GÖZDE YENİOVA
gyeniova@ekonomist.com.tr
Akıllı telefon ve tabletlerin kullanımının artması ve internetin daha hızlı hale gelmesiyle birlikte geliştirilen mobil uygulamalar, mobil ticaretin büyüyüp yeni bir pazar haline gelmesini sağladı.
Mobil alanda yaşanan bu değişim, farklı bir ekosistem yaratarak dünya ekonomisine yaptığı katkının yanı sıra hem yeni iş alanları açtı hem de var olan işlere yeni bir satış ve pazarlama kanalı getirdi. Mobil teknolojiler; yaşama, çalışma, alışveriş yapma, eğlenme, seyahat etme, öğrenme ve iletişim kurma yollarımızı tamamen değiştirip farklı bir yöne doğru dönüştürdü.
Görsele tıklayın.
MOBİL PENETRASYON BÜYÜYOR
Dünyada hızla gelişen mobil teknolojilerin yarattığı ekosistemin Türkiye’de de yansımaları görülüyor. Burada en önemli gelişme mobil penetrasyonunda yaşanıyor. Global System for Mobile Communications Association (GSMA) verilerine göre, Türkiye’de mobil penetrasyon oranı yüzde 94. Bu, mobilin hala büyümeye açık bir alan olduğunu gösteriyor. Çünkü dünya ortalaması yüzde 99. Türkiye’de akıllı telefon penetrasyonu da artıyor. Bugün mobil telefon kullanıcılarının yüzde 50’si akıllı telefona sahip.
Dünyadaki akıllı telefon sayısı 2 milyara yaklaşırken Türkiye’de de bu sayı yaklaşık 15 milyon adet. Bu sayı
küçük görünse de hızla büyüyerek gelecek adına potansiyel oluşturuyor. Şu anda Türkiye’de her beş kişiden biri akıllı telefon kullanıyor. Uzmanlara göre, akıllı telefonlar pazarda yüzde 25'in üzerine çıktığı zaman mobil devrim başlıyor demektir. Türkiye'de bu oran şu anda yüzde 50 ve sürekli olarak da artıyor. Bu oran Amerika'da ise yüzde 85’i buluyor.
KULLANIM YÜZDE 50
Araştırmalara göre Türkiye’de akıllı cihazlara yüklenen uygulamaların sürekli kullanım oranı yüzde 50 civarında. Türkiye’de de dünyadaki trende paralel olarak akıllı cihazlara en çok oyun yükleniyor. 2014 yılı içinde dünya çapında 25 milyar oyun uygulaması akıllı telefonlara yüklendi. Bu sayı 2013 verilerinin yaklaşık 1,5 katına eşit. İkinci sırada ise sosyal medya ve mesajlaşma uygulamaları geliyor.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Nisan 2015 verilerine göre, Türkiye’de hanelerin yüzde 96,8’inde cep telefonu veya akıllı telefon bulunurken sabit telefon bulunma oranı yüzde 29,6 oldu. Aynı dönemde hanelerin yüzde 25,2’sinde masaüstü bilgisayar, yüzde 43,2’sinde taşınabilir bilgisayar ve yüzde 20,9’unda internete bağlanabilen TV bulunuyor.
SOSYAL MEDYA ÖNDE
İnternet kullanım amaçları dikkate alındığında, internet kullanan bireylerin yüzde 80,9’u sosyal medya üzerinde profil oluşturma, mesaj gönderme veya fotoğraf gibi içerik paylaştı. Bunu yüzde 70,2 ile online haber, gazete ya da dergi okuma, yüzde 66,3 ile sağlıkla ilgili bilgi arama, yüzde 62,1 ile kendi oluşturduğu metin, görüntü, fotoğraf, video, müzik gibi içerikleri herhangi bir web sitesine paylaşmak üzere yükleme, yüzde 59,4 ile mal ve hizmetler hakkında bilgi arama takip etti.
Tüm dünyada akıllı cihazlara yüklenen uygulamaların yüzde 40’ını oluşturan oyunlar, toplam mobil uygulama gelirinin de yüzde 90’ını oluşturuyor. Dünya çapında 2014 yılı içinde mobil oyunların toplam 13 milyar dolarlık ciro yaptığı hesaplanıyor. Türkiye’de ise ücretsiz uygulamalar revaçtayken ücretli uygulamalar akıllı cihaz kullanıcıları tarafından fazla tercih edilmiyor. Örneğin Türkiye’de telefonlara yüklenen her 100 uygulamanın sadece 16’sı ücretli uygulama. ABD ve Almanya’da bu sayı 22 iken İngiltere’de 29’a yükseliyor.
Dünya genelinde mobil uygulamaların 2017 yılında 70 milyar dolar gelir getirmesi bekleniyor. İlgili pazarın lider kategorisini ise şimdilik oyun uygulamaları oluşturuyor. Ne var ki sosyal ağ ve mesajlaşma uygulamalarının günden güne artan kullanıcı sayıları oyunları geride bırakacağa benziyor.
PAZARIN YÜZDE 60'I OYUN
Mobil uygulama dünyasında birçok sektör için yeni alanlar açıldı ve yatırım fırsatları doğdu. Bunlardan öne çıkanlardan biri de mobil oyun sektörü. Burada önemli oyunculardan birini Netmarble oluşturuyor. Netmarble EMEA CEO’su Barış Özis-tek, 50 milyar doların üzerinde olan Türkiye’deki mobil uygulama pazar büyüklüğünün yaklaşık yüzde 60’ını mobil oyunların oluşturduğunu ifade ediyor.
Bu veriler AppleStore ve GooglePlay üzerinden geçen tahmini cirolar. Netmarble EMEA CEO’su Barış Özistek, şunları söylüyor: “2020’de bu iki pazar üzerinde dönen cironun 100 milyar doları geçeceğini beklediğimizi göz önüne alırsanız, herkesin önünde büyük fırsatlar var. Mobil uygulama dünyasında en önemli fırsat, tüm dünyaya kolay erişim. Internet ile teorik olarak her bir web sitesi dünyaya açıldı. Bir caddede mağaza açtığınızda önünden geçen kişi sayısı potansiyeli belliyken internet ile bir anda mağazanız milyonlara hitap eder hale geldi.”
LOKOMOTİF FİNANS OLACAK
Bu yıl ve sonrasında mobil finans ve mobil sağlığın büyüme lokomotifleri arasında olacağı öngörülüyor. Apple Pay ve Google Wallet’ın öncülük ettiği mobil ödeme pazarı, bu alandaki artan talebi karşılamak üzere gelişim gösteriyor. Türkiye’de artık mobil bankacılıktan yapılan işlem sayısı bankaların şubelerinde yapılan işlem sayısına denk hale geldi.
Türkiye Bankalar Birliği’nin (TBB) verilerine göre, geçen yıl akıllı telefon ve tabletler için hazırlanan bankaların mobil uygulamalarını aktif kullananların sayısı 6,7 milyona ulaştı. Mobil bankacılık uygulamalarından havale, yatırım, kredi kartı ve diğer ödemeler için 247,6 milyar TL’lik işlem yapıldı. Halihazırda elektronik ortamdaki alışverişlerin yaklaşık yüzde 30’u mobil üzerinden yapılıyor. Bu oranın kısa sürede yüzde 50’lere dayanması bekleniyor.
İNOVATİF ÜRÜNLER ÇIKIYOR
Bugüne kadar dijitalleşme konusunda önemli ilerlemeler sağlayan bankacılık sektöründe inovatif ürün ve çözümler rekabette öne çıkıyor. Garanti Bankası, Yapı Kredi Bankası, Akbank ve İş Yatırım gibi bankalar mobil alana yaptıkları yatırımlarla mobil şube müşteri ve işlem adedini hızla büyütüyorlar. Bu alanda çalışmalar yapan bankalardan biri de TEB.
TEB Bireysel ve Özel Bankacılık Kıdemli Genel Müdür Yardımcısı Gökhan Mendi, son yıllarda mobil bankacılık kanallarının kullanım oranının hızlı bir şekilde arttığını ve kullanıcıların mobil bankacılığa doğru kaydığını gözlemlediklerini söylüyor. Mendi, “Artık bankacılık işlemlerini sadece mobilden gerçekleştiren bir müşteri kitlesi var. Mobil artık alternatif bir dağıtım kanalı olmanın ötesine geçti ve ana dağıtım kanalı haline geldi” diyor. Araştırmalar da Türkiye’de mobil bankacılık hizmetlerini kullananların sayısının son bir yıl içerisinde önemli ölçüde arttığını gösteriyor.
Finans dışında Apple Health ve Google Fit’in liderliğinde mobil sağlık uygulamalarında da artış bekleniyor. 2017’de akıllı cihaz kullanıcılarının yüzde 30’unun sağlık ve fitness uygulamalarını kullanacağı ve 11,8 milyar dolarlık bir global ekonomiye hayat vereceği hesaplanıyor.
ALIŞVERİŞ ARTIYOR
Bir diğer gelişen alan ise mobil alışveriş. Artık internetten alışveriş yapan kullanıcılar mobile doğru yöneliyor. Bu alana yönelik faaliyet yürüten şirketlerden biri de Kuka Apps. Pazarın tüm dijital deneyimi mobil cihazlar üzerinden yaşanana kadar büyüyeceğini düşünen Kuka Apps Genel Müdürü Murat Ögat, “Klasik web üzerinde sunulan tüm hizmetler mobilde de rahatlıkla yapılabiliyor hale gelecek. Çünkü kullanıcıların talebi ve tercihi bu yönde” diyor.
Murat Ögat, mobil uygulamaların faydalarını şöyle anlatıyor: “Mobil cihazlar ^ kullanıcıya özel ve çok kişisel bir mecra sunuyor. Lokasyon, demografi, kullanım alışkanlığı gibi bilgileri alabildiğiniz mobil uygulamalar, doğru kullanıldığında kişiye özel ve en verimli iletişimi sağlamanıza olanak tanıyor.”
BÜYÜME ALANLARI NELER?
Pazarda tüm bu gelişmeler sürerken, gelecek beklentilerine bağlı olarak şirketlerin bugünden pozisyon alması gerekiyor. Üretim, perakende, toptan satış, bankacılık ve finans hizmetleri ile ulaştırma gibi sektörlerde faaliyet gösteren yenilikçi şirketler büyük mobilite atılımları-na imza atarken, birçok şirket hala mobilite-yi mevcut süreçlerine entegre edebilmenin yollarını arıyor.
Mobil uygulama kullanımı, yapılan araştırmalara göre, Türkiye’de son bir yılda yüzde 60 oranında arttı. Ancak Türkiye’nin şu anda mobil uygulama pazarından aldığı pay halen yüzde 1-2 civarında. Mobil internet kullanımında ilk 15 ülke arasında yer almasına rağmen Türkiye’nin pazardaki yeri düşük. Önümüzdeki dönemde buradaki payın artması için mobil girişimlerin daha fazla olması gerekiyor. Potansiyelin olduğu görülen mobil teknoloji pazarında birçok iş fırsatı bulunuyor.
Mobil işler arasında mobil takip sistemleri, mobil eğlence, mobil sağlık, lokasyon tabanlı servisler, finansal uygulamalar gibi onlarca farklı uygulama alanı söz konusu. Bütün bu uygulamaların ortak noktası ise kişilerin hayatlarını kolaylaştırması, hızlandırması ve aynı zamanda keyifli bir deneyim olması. Yani sadece sunulan çözümün fonksiyonel olması yeterli değil, geliştirilen uygulamanın tasarımının, ara yüzünün de kullanımı kolay ve görsel açıdan tatmin edici olması gerekiyor. Dolayısıyla mobil iş fikrinizin mutlaka bir ihtiyaca yanıt vermesi ya da hayatı kolaylaştırması lazım.