DR. ORHAN KARACA
okaraca@ekonomist.com. tr
Bu tutar 2015 sonunda 397,9 milyar dolardı. Buna göre ilk çeyrekte dış borç 13,6 milyar dolar daha arttı. Aynı dönemde dış borcun milli gelire oranı ise yüzde 55,3’ten yüzde 58,1’e çıktı.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
İktisatçılar dış borcun milli gelire oranını “dış borç yükü” olarak adlandırıyor. Bu yük daha beş yıl öncesinde ise yüzde 40’ın altında bulunuyordu. Oysa şimdi 2001 krizi sırasında gördüğü düzeylere ulaşmış durumda. Bunun temel nedenini de son beş yılda döviz kurlarında yaşanan yükseliş yüzünden dolar cinsinden hesaplanan milli gelirin düşmesi oluşturuyor.Burada basit bir hesap yapmak mümkün. Eğer dolar kuru 2011’deki seviyesinde kalsaydı, ilk çeyrekteki dış borcun milli gelire oranı yüzde 34,3 olacaktı. Ancak tabii ki durum bu kadar basit değil. Döviz kurundaki yükseliş olmasa muhtemelen miktar olarak dış borç şimdikinden fazla olacak ve böy-lece borç yükü de bu basit hesaptakinden daha yüksek çıkacaktı.
Dış borç yükü şu anda 2001 krizi sırasındaki düzeyine yaklaşsa da, o dönem ile bugün arasında önemli bir fark bulunuyor. O dönemde dış borç yükünün yarısından fazlası kamunun üzerindeyken, bugün kamunun payı yüzde 30 civarında kalıyor. Bu durum döviz kurlarındaki artışın kamu maliyesinde bir tahribata yol açmasını engelliyor. Ancak borç yükü artan özel sektörün beş yıldır yatırımlarda frene basması, bu kez ekonomide uzun bir yavaş büyüme dönemine yol açmış bulunuyor.