2023, piyasalar ve borsa için volatilitenin yüksek olduğu bir yıl oldu diyebiliriz. Küresel tarafta mart ayında ABD’de yaşanan bölgesel banka krizlerinin yanı sıra nisan-mayıs döneminde borç tavanı küresel piyasaları endişelendiren faktörler oldu. Diğer yandan FED, ECB ve BOE gibi majör merkez bankalarından gelen faiz artışları ile bu yıl gelişmiş ülkelerde faizler tarihi yüksek seviyelere ulaşırken, bu durumun finansal piyasalar ve borsa üzerindeki etkisi de dikkate değerdi.
Yurtiçinde ise şubat ayında yaşadığımız deprem felaketi ve mayıs ayındaki genel seçimler, yılın ilk yarısında borsa üzerinde baskı unsuru oldu. Seçim sonrasında yeni ekonomi yönetiminin uyguladığı Ortodoks politikaların etkisiyle yılın ikinci yarısında; makroekonomik dengelenme sürecinin başladığı, rezervlerin arttığı ve TL varlıkların görece değer kazanmaya başladığı ve CDS’lerin ise 300 seviyesinin altına gerilediği bir süreç yaşandı.
‘YIL SONU RALLİSİ’ YERİNE SERT SATIŞ BASKISI
Borsada bu yıl beklenen ‘yıl sonu rallisi’ gerçekleşmezken aksine BİST, özellikle bu hafta içinde sert satış baskısına maruz kaldı ve 3 gün üst üste 7.200’lü seviyelerden kapandı. Satışları 7.200 puanın üzerinde karşılayarak direnç kazanan endeks, yılın son işlem gününde tepki alımları ile kayıplarını azaltma çabası sergilerken 7.450 seviyesinin üzerini gördü.
Tarihsel olarak bakıldığında yılın son ayını genelde pozitif geçiren Borsa İstanbul’da son beş yılın aralık ayları ortalama getirisinin yüzde 6’nın üzerinde seyrettiği ancak bu kez çok farklı bir tablonun yaşandığı görülüyor. Nitekim BİST-100, 8.000’den başladığı aralık ayında 7.200’lere kadar geri çekildi.
BİST-100’ün en son Aralık 2018’de yüzde 4’ün üzerinde değer kaybettiği kaydedilirken böylece beş yıl aradan sonra yılın son ayını yeniden eksi bölgede kapatmaya hazırlandığı ifade ediliyor
Yıllık bazda bakıldığında ise BİST-100 endeksinde 2022 yılında nominal bazda yüzde 200’e yakın, reel bazda ise yüzde 80 civarında değer kazanımı yaşanmıştı. 2023 yılında ise özellikle yılın ikinci yarısında sergilenen kuvvetli eğilime karşın önceki yılın güçlü performansına yaklaşmakta başarılı olunamaması dikkat çekiyor.
YATIRIM ARAÇLARINI İLK ÇEYREKTE NELER BEKLİYOR?
Piyasalarda ve borsada son görünüm böyleyken ve yılı kapatmaya hazırlanırken 2024 yılının ilk çeyrek dönemine ilişkin tahminler önem arz ediyor. Biz de InvestAZ Araştırma ve Strateji Birim Müdürü Mehmet Bilal Bircan ile 2024 yılının ilk çeyrek döneminde hem borsada hem de dolarda, faizde ve altında neler olabileceğini konuştuk. Mehmet Bilal Bircan’ın yatırım araçlarına ilişkin beklentileri ve yatırımcılara önerileri şöyle:
- 2024’ün ilk çeyreğinde BİST-100 Endeksi nerede olur? 2024’te borsa açısından riskleri ve fırsatları nasıl görüyorsunuz?
Sıkılaştırıcı politikaların ekonomi ve piyasalar üzerindeki etkisinin devam etmesini beklediğimiz 2024 yılının ilk çeyreğinde yerel seçimlerin de etkisini gözlemleyeceğiz. Hem artan mevduat faizlerinin hem de genel seçimler kadar olmasa da yerel seçimlerin piyasalar üzerinde baskılayıcı etkisi söz konusu olacaktır. Yine de makroekonomik dengelenme, ekonomi yönetiminin artan kredibilitesi, TCMB rezervlerinin artmasına bağlı olarak kur şoku riskinin azalması borsa için beklentilerin pozitif tarafta yoğunlaşmasına katkı sağlıyor.
Buna bağlı olarak ilk çeyrekte 8.500-9.000 bandında ve 8.800 seviyelerinin üzerinde bir BİST-100 Endeksi görmemiz mümkün. Diğer yandan 2024 yılının devamında makroekonomik dengelenmenin yanı sıra TCMB’nin faiz artırımlarına ara vermesi ve enflasyonda kalıcı gerileme ile olası faiz indirimleri borsa için yükselişlerin asıl tetikleyicisi olabilir. Böyle bir durumda 2024 yılı sonu için BİST-100Endeksi’nde 12.500 seviyeleri beklenebilir.
- 2024’ün ilk çeyreğinde dolar/TL için bant beklentiniz nedir? Kurda son dönemde ‘kontrollü’ bir yükseliş var, bu ‘kontrollü seyir’ ilk çeyrekte devam eder mi yoksa farklı senaryolar oluşabilir mi?
TCMB rezervlerinin son dönemde arttığını gözlemliyoruz. Bu durumu piyasalar tarafında olumlu bir gelişme olarak izlesek de artan rezervler kur tarafında sınırlı da olsa yükselişleri gündeme getiriyor. Gelen son rakamlar TCMB’nin brüt rezervlerinin kendi rekorunu kırdığını gösteriyor. Ek olarak sıkılaştırıcı politikaların etkilerini de görmeye başladık. Dolayısıyla bir yandan sıkılaştırıcı politikalara bir yandan ise güçlenen rezervlere bağlı olarak 2024 yılının ilk çeyreğinde kontrollü yükselişin daha sınırlı olması beklenebilir. Bu kapsamda dolar/TL’nin ilk çeyrek dönem içerisinde 32,00 seviyelerini test edebileceği görüşündeyim.
- TCMB, faiz artışlarına 2024 ilk çeyrekte de devam edecek mi sizce, nasıl bir faiz politikası bekliyorsunuz? Bu açından bakıldığında, 2024’ün ilk çeyreğinde iki yıllık gösterge tahvil faizi nerede olur?
TCMB’nin aralık ayında olduğu gibi ve Ocak 2024’teki toplantısında da faizlerde 250’şer baz puanlık artışa gitmesini bekliyoruz. Dolayısıyla politika faizinde 2024 yılının ilk ayı sonrasında faiz artırımlarına bir ara verilmesi durumu söz konusu olabilir. Böyle bir durumda gösterge tahvil faizlerinin de yüzde 38-40 bandına gelmesi beklenebilir.
Gelinen noktada piyasa faiz oranları ile 12 ay sonrası beklenen enflasyona bakıldığında pozitif reel faiz söz konusu. Dolayısıyla TCMB’nin devam eden süreçte (en azından 2024 Haziran-Temmuz aylarına kadar) faizlerde bir değişikliğe gitmemesi ve biraz daha enflasyon ve enflasyon beklentilerindeki seyri izlemesi sağlıklı olabilir. Böyle bir senaryo, büyümenin de en az şekilde olumsuz etkilenmesine katkı sağlayacaktır.
- Gram altında yükseliş 2024’ün ilk çeyreğinde de devam eder mi? Bu dönemde ons altında neler bekliyorsunuz?
ABD Merkez Bankası FED’in son toplantısında faizlerde bir artışa gidilmese de FED Başkanı Powell’ın toplantı sonrasında yaptığı açıklamalarda 2024’te faiz indirimlerinin masada olduğuna dikkat çekmesi, ons altını 2.000 dolar üzerine yükseltti.
Faiz indirimlerinin tarihine ve oranına yönelik piyasa beklentileri geniş bir yelpazeye yayılmakla birlikte, piyasaların faiz indirimlerini fiyatladığı bir noktada ons altının 2.000 dolar üzerine yerleştiğini söyleyebiliriz. Yılın ilk çeyreğinde de beklentilerin bu şekilde devam etmesi ons tarafında 2.150 dolar seviyelerini gündeme getirebilir. Ons altında yaşanacak böyle bir hareket ise gram altın için 2.250 TL seviyelerine işaret ediyor. 2024’ün ilk üç ayında gram altın için beklentimiz, 2.000-2.500 TL bandında.
- Euro/dolar paritesi bu hafta içi 1,11 seviyesini test etse de burada kalıcılık sağlanamadı. Euro’daki ve paritedeki hareketleri nasıl değerlendiriyor, ilk çeyrekte ne öngörüyorsunuz?
ABD’de yumuşak inişin konuşulduğu, enflasyonda gerilemenin devam ettiği bir konjonktürde faiz indirimleri olasılığı artmış durumda. Her ne kadar FED’den ilk faiz indirimi ağırlıklı olarak Haziran 2024’te beklense de mevcut ve gelecek ekonomik veriler agresif faiz indirimi ihtimalini öne çıkarıyor.
Diğer yandan Euro Bölgesi’nde enflasyondaki gerilemeye karşın büyüme tarafında da aşağı yönlü revizeler ve büyümenin sıfıra yakın beklenmesi, Avrupa Merkez Bankası ECB cephesinde de faiz indirimlerini gündeme getirmiş durumda. Dolayısıyla ABD’deki ve Euro Bölgesi’ndeki ekonomik gelişmeler ve olası faiz indirimi varsayımlarıyla Euro/dolar paritesinde 2024 yılın ilk çeyreğinde 1,10 seviyelerinin hemen altında, 1,08-1,10 bandında hareketler görülebilir.
- Yatırımcılar, bu dalgalı piyasada portföy oluştururken nelere dikkat etsin? İlk üç aylık dönem için risk alınmalı mı yoksa defansif mi olunmalı?
TCMB tarafında rezervlerin artıyor olması kur şokları riskini azaltırken, kurdaki dalgalanmanın da görece sınırlı kalmasını sağlayabilir. Diğer yandan mevduat faizlerinin beklenen enflasyonun üzerine çıkması pozitif reel getiri anlamında yatırımcılara avantaj sunacaktır. Mevduat faizlerindeki artış borsa için bir baskı unsuru olmakla birlikte yabancı yatırımcının TL varlıklara olan ilgisinin artması ve makroekonomik dengelenme dikkate alındığında borsada hala getiri potansiyeli söz konusu. Ek olarak FED cephesinde faiz indirimlerini konuştuğumuz bir dönemde ons altında yaşanacak yükselişler gram altında da yukarı hareketler için katalizör olacaktır.
Buna istinaden aşağıdaki gibi bir portföy yatırımcılar için avantaj sağlayabilir.
- Hisse (%40)
- Dolar (%5)
- Euro (%5)
- TL Mevduat (%30)
- Altın (%20)
- 2024’te piyasaları ve BİST’i etkileyecek en önemli yurtiçi ve yurtdışı faktörler/gündem maddeleri neler olacak?
2024 yılında da piyasalara etki etmesini beklediğimiz küresel ve lokal birçok faktör söz konusu. Küresel tarafta başta FED olmak üzere majör merkez bankalarından gelecek faiz indirimleri ile her ne kadar resesyon endişeleri azalmış olsa da Euro Bölgesi ve Çin tarafında ekonomik büyümeye dair yaşanan endişeler izlenmeye devam edilecek. Ayrıca Kasım 2024’te planlanan ABD başkanlık seçimleri de küresel piyasaların yakın takibinde olacak. Yurtiçinde ise Mart 2024’teki yerel seçimler, seçim sonrası süreçte sıkılaştırıcı politikalar ve enflasyonda beklenen aşağı yönlü seyir gibi faktörlerin yanı sıra son dönemde TL varlıklara ilgisi artan yabancı yatırıcının ilgisinin devam edip etmeyeceği piyasalar ve borsa için önemli başlıklar olacaktır.