SİBEL ATİK
satik@ekonomist.com.tr
15-28 Mayıs 2022 tarihli sayıdan
Dünyada olduğu gibi Türkiye'de de girişimcilik ekosistemine yatırım rüzgarı hızlandı. Her biri uzun yıllar içinde kendi başarı hikâyesini yazan büyük gruplar da bünyelerinde kurdukları girişim sermayesi şirketleriyle yeni iş fikirlerine aktardıkları fonu daha da büyütüyorlar.
Yeni girişimlere daha fazla kaynak ayırıp, mentorluk yapan ve işin geliştirilmesi için elinden gelen desteği sunan holdingler, yeni işleri bu girişimler üzerinden takibe alıyorlar. Zorlu, Tekfen, Koç, Esas, Eczacıbaşı, İnci, Yıldız Holding derken Sabancı ve Kalyon Holding de bu alanda güçlü yatırımlarla adından söz ettirmeye başladı.
Son beş yıldır girişimci dünyası giderek holdinglerin daha fazla radarına girerken, rakamlar da yükselen ilginin göstergesi oldu.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
TÜRKİYE YATIRIMDA YEDİNCİ
Startups.watch'un verilerine göre girişimcilik ekosisteminde yatırımlar açısından şampiyonlar ligini temsil eden İngiltere, Almanya ve Fransa'nın ardından Süper Lig olarak adlandırılan 13 ülkenin olduğu grupta Türkiye, 1,5 milyar dolarlık yatırım tutarıyla yedinci sırada yer alıyor.
2021 yılında 294 girişime 1 milyar 551 milyon dolarlık yatırım yapılırken, bunun 87'sine yatırım kurum ve kurumsal fonlardan geldi. Rapora göre, Türkiye'de 2017 yılında sayısı üç olan VC'le-rin kurulum süreci hızlandı ve 2021 yılında 18'e ulaştı.
Kurumlar önceki yıllardan farklı olarak büyük yatırım turlarına da katılmaya başladılar. Esas Holding, Getir'in 128 milyon dolarlık yatırım turuna ve Libra Softworks'ün 30 milyon dolarlık yatırım turuna katılırken Eczacıbaşı, Momentumde RS Research'ün 12 milyon dolarlık yatırım turuna katılanlar arasında yer aldı.
2021 yılında miktar olarak en çok yatırımı ultra hızlı market dağıtımı, oyun, gayrimenkul teknolojileri, fintech ve blokzincir bazlı girişimler aldı. Yatırım adedi olarak bakıldığında da 2021 yılında kurumlardan en çok yatırımı oyun, yapay zeka, derin teknolojiler, fintech ve sağlık teknolojileri aldı.
30 MİLYON EURO'LUK FON
Girişimcilik ekosistemini önemli yatırımcılarından biri olan Eczacıbaşı Topluluğu, 2019 yılında kurumsal girişim sermayesi fonu olarak kurulan Eczacıbaşı Momentum ile yatırımlarına yön veriyor. Fon şimdiye kadar Türkiye, Avrupa ve Amerika'da erken aşamadan geç aşamaya kadar lider ve eş yatırımcı olarak 15 adet girişime yatırım yaptı.
Yatırımda yetkin ve yetenekli ekibin olması, ürün ve iş modeli ile faaliyet gösterdiği pazarda lider olma potansiyeli ve girişimin global pazarda ölçeklenebilme imkanı gibi kriterleri dikkate alan Eczacı-başı Momentum'un toplam yatırım bütçesi 30 milyon Euro.
Eczacıbaşı Momentum Yatırım Müdürü Berktuğ İncekaş; sağlıklı yaşam, tüketim ve ev hayatına odaklandıklarını aktarıyor. İncekaş, 30 milyon Euro bütçeyle önümüzdeki dönemde teknoloji ve iş modeli ile avantaj sağlayabilen, global piyasalara açılma hedefi olan büyüme aşamasındaki girişimlere yatırım yapmaya devam edeceklerini söylüyor.
HEDEF 12 GİRİŞİME YATIRIM
Girişimcilik dünyasını 2018 yılından beri markajına alan İnci Holding ise bu süreçte Vinci girişim sermayesi şirketiyle yatırımlarını yapıyor. Vinci yatırım sermayesi; mobilite, otomotiv teknolojileri, endüstri 4.0, tedarik zinciri, lojistik çözümleri ve enerji yönetimi ile depolama alanlarında özellikle Almanya, İngiltere ve Türkiye'de gelişen yeni teknolojileri takip ediyor.
Vinci Yatırım Fonu Yatırım Komitesi Başkanı ve İnci Holding Yönetim Kurulu Üyesi Şelale Zaim Gorton, bu yıl portföyü dengelemek açısından odaklarında enerji depolama ve mobilite olduğunu aktarıyor.
Gorton, "Her şirkete ilk aşamada 100-500 bin Euro aralığında yatırım gerçekleştiriyoruz ve sonraki yatırım turları için de ciddi kaynak ayırıyoruz. Toplamda 12 şirketlik bir portföy oluşturmayı hedefliyoruz" diyor.
50 MİLYON DOLAR YATIRIM
Girişimcilik genlerinde olan gruplardan biri olan Esas Holding, yatırımları iki farklı yoldan yapıyor. Türkiye özel sermaye yatırımlarını kontrol hisse alımı olan buyout ve growth equity olarak iki farklı stratejiyle yatırımlarını gerçekleştiriyor.
Growth equity alanında genel olarak 5-15 milyon Euro arasındaki büyüklüklere yatırım yapmayı hedefleyen grup, buyout alanında ise 20-40 milyon Euro'uk yatırım tutarları ile hedef şirketin kontrolünü ve eş-kontrolünü almayı hedefliyor.
E-ticaret ve etrafındaki ekosistem, oyun sektörü, SaaS, lojistik ve ileri malzeme teknolojileri yakından takip ettiklerini belirten Esas Holding CEO'su Çağatay Özdoğru, "2022 yılında Türk şirketlerine toplamda 50 milyon dolar yatırım yapmayı planlıyoruz.
Üzerinde çalıştığımız ve bir aksilik olmazsa yakın zamanda tamamlayacağımız işler mevcut. Bunlarla beraber bu sene dört ile altı arasında yatırım yapacağımızı düşünüyoruz" diyor.
GELECEĞİN ŞİRKETLERİNE YATIRIM
Sabancı Topluluğu da girişimlere yatırımlarını hızlandırdı. Yeni ekonomi odaklı uzun vadeli büyüme stratejisi kapsamında, Sabancı Holding Kurumsal Girişim Sermayesi Fonu, Sabancı Ventures aracılığıyla iki yeni yatırımı daha kısa bir süre önce tamamladığını duyurdu.
Sabancı Ventures bu iki yeni yatırımla Bulutistan ve Zack.ai'ın hissedarı oldu. 2020 yılında kurulan Sabancı Ventures'ın portföyündeki toplam girişim sayısı bu yatırımlarla dörde yükseldi. Sabancı Ventures, ilk etapta 30 milyon dolar fon büyüklüğüne sahip olarak yola çıktı.
Sabancı Holding Strateji ve İş Geliştirme Grup Başkanı Gökhan Eyigün, topluluk olarak stratejilerini geleceğin şirketlerine yatırım yapmak olarak özetliyor.
YURTDIŞI RADARINDA
Kalyon Holding de kısa bir süre önce kurduğu Kalyon Venture Capital şirketiyle girişimlere finansal desteğin ötesinde, teknolojiden veri yönetimine, pazarlamadan iş geliştirmeye, tüm alanlarda ihtiyaca yönelik
çözümler sunuyor.
Şu ana kadar dört girişime yatırım yaptıklarını aktaran Kalyon Venture Capital Yatırım Komitesi Başkanı Murathan Kalyoncu, yatırımların hem yerli hem global pazarlarda hızlanarak devam edeceğini ifade ediyor.
Murathan Kalyoncu, "İnşaatta, enerjide ve altyapıda olduğu gibi girişimcilik ekosistemi denince de, gerek yerel gerek global anlamda akla ilk gelen markalardan olmayı hedefliyoruz" diyor.
Gayrimenkul, turizm, sağlık gibi alanlarda faaliyet gösteren Şekerlisoy Topluluğu da girişim dünyasında önemli adımlar atıyor.
Girişim tarafında, bu yıl fonksiyonel tıp alanında besin takviyeleri üreten bir firmaya yatırım yapan şirket, ekolojik yaşamı destekleyen projeler, bir tarafında crypto bir tarafında NFT olan blockchain projeleri ve P2P banking adıyla bilinen akran arası ulaşılabilir bankacılık projelerine de yakın ilgi duyuyor.
Şekerlisoy Topluluğu Yönetim Kurulu Başkanı Onur Şekerlisoy, "Girişimlere yaptığımız yatırımlarda en büyük motivasyonumuz yeni fikirlere ve genç girişimcilere alan açmak" diyor.
Girişimlere 2016'dan beri kurumsal risk sermayesi şirketi F+ Ventures ile sermaye sağlayarak, mobilitenin geleceğini değiştiren girişimlere ileri aşamada yatırımlar yapan Fark Holding ise 2016'den beri 10 milyon doların üstünde 14 girişime yatırım yaptı.
Fark Holding Başkanı Ahu Serter, toplam 30 milyon dolarlık bir fonla daha yatırım hedeflediklerini söylüyor.
SİNA AFRA / GİRİŞİMCİLİK VAKFI YÖNETİM KURULU BAŞKANI & TİKO. ES KURUCUSU “HIZ ÇOK ÖNEMLİ”
"Hız bu süreçte çok önemli, kurumsal şirketlerin geleneksel iş yapış biçimleri girişimcilik döngüsü içinde daha yavaş kalabiliyor. Bir girişimin büyümesi için ihtiyaç duyduğu yatırım ve bilgi için kurumsal şirketlerle iş birliği fırsatı önemli bir güç.
Ancak bu iş birliğinin hızlı ve iki tarafın da yararına bir şekilde kurgulanması, şirketlerin girişimcilerin bakış açılarını ve iş yapış biçimlerini anlamaya çalışırken özen göstermesi, geleneksel bir tedarikçiden farklı bir şirket yapısıyla çalışılacağının farkında olunması çok önemli.
Bununla birlikte kurumsal yatırımcıların, girişimcilerin iş yapma biçimlerinden öğrenecekleri çok şey olabileceğini de unutmamaları gerekir."