Ekonomide yaşanan resesyon sürecinde fatura CEO'lara çıktı. Türkiye'de CEO'ların ortalama görev süresi beş yıla düştü. Otomotiv ve ilaç gibi sektörlerde bu süre biraz daha uzunken, enerji, perakende, hazır giyim ve gıda gibi sektörlerde daha kısa olduğu görülüyor.
SİBEL ATİK
satik@ekonomist.com.tr
Ekonomideki daralma, artan rekabet, hızlı performans beklentisi, artan satın alma ve birleşmeler ve küreselleşmenin getirdiği yeni ihtiyaçlar CEO'ların görev süresini de etkiledi.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Aile bireylerinin ardından profesyonel yöneticilerin gerçek anlamda 20 yıl önce icranın başına geçtiği holdinglerde CEO'larm görev süresi giderek kısalıyor.
İdeal sürenin 10-12 yıl olarak ifade edildiği CEO'luk koltuğunda oturma süresi Türkiye'de beş yıla kadar inmiş bulunuyor.
10 HOLDİNGTE DURUM
Türkiye'nin önde gelen 10 holdingini ele aldığımızda bu hızlı değişim göze çarpıyor. Bunların içinde son 20 yılda en fazla değişimin Sabancı Holding'te yaşandığı görülüyor.
Sabancı Holding'te 20 yıllık süreçte yedi isim CEO'luk koltuğuna oturdu. Koç Holding'te son 20 yılda beş CEO atandı ve ortalama görev süresi beş yıl oldu. Alarko Holding ise 1994 yılından bu yana hiç değişime gitmedi.
Zorlu Holding, ilk defa 2012 yılında CEO olarak atadığı Ömer Yüngül ile yoluna devam ediyor. Doğuş Holding'te ise farklı bir süreç yaşandı ve profesyonel yönetici yerine CEO'luk görevini yönetim kurulu başkanı olan Ferit Şahenk üstlenmeyi tercih etti.
ARAŞTIRMALAR DA DESTEKLİYOR
Şirketler büyüdükçe ve karmaşıklaştıkça CEO'ların görevde kalma süreleri kısalıyor. Araştırmalar da bu bilgiyi doğruluyor.
KPMG'nin 2019 Küresel CEO Araştırması sonuçlarına göre, küresel CEO'ların yüzde 74'ü, Türkiye'deki CEO'ların ise yüzde 60'ı kariyerlerine başladıkları dönemde CEO'ların görev sürelerinin daha uzun olduğunu belirtiyor.
KPMG Türkiye Başkanı Murat Alsan, 2013 yılından bu yana düşmeye devam eden CEO'luk görev süresinin Türkiye'de ortalama beş yıla indiğini söylüyor. Bunun nedenini ise iş dünyasındaki değişimde aramak gerektiğini ifade ediyor.
Alsan, "Ekonomik daralma, rekabet, küreselleşme baskısı görev sürelerini kısaltıyor. Değişime uyum sağlayamayan ve bekleneni yerine getiremeyen her tepe yönetici koltuğunu bırakma durumuyla yüzleşmek zorunda kalıyor" diyor.
İSTİKRAR SÜREYİ UZATIYOR
Sabancı Holding'te 2005 yılında CEO'luk koltuğuna oturan ve beş yılın ardından kendi isteğiyle görevi bırakan Ahmet Dördüncü, CEO'lukta aslında uygun sürenin 5-7 yıl arası olduğunu ve bunun hiç de kısa bir süre olmadığını söylüyor.
Sabancı'dan sonra 2013 yılında Akkök Şirketler Grubu'nda CEO'luk koltuğuna oturan Ahmet Dördüncü, 5-7 yıllık süreçte başarıyla görevi yürütmenin en temel ilkesinin tutku olduğunu belirtiyor.
Şirketler için yeni kana ihtiyaç olduğunu ve gençlere yer açmak gerektiğini aktaran Dördüncü, CEO'nun başarılı olmasının kurduğu iyi takıma bağlı olduğunu da kaydediyor. Dördüncü, iyi bir ekiple ve tutkuyla işini yapan CEO'ların sirkülasyondan etkilenmeyeceğini ifade ediyor.
SEKTÖRLERDEKİ DURUM
Araştırmalara göre, CEO'ların görevde kalma sürelerini etkileyen faktörlerin başında ekonomideki dalgalanma ve daralmalar, artan rekabet, hızlı performans beklentileri, küreselleşmenin getirdiği yeni ihtiyaçlar ve artan şirket birleşme ve satın almaları geliyor.
Otomotiv ve ilaç gibi sektörlerde CEO'ların görevde kalma süresi biraz daha uzunken, enerji, perakende, hazır giyim ve gıda gibi sektörlerde görevde kalma sürelerinin kısaldığı görülüyor.
CEO'nun beklentilerinin karşılanması, şirket politikalarında istikrarın yakalanması ve başarılı olmak, CEO'nun görevde kalma süresini uzatan önemli unsurları oluşturuyor.
CEO'nun uzun süre görevde kalmasının her şey yolunda gidiyorsa istikrar olarak algılanabileceğini ifade eden KPMG Türkiye Başkanı Murat Alsan, şöyle devam ediyor: "Aslında 4-5 yılın altındaki görev sürelerinde CEO'ların şirketleri için koydukları stratejik hedefleri geliştirmeleri ve uygulamaya geçirmeleri pek de mümkün değil. Yani görev değişiminin kısa süreli olması her zaman o şirketin değişimi ve gelişmeyi hedeflediği anlamına gelmiyor."
İTİBARA ETKİSİ YÜZDE 60
Günümüzde hemen hemen her CEO stratejisini yıkıcı inovasyon ve dönüşüm odaklı geliştirmek istiyor. Ancak günlük operasyon ve ciro baskıları, CEO'ları bazen bu tür yatırımlardan ve dönüşüm odağından uzaklaştırıyor.
CEO'ların değişen ihtiyaçlara çeviklikle cevap verebilmeleri ve aynı zamanda çabalarını en büyük etkiyi yaratacak alanlara yoğunlaştırmaları için günlük operasyon baskısından kurtulmaları gerektiğine işaret ediliyor.
Öncelikle, hedef kitle ve sosyal paydaşlarıyla iletişimde şirketin yüzü olarak kabul edilen CEO'nun, kurumsal itibarın da belirleyicisi olduğunu unutmamak gerekiyor. Araştırmalar, CEO'nun şirketin kurumsal itibarındaki etkisinin yüzde 60'ları bulduğunu ortaya koyuyor.
Bu nedenle de CEO'nun görev süresi, şirket için kritik konular arasında yer alıyor. MY Executive Kurucu Ortağı Müge Yalçın, "Şirkete ve CEO'nun kişisel özelliklerine bağlı olarak daha uzun süreli birlikteliklerin çok iyi sonuç verdiğini görmemize rağmen ortalama 10-12 yıllık görev süresinin CEO'lar için ideal olduğunu söyleyebiliriz" diyor.
Yalçın, 3-4 yıldan kısa görev süresinin, CEO'nun şirketi ve yapıyı tanıması, strateji geliştirmesi ve uygulayıp sonuçlarını alması için yeterli olmadığını da ifade ediyor.
MURAT ERGENE ERGENE CONSULTING & HGA GROUP TÜRKİYE BAŞKANI
"DİJİTALLEŞME GENÇLEŞTİRİYOR"
"Bugün ağırlıklı olarak CEO arayan sektörlerin başında perakende, sanayi ve hızlı tüketim geliyor. Çevik ve hızlı karar alabilme yetisi, CEO'larda aranan önemli özellikler arasında.
Tüm şirketler dijital kanallarda nasıl var olmaları gerektiğine yoğunlaşmış durumda. Ancak bu o kadar da kolay olmuyor. Çünkü perakende ve birçok sektörde büyük şirketleri halen yaş ortalaması 50-60 olan CEO'lar yönetiyor.
Onlar da dijital kanalları yönetmekte güçlük çekebiliyor. Bu nedenle aranan CEO'ların yaş ortalaması düşüyor. 40-42 yaşlarındaki CEO talepleri artıyor.
Dijitale uyum sağlamakta güçlük çeken şirketler, genç tüketicinin, yani Y ve Z kuşaklarının nabzını tutabilmek için artık onların üye olduğu gölge yönetim kurulları oluşturuyor. Böylece 50-60 yaşlar civarındaki CEO'lar, ilhamlarını gençlerden alıyor."