TALİP YILMAZ
tyilmaz@ekonomist. com. tr
Özellikle yabancı yatırımcıların yaptığı Finansbank ve Socar Türkiye satışları dikkat çekti. 2016’da özelleştirmelerin devreye girmesi ve siyasi belirsizliğin ortadan kalkmasıyla 15-20 milyar dolar arasında işlem hacmi bekleniyor. Türkiye 2015 yılında siyasi, jeopolitik ve global ölçekte pek çok sorunla uğraştı.
Tabloları görmek için görsellere tıklayın.
Yaşanan bu sorunlar doğal olarak Türkiye’de gerçekleşen satın alma ve birleşme (S&B) işlemlerinde de etkisini gösterdi. 2014 yılında 272 işlemde yaklaşık 24-25 milyar dolarlık bir hacim oluşmuştu. 2015 yılında 298 işlem gerçekleşti.Yani adet bazında ciddi bir değişiklik olmadı. Ancak hacim olarak ciddi düşüş var. 2015 yılında S&B işlem hacmi, yaklaşık 15,5 milyar dolar olarak gerçekleşti.
2015 yılında yapılan işlemlere bakıldığında 156 yerli işlemin gerçekleştiği görülüyor. Bunlardan değeri açıklanan 106 işlemde 4 milyar 632 milyon dolar büyüklük oldu. 2015’te 142 yabancı işlemi gerçekleşti. Bunlardan değeri açıklanan 53 işlemde 9 milyar 42 milyon dolar büyüklük ortaya çıktı.
Burada yılın sonlarında gerçekleşen Finansbank’ın Katarlılara 2 milyar 940 milyon dolara satışıyla Socar Türkiye’nin yüzde 13 payının 1,3 milyar dolara ABD’li Goldman Sachs’a satışı önemli rol oynadı.
2015’İN BİLANÇO ANALİZİ
Haberimizin tablolarında 2015 yılında 100 milyon doların üzerindeki yabancı ve yerli işlemlerin listesi yer alıyor. Bunun yanında 2015 yılı içinde yapılan tüm işlemlerin listesini ise www.ekonomist.com.tr web sayfamızda bulabilirsiniz.
2016 yılının 2015’e göre daha iyi olacağı yönünde görüşler ağırlık kazanıyor. Yapılan değerlendirmelerde. 2015 yılına paralel veya üzerinde, 1520 milyar dolar seviyelerinin özelleştirmelere bağlı olarak test edilebileceği yönünde yorumlar var.
Hesaplarına göre 2015’te 15,6 milyar dolarlık işlem gerçekleştiğini söyleyen İş Yatırım Birleşme&Devralmalar Müdürü Efsane Çam, 2014’te 25 milyar TL’lik hacim gerçekleştiğini hatırlatıyor. Hacimdeki düşüşte azalan özelleştirmelerin etkili olduğunu kaydeden Çam, “2014 de özelleştirme işlemleri 7,5 milyar dolarken 2015’te 1,3 milyar dolar oldu” diyor.
Yabancı yatırımcılar tarafında AB ve ABD bölgesinden işlem bazında ilgi devam etti. Ayrıca Uzakdoğu ve özellikle Japonya bazlı yatırımcıların yüksek ilgisi ve yatırım kararları sürdü. Finansbank, Digitürk gibi işlemlerle Körfez sermayesi hacim olarak öne çıktı.
PE İLGİSİ SÜRÜYOR
Efsane Çam’a göre, PE fonların Türkiye ofislerinin de Türkiye’ye ilgisi sürüyor. Çam, stratejik yatırımcıların 2016 yılında da toplam işlem hacminde PE fonlarına göre çok daha yüksek pay almalarını bekliyor.
Ancak Çam, “Konjoktürel gelişmelerin uygun olması durumunda PE yatırımlarından önemli çıkışlar beklenebilir” diyor.
Sektörel bazda yine enerjinin, büyümenin yüksek olduğu hızlı tüketim mamüllerinin ön planda olacağı düşüncesinde olan Efsane Çam, 2016’daözelleştirmelere bağlı olarak 15-20 milyar bandında hacim bekliyor. Çam, 2016’da Milli Piyango, Köprüler ve otoyollar, İGDAŞ, TPDD gibi oldukça büyük montanlı olabilecek özelleştirme projelerini sıralıyor.
ENERJİYE DİKKAT
2015 yılında enerji tarafındaki işlemler ayrıca dikkat çekti. Çok büyük işlemler söz konusu oldu. Yine finan-sal sektör ve hızlı tüketim mamulleri sektörleri öne çıktı.
PwC Türkiye’nin hazırladığı Enerji Sektöründeki Birleşme ve Satın Almalar Raporu, 2015’te enerji sektöründe artan işlemlere dikkat çekiliyor. PwC’nin hesaplamalarına göre, 44 enerji sektörü işleminde 4,8 milyar dolarlık işlem gerçekleşti.
Sektörde dikkat çeken işlemlere bakıldığında Goldman Sachs, Socar Türkiye Enerji şirketindeki hisselerin yüzde 13'ünü 1,3 milyar dolara satın aldı. Total Oil ise Türkiye'deki perakende yakıt kolunu 356 milyon dolara Demirören'e sattı. BP'nin TANAP'ın yüzde 12 hissesini satın alması da yılın önemli işlemlerinden biriydi. Ancak bu işlemin değeri açıklanmadı.
İHALE TAKVİMİ
PwC Türkiye Şirket Satınalma ve Birleşme Hizmetleri Ortağı Engin Alioğlu, S&B değerlerinde 2012’den bu yana süren daralma eğiliminin 2016’ya da sıçramaması için özelleştirme işlemlerinin olumlu sonuçlanması gerektiğini söylüyor.
Alioğlu, “ÖIB, 2020’ye kadar özelleştirilecek 15 hidroelektrik santralinin (HES) ve üç doğalgaz santralinin listesini açıkladı. Bu projelerin birçoğunun ihale takvimi 2016 yılının ilk çeyreği olarak planlandı” diyor.
Bu takvime uyulursa enerjide 2016 özelleştirmelerle dolu bir yıl olacak. Altyapı hizmetleri, S&B’lerin başını çekmeye devam edecek. Uzun zamandır beklenen IGDAŞ özelleştirmesi 2016’da takip edilecek.
Engin Alioğlu, IGDAŞ'ta halka arz ihtimalinin arttığını, bu nedenle satış işlemi ihtimalinin azaldığını söylüyor. Alioğlu, “Enerji dağıtım ve perakende şirketleri, yüksek tutardaki yabancı para cinsinden özelleştirme borçlarını yeniden finanse etmek için hisselerini satabilirler” diyor.
ÖZELLEŞTİRME ETKİSİ
2016 yılında Türkiye’nin 2015 yılı S&B aktivitesine benzer bir seyir izlemesini bekleyen E&Y Türkiye Kurumsal Finansman Grup Başkanı Müşfik Cantekinler, 2015 yılında özelleştirmelerin payının oldukça düşük olduğunu hatırlatıyor. Cantekinler, “2016’da büyük çaplı özelleştirmelerin ve ayrıca beklenen bazı önemli özel sektör işlemlerinin gerçekleşmesi halinde 2015 işlem hacmi seviyesinin üstüne çıkılır” diyor.
Bu yıl kamu tarafında Halk Sigorta ve Halk Emeklilik, Spor Toto ve At Yarışı Oyunları, Bursa Doğalgaz Santrali, Aliağa Kombine Çevrim ve Gaz Türbinleri Santrali, EÜAŞ’a ait diğer çeşitli elektrik üretim varlıkları, TCDD ve TDİ’ye ait çeşitli limanlar ile şeker fabrikaları portföylerinin özelleştirilme işlemleri izlenecek.
Bu işlemlerin 2016’da tamamlanması durumunda kamu kaynaklı işlem hacminin kolaylıkla 2015 yılı seviyesini aşması beklenebilir.
Ayrıca, 2013 yılında özelleştirme ihalesi iptal edilen Köprüler ve Otoyollar ile 2015 yılında özelleştirme ihalesi iptal edilen Milli Piyango’nun 2016 yılında tekrar özelleştirme ihalesine çıkması ve İGDAŞ'ın da özelleştirilmesi ihtimaller dahilinde bulunuyor.
Müşfik Cantekinler, büyük hacimli özel sektör işlemleri açısından özellikle finansal hizmetler, perakende, sağlık ve eğlence sektörlerinin ön plana çıkmasını bekliyor. Cantekinler, “Bölgesel sorunların ve kurlarda yaşanan dalgalanmanın azalış eğilimi göstermesi halinde, 2016’da yabancı yatırımcıların daha aktif bir yıl geçirmeleri mümkün.
Sorunların devam etmesi halinde ise ufukta yerli yatırımcıların ağırlıkta olacağı bir yılın göründüğünü şimdiden söyleyebiliriz” diyor.
İLGİ SÜRECEK
Deloitte Türkiye Ortağı ve Finansal Danışmanlık Bölümü Başkanı Başak Vardar, “Her şeye rağmen yatırımcıların Türkiye pazarında cazip yatırım fırsatları gördüğünü ve bunları kovalamaya devam edeceklerini düşünüyoruz” diye konuşuyor.
Vardar, 2016 yılında işlemlerin; üretim, enerji, yiyecek-içecek ve hizmetler sektörlerinin başı çektiği geniş bir sektör dağılımında gerçekleşmesini bekliyor. Durgun geçen bir yılın ardından özelleştirme işlemlerinde de hareketlilik görülebileceğini ifade eden Vardar, yabancı yatırımcıların ve özel sermaye fonlarının Türk şirketlerine olan ilgisinin süreceğini sözlerine ekliyor.
LEVENT BOSUTînHERA CAPİTAL KURUCU ORTAĞI
"Şirketler yurtdışında satın almalara hız verebilir"
"2015'te işlem büyüklüğü bakımından en aktif sektör enerji oldu. Onu üretim, finansal hizmetler, yiyecek-içecek sektörleri takip etti. Benzer tablonun 2016'da da devam edeceğini öngörüyoruz.
Bununla birlikte 2015'te ertelenmiş olan özelleştirme işlemleri 2016'da S&B işlemlerine canlılık kazandırabilir. Yıl içinde gerçekleşmesi beklenen özelleştirmeler ise Milli Piyango, TPPD, köprü ve otoyollar ve çeşitli elektrik üretim santrallerinin ihaleleri olacaktır.
Türkiye’nin, büyüyen ekonomisi, güçlü bankacılık sistemi, mali disiplini, dinamik nüfusu, rekabetçi özel sektörü göz önüne alındığında yatırımcılar için cazip olmaya devam edeceğini, şirket birleşmeleri pazarının dinamizmini koruyacağını düşünüyoruz.
Nispeten sermaye birikimleri oluşmuş ve finans kaynaklarına ulaşabilen, bölgesel liderler haline gelmiş bazı Türk şirketlerinin de yurtdışı satın almalarda etkinliğini artıracağını öngörüyoruz.”
TAYFUN PİŞİRİRKPMG TÜRKİYE BİRLEŞME VE SATINALMA DANIŞMANLIĞI, ŞİRKET ORTAĞI
"2016 yılı daha iyi olacak"
"2016'da işlemler 2015'e göre daha olumlu bir seyir izler. Bunun başlıca sebepleri Türkiye'nin avantajlı demografik yapısı, azalan riskler ve gelişmiş ülkelerdeki makroekonomik iyileşme.
Ayrıca, gelişmiş ülkelere kıyasla beklenen daha yüksek büyüme oranı, özelleştirme işlemlerinin artması ve düşük şirket değerlemeleri, 2016'da işlemleri olumlu yönde etkiler.
2016'da yabancı para borç yükü yüksek şirketlerin ve Rusya krizinden olumsuz etkilenen turizm şirketlerinin nakit akışlarında bozulmalar yaşanabilir. Bu şirketler 2016 yılında finansal yatırımcı arayışına girebilir. Ayrıca 2016 yılı itibariyle yürürlüğe giren yeni asgari ücret tutarı, tasarruftan çok hane halkı harcamalarını artıracaktır.
Dolayısıyla bunun 2016 yılında perakende sektöründe yeni fırsatlar oluşturmasını bekliyoruz. Ayrıca perakende sektörü gerek konsolidasyon gerekse doğrudan yabancı yatırım anlamında hareketli bir yıl geçirecektir. 2016 yılında işlemlerin öncelikle üretim, enerji ve yiyecek-içecek sektörlerinde gerçekleşmesi bekleniyor. Ayrıca 2015 yılında oldukça hareketsiz geçen özelleştirmelerin 2016 yılına hareket getireceğini beklemek yanlış olmaz.”