Demir-çelik şirketlerinin kârları ilk çeyrekte geriledi. Hammadde fiyatlarındaki dalgalanma ve azalan iç taleple kârlılıklardaki gerileme sürebilir. İç talep toparlanırsa hisseler cazip hale gelebilir. ABD-Çin ticaret savaşının bitmesi de sektörü destekleyebilir.
CEREN ORAL
coral@ekonomist.com.tr
Küresel ekonomik gelişmeler birçok sektörü etkisi altına alıyor. Bu sektörlerden biri de demir-çelik. Mevcut durumda küresel ekonomik aktivitelerin oldukça yavaşladığı görülüyor. Bu da global olarak demir-çelik fiyatlarının aşağıya gelmesine neden oluyor.
Bu durumun yansımaları ise demir-çelik hisselerinin baskılanması şeklinde kendini gösteriyor. Özellikle ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşının sektör ve hisseler üzerinde olumsuz etkiye sahip olduğuna dikkat çekiliyor.
Biz de mevcut gelişmelerden yola çıkarak demir-çelik şirketlerinin 2018 ve 2019 ilk çeyrek bilançolarını analiz ettik. Sektör ve şirketler için yılın kalanına dair beklentileri de araştırdık.
KÂRLAR GERİLEDİ
Demir-çelik şirketleri, 2018'e iyi başlamış ve ilk yarıyılda oldukça başarılı sonuçlar elde etmişti. Hatta yıl sonunda da olumlu görünüm devam etmişti. Ancak 2019 ilk çeyrek sonuçlarına baktığımızda 2018 ilk çeyreğe göre kârlarda gerileme yaşandığı fark ediliyor.
Borsada işlem gören beş demir-çelik şirketi olan Erdemir, İskenderun Demir Çelik, İzmir Demir Çelik, Kardemir (A, B, D) ve Tuğçelik'in net kârları belirtilen dönemler arasında önemli oranlarda düştü.
Kârlar, Erdemir'de yüzde 6,3, İskenderun Demir Çelik'te yüzde 33,5, Tuğçelik'te yüzde 44,8, Kardemir'de (A, B, D) yüzde 71,2 geriledi. 2018 ilk çeyreği zararla kapatan İzmir Demir Çelik ise 2019 ilk çeyrekte de zarar açıkladı. Net satışlarda ise bu beş şirketten sadece İzmir Demir Çelik'in gelirleri 2018 ilk çeyreğe göre düştü.
MALİYET BASKISI
Peki, bu tablonun nedenleri neler? Gedik Yatırım Araştırma Uzmanı Ceren Bakçay, 2018'de ürün fiyatları ve hammadde fiyatları arasındaki farkın açılmasının kârlılıkları desteklediğini söylüyor.
Kurlardaki artışın dolar bazlı satış fiyatları nedeniyle faaliyet performanslarına olumlu yansıdığını kaydeden Bakçay, 2018'in ikinci yarısında ekonomide görülen yavaşlamanın hacimlere yansıdığını, kârlılıkların da önceki yılların üzerinde gerçekleştiğini belirtiyor.
Ancak Ceren Bakçay, ürün ve hammadde fiyatları arasındaki makasın görece daralmaya başlamasının ilk çeyrekte kârlılıkların 2018'e göre gerilemesine neden olduğu bilgisini veriyor.
GCM Yatırım Ekonomisti Enver Erkan ise sektörün ilk çeyrekte maruz kaldığı maliyet baskısının kârlılığın azalmasına neden olduğu görüşünde. Erkan, demir-çelik şirketlerinin görece yüksek maliyet artışları çerçevesinde fiyat/marj rasyolarında düşüş meydana geldiğini, bunun da brüt kâr marjlarını baskıladığını ifade ediyor.
NE BEKLENİYOR?
Bu ortamda 2019'un kalanında demir-çelik sektörü şirketlerinin sergileyebileceği performansa dair öngörüler de önem kazanıyor. Gedik Yatırım'dan Ceren Bakçay'a göre, arz kaynaklı olarak hammadde fiyatlarındaki volatilite nedeniyle ikinci çeyrekte de kârlılıklardaki görece gerileme sürebilir.
Bakçay, ekonomik yavaşlamayı, hammadde fiyatlarındaki dalgalı seyri ve hammadde fiyatlarının artış trendinde olmasını kârlılık performansını aşağı yönlü etkileyeceği için risk unsuru olarak görüyor. Ceren Bakçay, uluslararası piyasalarda ülkelerin uyguladığı ek vergilerin de sektör rekabeti açısından önemli bir risk unsuru olarak ön plana çıktığını sözlerine ekliyor.
GCM Yatırım'dan Enver Erkan, Çin ekonomisindeki yavaşlama sinyallerinin ve inşaat demiri ile yassı çelik fiyat hareketlerinin sektör şirketleri açısından aşağı yönlü risk teşkil ettiği kanaatinde. Erkan, Avrupa'nın ithal çelik kotası uygulamasını sektörün operasyonel faaliyeti açısından olumsuz buluyor.
Türkiye'de de inşaata bağlı sektörlerdeki yavaşlamayı ve iç talep koşullarının olumsuzluğunu aşağı yönlü risk olarak değerlendiriyor. Enver Erkan, ABD-Çin arasında G-20 sonrası olabilecek bir ticaret anlaşması olasılığını ve Başkan Trump'ın Ağustos 2018'de Türkiye'ye özel olarak iki katına çıkardığı çelik kotası hamlesini geri almasını olumlu gelişmeler olarak görüyor.
HANGİ ŞİRKETLER?
Aracı kurumların takip listesinde borsaya açık demir-çelik şirketlerinden Erdemir ve Kardemir var. İş ve Şeker Yatırım Erdemir için 'tut', Kardemir için 'al' diyor. Bu iki hisse Global Menkul'ün de listesinde bulunuyor.
Global Menkul Değerler Stratejisti Rıdvan Baştürk, Erdemir'in ilk çeyrekte beklentilere paralel kâr açıkladığını ancak geçen yıla göre kârlılıkta ve kârlılık marjlarında düşüş olduğunu söylüyor.
Bu durumu ortaya çıkaran etkenleri yurtiçi pazardaki mevcut durum ile global çapta çelik fiyatlarının baskı altında kalması olarak sıralıyor. Baştürk, ikinci çeyrekte mevcut durumun çok fazla değişmesini beklemiyor.
Rıdvan Baştürk, demir-çelik şirketleri arasında en beğendiği hisse olan Erdemir için "Sektörde olası toparlanma sinyali oluştuğu zaman hissede de toparlanma potansiyelini yüksek görüyoruz" analizini yapıyor.
CAZİP HALE GELEBİLİR
İç talepteki zayıflığın ve beraberinde global çelik fiyatlarının gerilemesinin Kardemir'in finansal performansını zayıflattığı belirtiliyor. Rıdvan Baştürk, bu durumun hisseleri baskı altına aldığını, hissedeki kayıpların arttığını kaydediyor.
Toparlanma için iç talepte ve global çelik fiyatlarında toparlanma olmasını şart koşuyor. Baş-türk, bu toparlanma oluştuğu takdirde mevcut fiyatların hisse için cazip olduğunu da not ediyor.
Gedik Yatırım'dan Ceren Bakçay ise Erdemir ve İskenderun Demir Çelik'in yüksek tutarlı yatırım programları bulunduğu bilgisini aktarıyor. Bakçay, "Yatırımlarla ilgili gelişmeler hisse fiyatları üzerinde etkili olabilir. Kardemir için ise kapasite artırımı programı kapsamındaki gelişmeler izlenebilir" diyor.
ABD'NİN VERGİ ADIMI NASIL ETKİLER?
ABD, Ağustos 2018'de Türkiye'den ithal edilen demir- çelik ürünlerine konulan yüzde 50 vergi tarifesini geçen haftalarda yüzde 25'e indirmişti. Peki, bu gelişmeler demir-çelik sektörünü ve hisselerini nasıl etkiler? Bu konuda aracı kurumların değerlendirmeleri şöyle:
İŞ YATIRIM
2019'un ilk üç ayında ABD'ye demir- çelik ihracatımız 2018'in ilk üç ayına göre yüzde 83 azaldı, demir-çelik ihracatı ABD'ye yaptığımız ihracatın yüzde 2,2'sine geriledi. Aynı dönemde Türkiye'nin toplam demir-çelik ihracatı yüzde 3,7 artarken ABD'ye toplam ihracatımız geçen yıla kıyasla yüzde 2,9 azaldı. Gümrük vergisinin azalmasının ABD'ye olan demir- çelik ihracatımızı artırmasını ancak toplam ihracatımız üzerindeki etkisinin sınırlı olmasını bekliyoruz.
GEDİK YATIRIM
Uluslararası piyasalarda demir-çelik sektörüne uygulanan ek vergiler ve tarife değişiklikleri genel sektör trendi açısından izlenmeli. ABD'nin 2018 içinde artırılan vergilerde indirim sağlaması kısmen olumlu olarak algılanabilir. Ancak Türkiye için Avrupa, ihracat pazarı olarak daha önemli.