BDDK, TL ticari kredi kullanımı için şirketlere döviz varlıklara dayalı bir kural getirdi. Uzmanlara göre; bu karar, şirketlere TL nakit ihtiyaçlarım kredi kullanmadan önce döviz varlıklarını satarak karşılamaları mesajını veriyor. Biz de düzenlemenin borsa şirketlerine olası etkilerini uzmanlara sorduk.
10 – 23 Temmuz 2022 tarihli sayıdan
24 Haziran Cuma günü piyasa kapanışının ardından tüm piyasa oyuncularını, yatırımcıları ve özellikle de şirketleri yakından etkileyecek, oldukça önemli bir gelişme yaşandı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), TL ticari kredi kullanımı için şirketlere döviz varlıklara dayalı bir kural getirdi.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Bankalar ve finansal kuruluşlar dışında bağımsız denetime tabii olan şirketlerden; en güncel finansal tablolarına göre, yabancı para (YP) nakdi varlıkları karşılığı 15 milyon TL'yi geçen ve söz konusu tutarı aktif büyüklük veya net satış hasılatı kalemlerinden büyük olanın yüzde 10'unu aşanlar, bankalardan ek TL kredi kullanamayacak.Düzenlemenin uygulamasında bu üç şartın bir arada sağlanmasına bakılacak. Döviz varlıkları 15 milyon TL'yi aşmayan şirketler ise sınırı aşmama taahhüdüyle TL kredi kullanabilecek.
YP NAKDİ VARLIKLARIN KAPSAMI
Müşteri mevzuat uyarınca YP cinsinden kredi kullanmasına izin verilen şirket değilse ve belgelendirilen bir YP net açık pozisyonuna sahipse yeni nakdi TL ticari kredi kullanabilecek. BDDK'nın açıklamasında; altın dâhil, efektif döviz ile bankalardaki döviz mevduatının YP nakdi varlık kapsamına girdiği bilgisi veriliyor.
Yurtiçi yerleşikler tarafından ihraç edilmiş YP cinsinden menkul kıymet ve Euro tahviller ise uygulamaya dâhil değil. Yurtdışı yerleşiklerce ihraç edilmiş menkul kıymet ve hisse senetleri ile yurtdışı yerleşiklerle yapılan ters repo işlemleri ise düzenleme kapsamında yer alıyor.
Şirketler bu düzenlemelerin takibi amacıyla her ay ilgili belgelerini bankaya iletecek. Açıklamada rotatif kredi, KMH hesapları ve kurumsal kredi kartları da dâhil olmak üzere her tür nakdi ticari kredinin düzenleme kapsamında olduğu da vurgulandı.
İLK FİYATLAMALAR
Düzenleme, piyasadaki ilk fiyatlamalarda etkili oldu. 24 Haziran'da Türkiye piyasalarındaki kapanışını 17,35'ler-den yapan dolar/TL'de, kararın ardından sert gerileme görüldü ve sabah saatlerine kadarki sürede yüzde 7'nin üzerinde düşüş yaşandı. 27 Haziran Pazartesi gününe 16,09'lara kadar geri çekilmeyle başlayan dolar/TL, o günkü kapanışını 16,55'ten gerçekleştirdi.
Kararın kur tarafına yansımaları olumlu olsa da borsadaki bazı şirketlerin kârlılığına negatif etki yapabileceği öngörüsü, BİST-100 için tam tersi bir tabloyu beraberinde getirdi.
2.575'leri aştığı haftanın son işlem günü olan 24 Haziran'da 2.554'ten kapanan BİST-100; 27 Haziran haftasına yüzde 2,52'lik satışla 2.490'dan başladı.
Haziran ayını ise bayramda risk almak istemeyen yabancı yatırımcıların ve kredili işlem yapanların hesap kapatmalarının da etkisiyle 2.405'ten tamamlayan BİST-100, aylık bazda yüzde 6,4 kaybettirdi.
ŞİRKETLERİN LİSTESİ
Kararın piyasalardaki ilk fiyatlamaları böyleyken konuya borsaya açık şirketler açısından daha geniş bir perspektiften bakmak önem arz ediyor.
Biz de YP nakdi varlıkları söz konusu yüzde 10 sınırının üstünde ve altında olan büyük şirketlerin hangileri olduğunu araştırdık ve bu düzenleme karşısında söz konusu şirketlerin nasıl pozisyon alabilecekleri konusu üzerine bir inceleme yaptık.
Yatırım Finansman'ın araştırma kapsamında yer alan şirketleri dâhil ettiği tabloda, ilk iki sütunda; şirketlerin 2022 ilk çeyrek bilançolarına göre elinde bulundurduğu toplam nakit tutarı ile YP nakit tutarının milyon TL cinsinden ne kadar olduğuna yer verildi.
Sonraki sütunda; BDDK'nin kararı sonrası bu şirketlerin ellerinde bulundurabileceği maksimum YP nakit tutarı, yine milyon TL cinsinden yer aldı. Ardından bulundurulabilecek maksimum YP nakit tutarı ile şirketlerin ilk çeyrek itibarıyla sahip olduğu YP nakit tutarının farkı ortaya kondu ve sıralama da bu farka göre yapıldı.
Aradaki farkın pozitif olduğu şirketler, karardan etkilenmesi daha olası şirketler olarak ilk sıralarda yer aldı. Çünkü söz konusu fark; bu şirketlerin ellerinde son karar kapsamında izin verilenden daha fazla YP nakit olduğunu gösteriyor.
Ancak şirket bazındaki özel durumlar nedeniyle etkinin ne düzeyde olacağı da yine tablodaki son sütunda yer alıyor. Aradaki farkın negatif olduğu şirketler ise karardan etkilenmiyor. Çünkü zaten
bu şirketlerin döviz nakit varlığı, sınırların altında bulunuyor.
YASAKTAN KURTULMA YOLLARI
İş Yatırım Araştırma Direktörü Serhat Gürleyen; şirketleri döviz mevduatından TL ürünlere ve özellikle Kur Korumalı Mevduat'a (KKM) geçmeye zorlayan uygulamanın kur üzerinde doğrudan etkisinin geçici olmasını bekliyor. Gürleyen; BİST-30 üzerinde yaptıkları çalışmanın, az sayıda şirketin sınıra takıldığını ve bu durumun yönetilebilir olduğunu gösterdiğine dikkat çekiyor.
Serhat Gürleyen'e göre; sınıra takılan şirketler elindeki dövizle Eurobond alarak, KKM'ye geçerek, borçlarını ödeyerek, temettü dağıtarak yasaktan kurtulabilecek veya tahvil çıkararak TL kredi talebini karşılayabilecek.
Gürleyen; YP borçlanması mevzuat olarak mümkün olmayan şirketlere üç ay için açık pozisyonları ile sınırlı olmak üzere muafiyet sağlanacağı bilgisini de paylaşıyor.
MANEVRA ALANI VAR MI?
Yapı Kredi Yatırım; resmi incelemesi kapsamındaki banka dışı 35 şirketin 31 Mart 2022 konsolide finansal tabloları üzerinden bir çalışma yaptı. Kurum; bu 35 şirketten 28'inin BDDK kararı sonrası TL kredi kullanımında doğrudan bir sıkıntı yaşamasını beklemiyor.
Yapı Kredi Yatırım analistleri; mart sonu finansalları ışığında, yeni TL kredi kullanımında sıkıntı yaşayabilecek şirketlerin; Aksa Akrilik, Ford Otosan, Kardemir, Logo Yazılım, Petkim, Turkcell ve Türk Telekom olabileceğini belirtiyor.
Kurum analistlerine göre; bu şirketler arasında hâlihazırda faaliyetleri gereği TL kredi kullanımı ihmal edilebilir düzeyde olan Aksa Akrilik, Ford Otosan, Logo Yazılım, Kardemir ve Petkim açısından yeni düzenleme yakın dönemde önemli bir aksiyon almayı gerektirmeyebilir.
Yapı Kredi Yatırım'ın analizi; mevcut TL borçlanmaları dikkate alındığında Anadolu Efes, Aselsan, CCI, KozaAltın, Mavi Giyim ve Tofaş Oto'nun diledikleri takdirde ilave TL borçlanabilmek için en çok manevra alanına sahip şirketler olduğunu da ortaya koyuyor.
HER ŞİRKET DETAY VERMİYOR
Bu noktada halka açık şirketlerin tamamının nakit varlıklarının detayını vermediğini de belirtmek gerekiyor. BİST'in tamamı için belli varsayımlarda bulunmadan net bir şey söylemenin mümkün olmadığını kaydeden Yapı Kredi Yatırım; BİST dışında kalan ve karar kapsamına girebilecek sayıları 10 bine varan diğer işletmeler için de somut bir şey söylenemediğini vurguluyor.
Yapı Kredi Yatırım analistlerine göre; bu tarz kısıtların ve serbest piyasaya müdahalelerinin, şirketlerin karar seçeneklerini azaltması ve amaçlanmayan yan etkilerinin ortaya çıkma riskleri nedeniyle reel değerlemeler üzerinde baskı oluşturması şaşırtıcı olmayacak.
FİNANSMAN GİDERLERİ YÜKSELEBİLİR
Yatırım Finansman'dan Serhat Kaya; uygulamaya geçiş sürecinde TL kredi kullanımına ilişkin piyasada belirsizlik oluşabileceğinden, bu uygulamanın genel olarak ticarette vade sürelerinin kısalmasına ve vade farkı yüzdelerinin artmasına yol açabileceğini değerlendiriyor.
Kaya; işletme sermayesi ihtiyacı yüksek şirketlerde, finansman giderlerinde yükseliş yaşanabileceğini tahmin ediyor. Serhat Kaya; bankalar açısından ise TL kredi hacminde belirsizliklerin de etkisiyle bir miktar daralma gerçekleşmesi olasılığının sektörün büyümesini hafif negatif etkileyebileceği kanaatinde.
HANGİ ŞİRKETLER YP NAKDİ VARLIK SATMAK ZORUNDA KALABİLİR?
SINIRLI TL KREDİ KULLANIMI
Yatırım Fi nansman Araştırma Müdürü Serhat Kaya; BİST'te araştırma kapsamında yer alan şirketlerden, YP nakdi varlıkları söz konusu yüzde 10 sınırının üzerinde olan şirketleri; Enka İnşaat, Turkcell, Ford Otosan, Kardemir, Coca-Cola İçecek (CCI), Anadolu Efes, T. Şişecam, Türk Telekom, Petkim, Tekfen Holding, Pegasus ve Doğuş Otomotiv olarak sıralıyor.
Ancak Kaya; Enka İnşaat, Ford Otosan, Kardemir ve Pegasus gibi şirketlerde, TL kredi kullanımının çok sınırlı olduğunu kaydediyor ve bu nedenle bu şirketlerin yeni düzenlemeden etkilenmesini beklemiyor. Serhat Kaya; Anadolu Efes ve CCI'de ise YP varlıkların, büyük oranda yurtdışı iştiraklerin bilançolarında yer aldığı bilgisini veriyor.
ETKİSİ DAHA FAZLA OLABİLİR
Peki, düzenleme nedeniyle bir miktar YP nakdi varlık satmak zorunda kalabilecek şirketleri hangileri? Serhat Kaya; Turkcell, T. Şişecam, Türk Telekom, Petkim ve Doğuş Otomotiv'in bu şirketler arasında olabileceğini öngörüyor.
Serhat Kaya'ya göre; bu şirketler, sınırlamanın üzerindeki dövizlerini Eurobond alımı ve/veya KKM'ye geçiş yolu ile yönetebilecek.
Serhat Kaya; "Yeni uygulamada yüzde 10'luk YP nakdi varlık sınırının bundan sonraki dönemde bir politika aracı olarak kullanılması ve kademeli düşürülmesi durumunda, şirketler üzerindeki etkisi daha fazla olabilir" diye de ekliyor.
ALİ KERİM AKKOYUNLU GEDİK YATIRIM ARAŞTIRMA DİREKTÖRÜ BDDK'NIN KARARI HANGİ MESAJLARI İÇERİYOR?
NE HEDEFLENİYOR?
BDDK' nın kararı; öncelikle şirketlerin ucuz maliyetli TL kredi kullanarak spekülatif amaçlı yani dövizin yükseleceğini düşünerek döviz talebinde bulunulmasını önleme amaçlı olarak alınmış gözüküyor.
Şirketlere TL nakit ihtiyaçlarını kredi kullanmadan önce döviz varlıklarını satarak karşılamaları mesajı da veriliyor.
Bu karar, aynı zamanda yurtdışı yerleşiklerle türev işlem (swap) gerçekleştiren finans dışı şirketlerin ticari kredileri için risk ağırlığının yüzde 500 olarak uygulanması kararını destekleyici olarak da düşünülebilir.
BANKALARA NASIL YANSIR?
Bu düzenlemenin, TL cinsi ticari kredilerde olası bir ivme kaybına yol açabileceğini dikkate aldığımızda, bankalar üzerinde sınırlı olumsuz etkisi olabileceğini düşünüyoruz. Ayrıca, düzenlemelerin takibi konusunda sorumluluk bankalara verildi. Bu durum bankalar için ek operasyonel yüklere ve ek maliyetlere yol açabilir.
ETKİLENMESİ OLASI ŞİRKETLER
Araştırma kapsamımızdaki şirketlerin 2022 ilk çeyrek mali tablolarındaki altın ve mevduat dahil nakit döviz varlıklarını, aktif büyüklüklerini ve satış hasılatlarını baz alarak bir çalışma yaptık.
Bu kapsamda; karardan etkilenme olasılığı olan sanayi şirketlerinin; Aksa Akrilik, Arçelik, Aygaz, Brisa, Doğuş Otomotiv, Ford Otosan, İndeks Bilgisayar, Kardemir, Logo Yazılım, Petkim, ORGE Elektrik Taahhüt, T. Şişecam, Turkcell, Tekfen ve Türk Telekom olacağını öngörüyoruz.
FARKLI ADIMLAR GELEBİLİR
Düzenlemeye göre, şirketlerin ticari kredi başvurusu yapacakları tarihten bir önceki ay itibarıyla döviz varlıkları dikkate alınacak.
Bununla beraber, bu sonuçlara şirketlerin Mart 2022 itibarıyla açıkladığı finansal tablolarını baz alarak ulaştık. Şirketlerin düzenleme sonrasında stok alımı, menkul kıymet alımı ve/veya benzeri kararlar alarak belirlenen limitin altında kalabileceklerini de vurgulamakta da fayda var.