4 Nisan 2021 tarihli sayıdan
LEVENT GÖKMEN DEMİRCİLER
lgokmen@ekonomist.com.t
Konut sektörü, 2019'un son döneminde başlayan hareketlenmelerin etkisiyle 2020'ye iyi başlamıştı. Pandemiyle piyasalarda oluşan belirsizlikler ve kısıtlamalar ise sektörü nisan ve mayıs aylarında çok yavaşlattı. Mayıs sonunda kamu bankalarınca uygulanan faiz indirim kampanyalarının etkisiyle bekleyen ve biriken talep bir anda konut alımına döndü, konut kredi kullanımları arttı.
2020 Haziran ayında sektör 17 milyar TL, temmuz ayında 27 milyar TL büyümeyle tarihi rekorlara imza attı. Sadece temmuz ayındaki sektör büyümesi, bir önceki yılın toplam büyümesinin üç katına yaklaştı. Üçüncü çeyrekteki toparlanmanın ardından Ekim 2020'den itibaren konut kredisi talebinde bir miktar yavaşlama oldu.
Buna rağmen sektör 2020'yi yüzde 37'lik büyümeyle tamamladı. Ancak günümüzde faizlerin artması ile sektörde bir duraklama hakim. Garanti BBVA Mortgage Genel Müdürü Dr. Erhan Şatana ile sektörü ve gelecek beklentilerini konuştuk.
Erhan Şatana'nın sorularımıza verdiği yanıtlar şöyle:
Sektörde bu yıl ne kadarlık konut kredisi kullanımı bekleniyor? Bu yılın ilk iki ayında ne kadarlık konut kredisi kullanıldı?
Kredi faizlerinin yılsonundan itibaren yükselişe geçmesiyle bankalardan kredi kullanarak ev alanlarının sayısında düşüş meydana geldi. TÜİK'in verilerine göre, bu yılın ocak ayında ipotekli konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 74,6 azalış göstererek 10 bin 732'de kaldı.
Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı ise yüzde 15,2'a geriledi. Faizlerdeki artışın yanı sıra tüketicilerin inşaat şirketlerinin kampanyalarından ev almayı tercih etmesiyle de konut kredilerinde azalma oldu.
Kamu bankalarından bu yıl da geçtiğimiz yıl-kine benzer bir kampanya beklentiniz var mı?
Geçen yıl kamu bankalarının yapmış olduğu faiz indirim kampanyaları, pandemi döneminde yavaşlayan piyasalara ve sektörümüze oldukça olumlu yansıdı. Bekleyen talep, düşük faiz oranlarıyla beraber alıma geçti. Piyasalar 2020 Haziran ve Temmuz aylarında tarihi büyüme rekorları kırdı. 2021 yılı içerisinde de geçen yıla benzer faiz indirimleri yaşanması durumunda, konut satışları yine artacaktır.
Enflasyonun altında uygulanan faiz kampanyası nedeniyle konut fiyatlarında yaşanan yükselişi nasıl değerlendiriyorsunuz? O dönemde yükselen fiyatlar bu yıl gevşer mi?
Geçtiğimiz dönemde inşaat maliyetlerinde artış oldu, sektör artan taleple beraber maliyetleri fiyatlara bir miktar yansıttı. Oluşan satışlarla beraber talep edilen konutlarda stoklar azaldı. Yeni konutlar gerçek maliyetlerle inşa edilecek böylece kâr marjlarında düşüş olacak. Merkez Bankası'nın Konut Fiyat Endeksi verileri de gösteriyor ki 2020 yılı sonunda konut fiyatları bir önceki yıla göre yüzde 30 oranında arttı. Dolayısıyla fiyatların düşmesi beklenmemeli diye düşünüyoruz.
2021'de toplam kaç konut satılmasını bekliyorsunuz?
2021 yılında 1-1,2 milyon adet aralığında konut satışı olacağını öngörüyoruz. Merkez Bankası Başkanı'nın değişmesi sonrasında, faiz politikasında değişiklik olabileceği yorumları yapılıyor.
2021 içerisinde olası faiz indirimleri, konut sektöründe nasıl bir etki yaratır?
2020 yılında, özellikle yaz aylarında kamu bankalarının öncü olduğu kampanyalarla birlikte faizlerin düşmesi ile beraber, konut satışlarında rekorların kırıldığı bir yıl yaşadık. 2021 yılı içerisinde de geçen yıla benzer faiz indirimleri yaşanması durumunda, konut satışları yine artacaktır.
Kredi satışlarınızı hızlandırmak için ne gibi aksiyonlar alıyorsunuz?
Garanti BBVA Mortgage olarak her zaman satışlarımızı artırmaya yönelik aksiyonlar alıyoruz. Sektörde ürün yelpazesi en geniş bankalardan birisiyiz. Müşteri beklenti ve ihtiyaçlarına yönelik özel kredi ödeme koşullarını oluşturarak, müşterilerimize yardımcı oluyoruz.
Sektöre olan desteğimiz de devam ediyor. Bunu verdiğimiz kredilerdeki hacim artışlarından ve pazar payımızın artmasından da izliyoruz. Bunun dışında lead (potansiyel müşteri) artırıcı seçenekleri çeşitlendirmek için de özel çalışmalar yapıyoruz.
Tüketici talepleri nasıl değişti? En çok hangi ürünler tercih ediliyor?
Pandemiyle beraber kişilerin evde geçirdikleri süre fazlalaştı. Evden çalışmaya, evden eğitim almaya başladık. Bu konut tercihlerine yansırken balkonlu ve bahçeli, daha tabana yaygın, az katlı konutlara olan talep arttı. Yeni başlayan projelerde balkonlu, içinde küçük de olsa ofis ve çocuklara çalışma odası olarak kullanılabilecek yapılar, küçük de olsa bahçesi bulunan yapıların inşa edilmesine odaklanılıyor.
Bu yönde talepler devam edecek gibi gözüküyor. Ağırlıklı olarak düşük ve orta gelirli kişilerin satın alma gücüne uygun konutlar tercih ediliyor.
Kentsel dönüşümün hızlanması için sunduğunuz ürünlerden bahseder misiniz?
Özellikle son yaşanan depremler kentsel dönüşümün ne kadar hayati bir konu olduğunu daha iyi anlamamızı sağladı. Garanti BBVA Mortgage olarak 10 yıldan uzun süredir kentsel dönüşümde aktifiz. Her bir dönüşüm projesini kendi içerisinde ayrı ayrı değerlendirip, projeye uygun çözümler üretmeye odaklanıyoruz. Hem müteahhide hem de vatandaşa kredi verdiğimiz modellerimiz var.
Kentsel dönüşüm modellerinde gerekli maliyeti havuzda toplayarak vatandaşlara bir nevi garantörlük yapmış oluyoruz. Konut üreticisi veya mülk sahiplerine kentsel dönüşüm kapsamında risk taşıyan yapıları yenilemek için ihtiyaç duyduğu her türlü uzman desteği de sunuyoruz.
Çevreci ürünlerinizden bahseder misiniz?
Garanti BBVA Mortgage olarak, Türkiye'nin kentsel dönüşüm, enerji verimliliği ve yeşil bina konularında bilinçlendirilmesine önemli katkılarda
bulunuyoruz. Bu bilinç çerçevesinde büyük bir fırsat olarak gördüğümüz enerji verimliliği yüksek binaları kapsayan projelere çok önem veriyoruz. Sürdürülebilirlik yaklaşımımızla, Yeşil Mortgage ürünümüz, 2019 yılında Avrupa İmar Kalkınma Bankası'nın (EBRD) Türkiye Konutlarda Enerji Verimliliği Finansman Programı (TuREEFF) tarafından da ödüle layık görüldü.
YEŞİL MORTGAGE GÖNÜLLÜSÜ
Garanti BBVA Mortgage, Avrupa Birliği tarafından desteklenen Enerji Verimli Mortgage Girişimi’ne (Energy Efficient Mortgage -EEM), Türkiye’den üye olan ilk banka oldu. Aynı zamanda Avrupa Birliği (AB) dışından üye olan üçüncü ülkeyiz.
Yeşil Mortgage uygulamalarını dünya çapında tanıtmayı amaçlayan gönüllü bir çalışma grubu olan EEM, finansman teşviki sağlayarak enerji verimli binaların sayısını artırmayı hedefleyen bir kuruluş. EEM üyeliğinin yanı sıra AB destekli fonlar aracılığıyla oluşturulan çalışma gruplarında aktif roller oynayarak, Türkiye’de enerji verimliliği ile ilgili farkındalığın ve çözümlerin geliştirilmesi için yoğun çaba harcıyor.