Borsa İstanbul’da (BİST) henüz 2023 yıl sonu finansalları tamamlanmadan 2024 ilk çeyrek bilançoları gelmeye başladı. 2023 son çeyrek bilanço sezonunun uzun bir sürece yayılmasının temel nedeni ise enflasyon muhasebesi düzenlemesi oldu.
28 Mayıs - 8 Haziran 2024 tarihli sayıdan
Biz de haberimizde enflasyon muhasebesinin 2023 bilançoları üzerindeki etkisini ele aldık. Ayrıca 20 Mayıs piyasa kapanışı itibarıyla bilançolarını açıklamış finans dışı şirketlerin bilançolarını inceleyebilmek için ayrıntılı bir tablo da hazırladık.
Finans şirketlerini, holdingleri, yatırım ortaklıklarını, GYO’ları dâhil etmediğimiz bu tabloya; 2023’te satış gelirleri 1 milyar TL’nin, FVAÖK’ü ve net kârı 100 milyon TL’nin altında olan şirketleri de almadık.
Şirketleri bu üç kriterde yıllık değişimlerine göre sıraladık ve en iyi sonuçları elde eden 44 şirkete ulaştık. Smart Güneş Teknolojileri, Döktaş Dökümcülük ve GÜR-SEL Turizm üç rasyoda da sıralamaya girdi.
“KÂR MARJLARINA OLUMSUZ YANSIDI”
Yüksek enflasyon ortamında şirket finansallarının gerçeği yansıtmaması nedeniyle TMS 29 yani enflasyon muhasebesi 2023 yıl sonu finansalları itibarıyla uygulanmaya başladı ve şirketler finansallarında enflasyon düzenlemesi yaptı. BDDK kararı kapsamında bankaların, leasing, faktoring, finansman, tasarruf finansman ve varlık yönetim şirketlerinin ve SEDDK genelgesi kapsamında sigorta ve emeklilik şirketlerinin 2023 yıl sonu bilançolarında enflasyon düzeltmesi yapmadığını da belirtelim.
Ahlatcı Yatırım Araştırma Müdürü Metin Beycan; gelen bilançolarda FVAÖK marjlarının enflasyon muhasebesi uygulanmış hallerde daha düşük olduğunu gözlemlediklerini belirtiyor. Şirketlerin stok kalemlerindeki endekslemeler ile bu stokların satılması sonucu maliyetlerin yükseldiğini kaydeden Beycan; bu durumun şirketlerin brüt kâr marjlarında azalmaya yol açtığı, bunun da dolaylı olarak şirketin esas faaliyet kâr marjını olumsuz etkilediği bilgisini veriyor. Metin Beycan; banka dışı şirketlerin finansalları üzerinde etkili olan etkenleri şöyle açıklıyor:
“Şirketlerin sabit kıymetlerinin endekslenmesi sonrasında amortismanlar yeni değerler üzerinden ayrıldı. Net kâr ve vergi yükümlülüklerinde azalma, öz kaynaklarda artış gözlemlendi. Artan öz kaynaklar, piyasa değeri/defter değeri (PD/DD) çarpanı rasyosunu enflasyon düzeltmesi öncesine kıyasla düşürdü. Öz sermayelerindeki kârlılıklarda yaşanan düşüşlerin etkisiyle net borç/FVAÖK oranı ise yükseldi.”
“NET PARASAL POZİSYON KAZANCI YAZILDI”
Son iki yıllık sürece bakıldığında şirketlerin yüksek enflasyon kaynaklı rekor kârlılıklar açıkladığını kaydeden ALB Yatırım Araştırma Uzmanı Ahmet Deniz Yağbasan; bu durumun şirketlerin finansallarında fiktif kârlılıkların görülmesine neden olduğunu söylüyor. “Enflasyon düzenlemesiyle 2023 yıl sonu bilançolarında; nakit varlığı düşük, stok devir hızı ve duran varlığının aktiflere oranı yüksek olan şirketlerin önemli bir kısmı net parasal pozisyon kazancı elde etti” diyen Yağbasan; net parasal pozisyon kârından en yüksek pozitif etkiyi gören şirketleri Anadolu Efes, Türk Telekom, BİM Mağazalar, Türk Telekom, BİM Mağazalar, Sasa ve Migros olarak sıralıyor. Ahmet Deniz Yağbasan; bu şirketleri Coca-Cola İçecek (CCI), Ford Otosan, Arçelik, Vestel ve Şok Marketler’in izlediği analizini de yapıyor.
“SATIŞ GELİRLERİNE DE YANSIDI”
InvestAZ Araştırma ve Strateji Birim Müdürü Mehmet Bilal Bircan’a göre; 2022 ve 2023’teki yıllık finansal performansa göre enflasyon muhasebesi sonrasında kârlılığı olumlu etkilenmiş şirket sayısı oldukça az. Birçok şirkette kârların düştüğüne işaret eden Bircan; “Benzer durum satış gelirlerinde de gözlendi. Çok az şirketin satış gelirleri enflasyon muhasebesi sonrası artış yönlü olmaya devam etti. Bunların birçoğu da piyasa değeri görece küçük diyebileceğimiz şirketler” diyor. Burada şirketlerin bulundukları sektör kapsamında faaliyet kollarının etkisinin görüldüğüne de dikkat çeken Mehmet Bilal Bircan, özellikle birçok gayrimenkul şirketinin enflasyon muhasebesi kapsamındaki düzeltmeden pozitif etkilendiği, duran varlık yapısı ile stok tarafının bu noktada belirleyici olduğunu aktarıyor.
Mehmet Bilal Bircan, şöyle devam ediyor: “Genel olarak gayrimenkul, çimento, gıda ve metal ana sektöründeki bazı şirketlerin finansalları enflasyon muhasebesi düzenlemesinden pozitif etkilendi. Ancak sektörden ziyade şirket bazlı ayrışmalar öne çıktı. Kârlılık ve ciro açısından Akiş GYO, Batısöke Çimento, Burçelik Vana, Eminiş Ambalaj, Kütahya Şeker, Pınar Su ve Ziraat GYO pozitif ayrıştı. Bilançosunu döviz cinsi tutan bazı şirketlerde ise iştiraklerin TL cinsi finansal tutmaları nedeniyle bilanço ve gelir tablosu performansları beklentilerin gerisinde kaldı.”
YILIN KALANINA İLİŞKİN BEKLENTİLER
2023 bilançolarının tamamlanmasına az bir zaman kalan 2024 ilk çeyrek bilançoları da gelmeye başladı. İntegral Yatırım Araştırma Uzmanı Başak Kara, leasing ve sigorta şirketlerinin yüksek prim üretimi etkisiyle yılbaşından bu yana iyi performans gösterdiklerini kaydediyor. Ulaştırma sektöründe TAV Havalimanları’nın hem yurtiçi hem yurtdışı operasyonlarında güçlenmenin devam ettiğine değinen Kara; “İlk çeyrek bilançolarında; leasing, sigorta, gıda, içecek, iletişim ve bankacılık sektörleri öne çıkabilir. Kimya-petrol-plastik, madencilik ve orman-kâğıt sektörü geri planda kalabilir” diyor.
Başak Kara; 2024’ün kalanında telekomun, büyüme potansiyeline ek olarak enflasyonun düşüşe geçtiği noktada yeni aktivasyonlar ve taahhüdü gelen abonelere fiyat artışları yansıtıldıkça ARPU büyümesinin enflasyonun üzerine gelmesiyle öne çıkabileceğini öngörüyor. Başak Kara; gıda, içecek ve ulaştırma sektörlerinin, bankaların, holdinglerin, leasing ve sigorta şirketlerinin de 2024’te ön planda yer almasını bekliyor.
“Bankacılık, pozitif ayrışabilecek sektörlerin başında gelebilir”
MEHMET BİLAL BİRCAN - INVESTAZ ARAŞTIRMA VE STRATEJİ BİRİM MÜDÜRÜ
ÖNEMLİ KONU BAŞLIKLARI 2024’ün kalanında küresel tarafta odak nokta, FED’in faiz indirimleri olacak. Halihazırda ilk faiz indiriminin eylül ayında yapılması bekleniyor. FED’den gelecek faiz indirimi adımları ve buna yönelik beklentiler sadece küreselde değil, gelişmekte olan ülkelere (GOÜ) sermaye girişlerini artırması yönüyle lokalde de olumlu etkileri destekleyecek. Yurtiçinde ise odak, enflasyondaki seyir olacak. Mevcut durumda yılın ikinci yarısında enflasyonda kalıcı ve keskin gerileme beklendiği dikkate alındığında, böyle bir senaryoda bunun makroekonomik dengelenmeyi hızlandırırken şirket ve bankaların finansallarına pozitif yansıması söz konusu olacak.
HANGİ SEKTÖRLER? Bankalarda devam eden kârlılığın ana faaliyet gelirleriyle de destekleneceğine yönelik beklentiler dikkate alındığında 2024’ün devamında bankacılık, pozitif ayrışabilecek sektörlerin başında gelebilir. Demir-çelik ve sigortacılık da yine hem net dönem kârı hem de faaliyet kârlılığı açısından ilk çeyrekte pozitif ayrışan sektörler olarak öne çıkarken yılın devamında da pozitif ayrışmaya devam edebilir. İlk çeyrek kârlılığının bir miktar baskılanmasının beklendiği havacılık ise yılın devamında pozitif ayrışabilecek sektörler arasında yer alabilir.