Faizi sürekli düşürerek 'cari fazla verme' hedefi ile oluşturulan ekonomi politikalarında izlenen yol, sonunda Türkiye'yi tarihinin en yüksek cari açığına çıkardı.
Cari açık yüksek enerji ve rekor altın ithalatı öncülüğünde ocak ayında 9,85 milyar dolar ile hesaplanmaya başladığı Aralık 1984'ten bu yana en yüksek seviyesine çıkarak rekor kırdı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) Ocak 2023'e ilişkin Ödemeler Dengesi İstatistikleri'ne göre, cari işlemler dengesi yüksek enerji ve rekor altın ithalatının etkisiyle ocak ayında 9,85 milyar dolarlık açık vermiş oldu.
Cari açıkta bir önceki rekor açık ise 9,41 milyar dolar ile 2011 yılı mart ayında gerçekleşmişti.
Verilere baktığımızda, altın ve enerji hariç cari işlemler hesabının ocak ayında 2,6 milyar dolar fazla verdiğini görüyoruz. Bu dönemde ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığı ise 12,43 milyar dolar oldu.
Pandemi sonrasında Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ile tabir-i caize kış uykusundan uyanan petrol, doğal gaz ve hububat fiyatları ile artan altın ithalatı cari açıkta tarihi seviyelerin görülmesinde en önemli etken oldular. Böylelikle 2021 yılının tamamında 7,2 milyar dolar olan cari açık, 2022'de 48,7 milyar dolar açıktı.
Ocak 2023 verisinin de açıklanmasıyla son 12 aylık açık 51,7 milyar dolara yükselmiş oldu. Eylül ayında açıklanan Orta Vadeli Program'a (OVP) göre hükümet cari açığın 2023'te 22 milyar dolara gerileyeceğini öngörmüştü.
Ancak uluslararası kurumların tahminleri 2023'ün 50 milyar doların üzerinde bir cari açıkla kapatılacağı yönünde şekilleniyor.
AÇIKTAKİ BÜYÜME SÜRECEK
Ocak ayı detaylarına bakıldığında yüksek açığın finansmanında turizm gelirleri ve TCMB rezervleri öne çıkıyor. Hizmetler dengesi kaynaklı girişler ocak ayında 3,16 milyar dolar olurken bu kalem altında seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler 2,5 milyar dolar oldu.
Resmi rezervler ocakta 9,34 milyar dolar net azalış gösterirken yurtiçi bankaların yurtdışı muhabirlerindeki efektif ve mevduat varlıkları 4,1 milyar dolar net artış kaydetti. Doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net girişler ocakta 223 milyon dolar olurken portföy yatırımları 490 milyon dolar net giriş kaydetti.
Önümüzdeki aylarda mevcut cari açıktaki büyümenin deprem felaketi sonrasında yaşanan lojistik sıkıntılar ve üretimdeki kayıpların etkisiyle devam edeceğini söyleyebiliriz.