Yeni ekonomi modelinin iddialarından biri yüksek kurun etkisiyle ihracatın patlayacağı ve cari açığın kapanıp, cari fazla dönemine geçileceğiydi.
Ancak tıpkı "enflasyon düşecek" söylemi gibi, gerek dış ticaret açığı gerekse cari açık kapanmak bir yana, giderek büyüdü. Önce dış ticarete bakalım:
Ticaret Bakanlığı mart ayına ilişkin öncü dış ticaret verilerini açıkladı. Mart ayında enerji ithalatındaki artışın da etkisiyle 8,24 milyar dolar dış ticaret açığı verildi. Ayrıca mart ayında ithalat ilk kez enerji fiyatlarındaki yükselişin etkisiyle 30 milyar doları aşmış oldu.
Ticaret Bakanı Mehmet Muş'un açıkladığı rakamlara göre ihracat aynı dönemde yüzde 19,8 artışla 22,7 milyar dolar oldu. Mart ayı ithalatı ise 30,9 milyar dolar olarak kaydedildi. Bu rakamların ardından mart ayında dış ticaret hacmi yıllık yüzde 26 artışla 53,6 milyar dolar oldu.
Yalnızca enerji ithalatında baktığımızda, mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yaklaşık yüzde 156 artışla 8,4 milyar dolar; Ocak-Mart döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 188 artarak 25 milyar dolar olarak gerçekleşen bir enerji ithalatı görüyoruz.
ukrayna krİzİnİn etkİsİ
Ukrayna krizinin dış ticaret üzerindeki etkisini ihracatta da kendini gösterdi. Rusya'nın Ukrayna işgalinin etkisiyle mart ayında Ukrayna'ya ihracat yüzde 80, Rusya'ya yüzde 40 geriledi.
Savaşın etkisiyle Ukrayna'ya halı, kuru meyve mamülleri, değer sanayi ürünleri, mücevher, tütün ile zeytin ve zeytinyağı olmak üzere altı sektörde dış satım sıfırlandı.
Yılın ilk üç ayında Rusya'ya yapılan ihracat ise yüzde 4 azalarak 1 milyar 70 milyon dolara düştü. Ukrayna'ya yılın ilk üç ayındaki ihracat kaybı yüzde 8,6 oldu.
CARİ AÇIKTA TABLO KÖTÜ
Şimdi gelelim cari dengedeki duruma: Cari işlemler hesabı şubat ayında 5,15 milyar dolar açık verdi. iki aylık açık 12,14, son 12 aylık açık ise 21,84 milyar dolara yükseldi. Açıktaki büyümede, ağırlıkla ithalattaki enerji faturası etkili oldu.
Şubatta, portföy yatırımlarından 765 milyon dolar net çıkış yaşanırken, doğrudan net yatırım girişi 4 milyon dolarda kaldı. Öte yandan enerji ve altın hariç cari fazla ise geçen yılın aynı ayına göre 1,5 milyar dolar, geçen aya göre 500 milyon dolar arttı.