İkinci çeyrekteki yüksek enflasyon ortamında birçok şirket kâr ve gelir artışı yakaladı. Üçüncü çeyrek bilançolarında; enflasyonist etkiler ve resesyon fiyatlamaları belirleyici olacak. Uzmanlara göre; hacim bazında satışlarda ve kâr marjlarında daralma yaşanabilir, stok zararları görülebilir.
4-17 Eylül 2022 tarihli sayıdan
ğustos 2022, BİST-100 Endeksi'nin rekor üstüne rekor kırdığı bir ay olarak geride kaldı. Borsa, tarihinde ilk kez 3.000 puanın üzerine yükseldi.
Enflasyona karşı getiri arayışı, CDS primindeki geri çekilmenin olumlu katkısı, uzun bir aradan sonra yaşanan yabancı girişleri ve TCMB'nin sürpriz faiz indirimi borsaya girişleri tetikleyen unsurlar arasında yer aldı.
Borsadaki yükseliş trendini destekleyen en önemli unsurlardan biri de 2022 ikinci çeyrek finansalları oldu. Borsada bilanço dönemi öncesinde güçlü beklentilerin satın alınmasıyla başlayan yükseliş, olumlu gelen yılın ilk yarısına ait bilançolarla desteklendi. Biz de buradan yola çıkarak bilançoların analizini yaptık.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Bilançoları; finans şirketlerini, holdingleri, yatırım ortaklıklarını, GYO'ları dâhil etmediğimiz bir tabloyla detaylı inceledik. Altı aylık dönemde cirosu 200 milyon TL'nin, FVAÖK'ü ve net kârı 20 milyon TL'nin altındaki şirketleri çalışmamıza dâhil etmedik.Şirketleri bu üç kriterde yıllık değişimlerine göre sıraladık ve en iyi sonuçları elde eden 40 şirkete ulaştık. Girişim Elektrik, Naturelgaz ve Tüpraş, üç rasyoda da sıralamaya girdi.
İKİNCİ ÇEYREĞİN TEMALARI
İkinci çeyreğe 14,69'dan başlayan dolar/TL,30 Hazi-ran'da 16,70'e yükseldi. TÜFE enflasyonu ise yılın ilk yarısında yüzde 42,3, yıllık yüzde 78,6 oldu. Ahlatcı Yatırım Araştırma Uzmanı Uğurcan Kaya; ikinci çeyrekte özellikle kurdaki ve enflasyondaki artışların etkisiyle şirketlerin gelirlerinde ve stoklarında önemli yükselişler yaşandığını söylüyor.
Kaya; enflasyon ile kurdaki artışla enflasyonun altında düşük faizle borçlanabilme olanağının şirketlerin yükümlülüklerini artırdığına da değiniyor.
Uğurcan Kaya; Rusya-Ukrayna savaşıyla birlikte enerji fiyatlarının yükselmesinin özellikle enerji harcamalarının fazla olduğu sanayi ve ulaşım gibi sektörlerde giderleri önemli ölçüde artırdığını kaydediyor.
Brüt kâr marjını koruyabilen şirketlerin avantaj sağladığını aktaran Kaya; kârını maliyetleri doğrultusunda artıramayan şirketlerin olumsuz etkilendiğini de belirtiyor.
HANGİ SEKTÖRLER?
Ziraat Yatırım Araştırma Uzmanı Gaye Aksongur Yavuz; bilanço döneminin sona erdiği 23 Ağustos'a kadarki süreçte BİST-TÜM'de ikinci çeyrek finansallarını açıklayan 429 şirket olduğunu söylüyor.
Aksongur Yavuz; bu 429 şirketin ikinci çeyrek toplam ana ortaklık net dönem kârının 2021 ikinci çeyreğe göre yüzde 293,2 artarak 192,2 milyar TL olduğu bilgisini veriyor.
İkinci çeyrekte sektörel bazda en yüksek yıllık kâr artışını büyük bankaların, holdinglerin ve petrokimya şirketlerinin kaydettiği bilgisini paylaşan Gaye Aksongur Yavuz; havayolu şirketleri ile GYO'larda da yüksek kâr artışı gözlendiğini vurguluyor.
Gaye Aksongur Yavuz, şöyle devam ediyor: "Büyük bankalardaki kâr artışında, TÜFE endeksli tahvillerden elde edilen gelirler ve kredi-mevduat makasındaki olumlu seyir belirleyici oldu. Havayolunda COVID sonrası normalleşmeyle artan yolcu sayıları kârlılığı destekledi.
Bazı GYO'ların yıl sonunda yaptıkları yeniden değerlemeyi yüksek enflasyon nedeniyle ilk yarı sonunda yapmaları da bilançolara yüksek katkı sağladı. Sigorta, medya, tarım ve telekom teknolojileri şirketleri ise toplam kâr artışını negatif etkiledi."
ENFLASYON VE FİYAT ARTIŞLARI
Tera Yatırım Başekonomisti Enver Erkan; pandemi sonrası artan hareketlilik ve güçlü turizm sezonundan yararlanan başta havayolu olmak üzere hizmet alt sektörlerinde pozitif yansımalar görüldüğüne, gıda perakendecilerinin de yüksek enflasyon ortamında cirolarını artırdığına işaret ediyor.
Petrol ürünleri tarafındaki arz sıkıntısının ise ilgili sektörlerdeki şirketlerin marjlarında etkili olduğunu kaydeden Erkan; bu durumun dışarıya enerji tabanlı ürünler satan şirketleri kârlılık anlamında olumlu etkilediğine değiniyor.
Enver Erkan; kur etkisinden dolayı nominal ve reel anlamda dayanıklı tüketim grubunda ciddi fiyat artışları olduğu, çip sıkıntısına rağmen otomotiv sektörünün de bu durumdan etkilendiği görüşünde.
Enver Erkan'a göre; hem otomobil parçalarındaki hem de son ürün bazındaki fiyat artışları, talep devamlılık kaydettiği sürece dayanıklı tüketim ve otomotiv için olumlu gelişmeler. TL'nin zayıflığı da ihracat yapan sektör şirketlerini olumlu etkilemeyi sürdürecek.
SEDA YALÇINKAYA ÖZER İNTEGRAL YATIRIM ARAŞTIRMA MÜDÜRÜ "HACİM BAZINDA SATIŞLAR VE KÂR MARJLARI DARALABİLİR"
GÜÇLÜ SONUÇLAR
İkinci çeyrekte Rusya-Ukrayna savaşıyla emtia fiyatlarında ciddi dalgalanma yaşadık. Savaşla gıda krizi tehdidi de ortaya çıkarken, küresel büyümenin yavaşladığı bir ortama geçiş yaptık. Bu dönemde şirketler yüksek kârlar yazarken bilançolar, finansman gideri baskısına karşın oldukça güçlü geldi.
Bazı şirketlerde kur farkından kaynaklanan finansman gideri finansalları olumsuz etkilerken, kur riskini hedge etmiş şirketler ön plana çıktı. İkinci çeyrekte perakende, havacılık, enerji/elektrik, bankacılık ve kâğıt/ambalaj sektörlerini başarılı sonuçlar elde etti. Sigortacılık, demir-çelik ve beyaz eşya sektörleri ise beklenenin altında kaldı.
YÜKSEK MALİYETLER
Üçüncü çeyrek finansalları üzerinde etkili olacak en önemli faktörler; yurtiçinde artan enflasyonist etkiler ile yurtdışındaki resesyon fiyatlamaları olacak. Resesyon fiyatlamalarına bağlı olarak metallerde zayıflama görülebilir. Yüksek fiyatlardan maliyetlenen sanayi şirketlerinde, fiyatlardaki olası gerilemelere bağlı olarak stok zararları ve kâr marjlarında daralma muhtemel görünüyor.
Emtia fiyatlarındaki zayıflık, kurlardaki artışa bağlı olarak daha az hissedilebilir. Yani hammadde ithalatçıları açısından maliyetler yüksek seyretmeye devam edebilir. Yurtiçinde imalat PMI, kapasite kullanım oranı, sanayi üretim gibi öncü göstergelerde görülen ivme kaybına bağlı olarak sanayi şirketlerinin satışlarında hacim bazında daralmalar yaşanabilir.
BEKLENTİLER NASIL?
Üçüncü çeyrekte elektrik piyasasında piyasa takas fiyatlarının artmasıyla enerji sektöründe özellikle üretici şirketlerdeki yüksek kârlılıkların devamını bekliyoruz. Kömürden elektrik üreten Alarko'nun üçüncü çeyrek kârının, özellikle hammadde olarak kullandığı kömürü hedge etmesi nedeniyle iyi geleceğini tahmin ediyoruz. Mevsimselliğin etkisiyle havayolu şirketlerinin üçüncü çeyrekte de kârlarını artıracağını, THY ile TAV'ın öne çıkacağını öngörüyoruz.
Enflasyonla birlikte özellikle nakit akışı tarafında avantajlı olan perakende sektöründe pozitiflik sürerken Migros borçluluğun azalması ve online taraftaki ağırlığıyla ön plana çıkabilir. HRC fiyatlarındaki düşüş ve maliyet tarafında kömür fiyatlarındaki yükselişle Erdemir görece geride kalabilir. Euro/dolar paritesinin düşmesi ve Avrupa'daki daralmayla beyaz eşya sektöründe zayıflama sürpriz olmayacak. Sigortacılık sektöründeki iyileşme hızının da yavaş olmasını bekliyoruz.