibi birçok projeye imza atan Bozdağ Film, içeriklerini şimdiye kadar 100'den fazla ülkeye ihraç etti. Amerika'dan Tayland'a Güney Afrika'dan Rusya'ya birçok coğrafyaya ihracat yapan şirket, önümüzdeki süreçte yapımlarıyla dünyadaki yeni pazarlarda da var olmayı hedefliyor.
Önümüzdeki dönemde ana akım medyaya ve dijital mecralara yönelik projeler hazırlığında olduklarını söyleyen Bozdağ Film'in kurucusu Mehmet Bozdağ, "Daha önce de yaptığımız gibi ürettiğimiz içeriklerle tüm dünyaya kültürümüzü ve kadim hikayelerimizi ulaştırmayı hedefliyoruz" diyor.
Şirket, platolarını turizme açarak hem Türkiye'de bir ilki gerçekleştirdi hem de kısa bir sürede yaklaşık 45 bin turisti ağırladı. Mehmet Bozdağ, "Artık dünyanın dört bir yanından izleyicilerimiz, platomuzu ziyaret ederek hayranlıkla izledikleri dizilerdeki mekanları gezebiliyor, eşsiz gösteriler izliyor, Anadolu'nun kadim lezzetlerini tadıyor ve bu sayede kültürümüzü daha da yakından tanıyorlar" diyor.
FATİH AKSOY HİZMET İHRACATÇILARI BİR. (HİB) EĞLENCE VE KÜLTÜR HİZ. KOM. BAŞKANI
“Yeni pazarlarla ihracatı ikiye katlayabiliriz”
"İhracatta büyümek için yeni pazarlar yaratmak lazım. Yeni hedef pazarlarımızdan birisi Çin. Ulaşamadığımız bazı Batı Avrupa ülkelerine girmeyi, Kuzey Amerika'nın İngilizce konuşulan noktalarında yer almayı hedefliyoruz. Bu pazarlara açılarak ihracatımızı ikiye katlamamız mümkün. Bunun sadece bizim çabamızla olması mümkün değil. Bu konuda hükümetten gerekli desteği alıyoruz.
Çin'de bazı kotalarvar. Amerika için gevşetiyorlar. Türkiye için de gevşetilmesi konusunda da çalışmalar yürütülüyor. Dizi ihracatının hem turizme hem Türk imajına büyük bir katkısı var. Diziler sayesinde farklı ülkelerdeki insanların Türk kahramanları var.
Dünyada bunu yapabilen Amerika ve Türkiye var. İstanbul şu anda dünyanın en fazla turist çeken şehri. Bunu 20 sene önce hayal edemezdik. Bu seviyeye gelmesinde son 20 yılda Türk dizilerin yaygınlaşmasının büyük katkısı var.”