2019'un ilk yarısında üretimi yüzde 30,5 düşen çimento sektörü rotayı ihracata çevirdi. 2019'da ihracatta yüzde 45'lik büyüme yakalayan sektör 2020 yılında bu trendi sürdürmeyi hedefliyor. Sektörün önemli oyuncuları katma değerli ürünleriyle dünyaya açılıyor.
AYŞEGÜL SAKARYA PEHLİVAN
asakarya@ekonomist.com.tr
on yıllarda inşaat sektöründe yaşanan daralma, çimento sektörünü de olumsuz etkiledi. 2019 yılının ilk yarısında üretimde geçen yıla oranla yüzde 30,5 düşüş yaşandı. İç pazarda daralmayla karşılaşan çimento sektörü, çözümü ihracatta buldu. İhracatta atağa kalkan sektör,
2019'da yüzde 45 büyüme yakaladı. Bu yıl sekiz ayda toplam 15,5 milyon ton çimento 599 milyon dolara ihraç edildi. Geçen yılın toplamında 615 milyon dolarlık ihracat yapılmıştı.
Son verilere göre Türkiye genelinde konut inşaatı gerilemeye devam ediyor. Belediyeler tarafından verilen yapı ruhsatları 2019 yılının ilk altı ayında geçen yıla göre yüzde 60 azaldı. Bu eğilimin bir müddet daha devam etmesi bekleniyor.
Üreticiler ise iç pazardaki daralmayı yurtdışındaki etkinlikleriyle dengelemeye çalışıyor. Sektör, hem ihracat hacmini hem de ihracat pazarlarını geliştirmek için gayret içinde.
2020 yılında ihracatın 25 milyon ton olması bekleniyor. Sektörün en fazla ihracat gerçekleştirdiği başlıca pazarlar, ABD, Gana, İsrail, Fildişi Sahili, Kolombiya olarak sıralanıyor. Sektör, Türkiye'ye yakın, komşu ve hedef pazarlardaki kayıplarını Amerika kıtasında karşılama eğiliminde.
YÜZDE 191 BÜYÜDÜ
Sabancı Holding ve Heidelberg Cement ortak şirketi olan Akçansa, ihracatla büyüyen şirketlerden biri. Şirket, 2019 yılının ilk yarısında ihracatını yüzde 191 oranında artırarak yaklaşık 63 milyon dolar seviyesine çıkardı.
Yılın ilk yarısında ihracat gelirlerinin artmasıyla beraber 2018 yılında yüzde 14 olan ihracatın toplam cirodaki payını da yüzde 38'e yükseltti. Yıl sonu itibarıyla ise ihracatın 2018 yılındaki düzeyinin iki katına çıkarılması hedefleniyor.
2019 yılının ilk yarısında katma değerli ürünlerde en önemli ihracat pazarlarından biri ABD oldu. Akçansa-Port markasıyla ise Ambarlı Limanı'nda müşteri odaklı hizmet anlayışıyla liman satış gelirlerini yüzde 45'in üzerinde artırdı.
Akçansa Genel Müdürü Umut Zenar, "ABD, Batı Afrika ülkeleri, Akdeniz Havzası gibi çok farklı coğrafyalara ürünlerimizi ulaştırıyoruz. ABD için geliştirdiğimiz katma değerli ürünümüzle bu pazarın kapılarını açtık" diyor.
İNORGANİK BÜYÜYOR
Çimsa, yurtdışında hem organik hem de inorganik büyüme adımları atıyor. ABD'de beyaz çimento değirmen yatırımına odaklanan şirket, diğer taraftan beyaz çimentodaki büyüme planlarına uygun şekilde İspanya'daki Bunol Fabrikası'nın satın almasını tamamlamayı hedefliyor.
Çimsa, 2018 yılında 869 milyon TL'lik ihracatla sektör lideri oldu. 2019 yılının ilk yarısında yurt-dışı satışlarında yüzde 48'in üzerinde artış sağladı. Çimsa, 65'ten fazla ülkeye beyaz çimento ihraç ediyor. İhracatta ABD, Ortadoğu, Avrupa ve Kuzey Afrika ülkeleri öne çıkıyor.
Çimsa Genel Müdürü Ülkü Özcan, İspanya'daki Bunol satın almasıyla Çimsa'nın daha geniş bir coğrafyada söz sahibi olacağını söylüyor. Özcan, Avrupa'nın yanında Güney Amerika pazarlarında da güçlü bir ihracat ağı kurduklarını belirtiyor.
Çimsa'nın 2000 yılında Mersin'de kurduğu ve 2017 yılında T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından tescillenen AR-GE merkezi Formülhane, Türkiye'nin ilk bakanlık onaylı çimento araştırma ve uygulama merkezi.
Çimento teknolojisi başta olmak üzere çimentonun dahil olduğu her formülü geliştiren merkez, son dönemde Avrupa Birliği fonlarından da yararlanıyor. Merkezde iki adet Horizon 2020 projesi yürütülüyor.
ABD PAZARI ÖNE ÇIKIYOR
İhracatta bölge ülkeleri yanında Afrika ve Güney Amerika'ya odaklanan Seza Çimento, geçen yıl üretimininin yüzde 22'sini ihraç etti. Hedef önümüzdeki süreçte ihracatın payını yüzde 30'lara taşımak.
Bu doğrultuda lojistik ve liman operasyonlarına yönelik yatırımlar yapmayı hedefliyor. Seza Çimento Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Yasemin Açık, bu yatırımların özellikle denizaşırı çimento ihracatında büyük rol oynayacağını söylüyor.
Seza Çimento, AR-GE harcamalarının toplam geliri içindeki payını 2019'da yüzde 2'den yüzde 5'e çıkardı. Diğer taraftan şirket bu yıl ABD'de pazar talebi olan alkalisi düşük çimento üretmeyi planlıyor. Ayrıca 15 milyon dolarlık ek yatırımla güneş enerjisi santrali kuracak. Bu yatırımla maliyetlerin düşürülmesi hedefleniyor.
AFRİKA PAZARINA YÖNELDİ
Batı Anadolu Grubu şirketlerinden Batı-çim Batı Anadolu Çimento ve Batısöke Söke Çimento da iç pazardaki daralmayı ihracatla aşmaya çalışıyor. 2019 ağustos ayı sonu itibariyle ihracat 2018 yılının aynı dönemine göre yüzde 214 artışla 1 milyon 43 bin ton olarak gerçekleşti.
2019 yılının 1 milyon 500 bin tonluk ihracatla kapatılması planlanıyor. 2020 hedefi ise yüzde 33 artışla 2 milyon tonluk ihracata ulaşmak. İhracatının büyük bölümünü Kamerun, Gana, Gabon, Fildişi Sahili, Togo gibi Batı Afrika ülkelerine yapan grup, önümüzdeki dönemde ABD pazarına düşük alkali özellikli çimento ile giriş yapmayı planlıyor.
FEYYAZ ÜNAL ÇİMENTO, CAM, SERAMİK VE TOPRAK ÜRÜNLERİ İHRACATÇILARI BİRLİĞİ YÖNETİM KURULU BAŞKAN YARDIMCISI
"KORUMACILIK EĞİLİMİNE DİKKAT EDİLMELİ"
"Türkiye çimentoda dünyada önemli bir oyuncu. Dünya çimento ticareti toplam 10 milyar dolar. En büyük üç ihracatçı Vietnam, Tayland ve Türkiye. En büyük üç ithalatçı ise ABD, Çin ve Filipinler.
Türkiye, Avrupa'da çimento ihracatı ve üretiminde lider konumda. Dünya çapında çimento üretimi açısından ise dördüncü sırada yer alıyor. Görüldüğü üzere Türkiye küresel anlamda sektörde çok büyük bir güç. Ancak günümüzde ticarette gelişmiş ülkeler de dahil olmak üzere artan bir korumacılık eğilimi görülüyor.
Ürünlerimize tarife dışı engeller veya yüksek vergiler uygulayan ülkelerin yakından takip edilmesi, müzakere edilmesi, gerektiğinde mütekabiliyet unsurlarının uygulanması gerekli. Alınacak bu önlemlerle küresel ölçekte ihracatımızın daha da artırılması mümkün olabilir."