Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) enflasyonu kasım ayında yüzde 0,67 olarak gerçekleşti. Geçen yılın kasım ayındaki enflasyon çok daha düşük ve yüzde 0,18 düzeyindeydi. Bu nedenle kasım ayında yıllık enflasyon da yükseliş gösterdi. Ekim ayında yüzde 7,58 seviyesinde bulunan yıllık enflasyon, kasım ayında yüzde 8,10’a yükseldi. Esasında kasım ayı enflasyonu yüzde 0,9 dolayındaki “mevsim normalleri”nin (son 10 yılın ortalaması) bir miktar altında çıktı. Ancak geçen yılın kasım ayındaki enflasyon mevsim normallerinin çok daha altındaydı. Bu yıl geçen yılkinden daha düşük bir enflasyon oranının gerçekleşmesi zor göründüğünden, kasım ayında yıllık enflasyonun yükseleceği aylar öncesinden belliydi. Hatırlarsanız bunu bu sayfalarda defalarca yazdık.
Benzer bir durum aralık ayı için de söz konusu. Aralık ayı için mevsim normalleri yüzde 0,2 dolayında bir enflasyona işaret ediyor. Ancak geçen yıl aralık ayındaki enflasyon negatif olmuş ve fiyatlar genel seviyesi yüzde 0,44 düşmüştü. Her ne kadar Rusya’ya ihracatın durmasının meyve ve sebze fiyatlarını aşağı çekmesi beklense de, bu yıl aralık ayında geçen yılkinden daha düşük bir enflasyonun yaşanması pek mümkün görünmüyor. Bu durum yıllık enflasyondaki yükselişin aralık ayında da devam edeceği anlamına geliyor.
Aralık ayında sıfır dolayında bir enflasyon ortaya çıksa bile yıllık enflasyon yüzde 8,5’i aşacak. Bu durumda bir yıl daha yüzde 5’lik hedefin çok üzerinde bir enflasyonla kapanmış olacak.YILLIK ENFLASYON KASIM AYINDA YÜZDE 7,58’DEN YÜZDE 8,10’A ÇIKTI.
Dış ticarette hala kan kaybı var
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın (GTB) verilerine göre, kasım ayında 11,9 milyar dolarlık ihracat ve yaklaşık 16 milyar dolarlık da ithalat yaptık. Geçen yılın aynı ayında ihracat 12,9 milyar dolar, ithalat ise 21,4 milyar dolardı. Buna göre kasım ayında yıllık bazda ihracat yüzde 7,8 düşüş gösterirken ithalattaki düşüş yüzde 25,2’yi buldu.
Hem ihracat hem de ithalat aylardır baş aşağı gidiyor. Gerçi ekim ayında ihracatta ufak bir artış olurken ithalattaki düşüş de hız kesmişti ama bunda “bayram etkisi”nin rolü vardı. Geçen yıl ekim ayına denk gelen Kurban Bayramı tatilinin bu yıl eylül ayına kaymasının bu aydaki işgünü sayısını arttırması, birçok ekonomik gösterge gibi dış ticaret verilerini de etkilemişti. Bu etki ortadan kalkınca dış ticaretteki gerçek tablo yeniden gün yüzüne çıktı.
İhracattaki düşüş büyük ölçüde dış pazarlarımızdaki sorunlardan kaynaklanıyor. Avrupa’da ekonominin bir türlü canlanamaması, Rusya’da yaşanan resesyon ve Irak ve Suriye’deki çatışmalar ihracatı baltalıyor. Rusya ile başlayan kriz önümüzdeki aylarda ihracatta işleri biraz daha bozacak gibi görünüyor. İthalattaki düşüş ise büyük ölçüde ekonomideki yavaş büyümenin üretimde kullanılan hammadde ve ara malı ihtiyacını azaltmasından kaynaklanıyor.
Burada da yakın gelecekte pek fazla değişiklik ihtimali görünmüyor. İthalatın ve dolayısıyla dış ticaret açığının düşmesi cari açığı aşağı çekiyor. Ancak bu gelişme büyüme açısından kötü sinyaller veriyor.
KASIM AYINDA İHRACAT YÜZDE 7,8 VE İTHALAT YÜZDE 25,2 AZALDI.
İşgücü maliyeti yüksek uçuşta
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış verilerine göre, üçüncü çeyrekte saatlik işgücü maliyeti önceki çeyrek döneme kıyasla yüzde 4,2 artış gösterdi. İşgücü maliyeti ikinci çeyrekte yüzde 2,4 artmıştı. İlk çeyrekteki artış ise daha da yüksek olmuş ve yüzde 5,1’i bulmuştu.
TÜİK’in işgücü maliyet endeksi 2007 yılından başlıyor. Bu dönem içinde işgücü maliyetinin en çok arttığı sektör inşaat olarak görünüyor. İnşaat sektöründeki işgücü maliyeti 2007 yılı başından bu yana üçe katlanmış durumda. Söz konusu dönemde işgücü maliyetinin en az arttığı sektörü ise enerji oluşturuyor. Enerji sektöründe 2007 yılı başından bu yana yaşanan işgücü maliyeti artışı yüzde 118 olarak hesaplanıyor.
Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), 1 Kasım’daki seçim öncesinde, seçimi kazanırsa aylık net asgari ücreti bin 300 TL’ye çıkaracağı sözünü vermişti. Şimdi bu sözün 2016 yılı başından itibaren yerine getirilmesi bekleniyor. Yapılan hesaplar, bu seçim vaadinin tutulması halinde, asgari ücretli bir çalışanın işverene maliyetinde yüzde 29 civarında artış olacağını gösteriyor.
Bu maliyetin bir kısmının devlet tarafından üstlenilmesi de gündemde. Yine de bu durum 2016’nın ilk çeyreğinde işgücü maliyetlerinde bir sıçrama yaşanmasına neden olacağa benziyor. Çünkü Türkiye’de asgari ücretle çalışmanın yoğun olduğu epey sektör bulunuyor.
MEVSİMSEL DÜZELTİLMİŞ İŞGÜCÜ MALİYETİ YÜZDE 4,2 YÜKSELDİ.
Özel sektör müzede kamuyu solladı
Türkiye genelindeki müze sayısı 2014 yılında 392’ye çıktı. Bu sayı önceki yıl 350 idi. Buna göre 2014 yılında müze sayısı önceki yıla göre yüzde 12 artış gösterdi. Önceki üç yılda müze sayısındaki artış daha düşük seviyelerde ve yüzde 1-2 civarındaydı.
Müze sayısında 2014 yılında yaşanan sıçrama, özel sektörün bu alana daha fazla ilgi duymaya başlamasından kaynaklanıyor. 2014’te Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü bünyesindeki müze sayısı sadece 5 adet artarak 192’ye çıkarken, özel müze sayısı 37 adet artışla 200’e ulaştı. Böylece özel sektör müzede kamuyu solladı. Ancak özel sektörün müzelerinin kamuya göre oldukça küçük boyutlu olduğunu belirtmekte fayda var.
2014 yılı itibariyle Türkiye’deki müzelerde 3,6 milyona yakın eser bulunuyor. Bunun sadece yüzde 10,4’ü özel müzelerde yer alıyor. Özel müzelerin ziyaretçi sayısı içindeki payı da şimdilik düşük. 2014’te müzeleri 37,9 milyon kişi ziyaret ederken, bunların 29,8 milyonu kamu müzelerine, 8,1 milyonu ise özel müzelere gitti. Buna göre özel müzelerin ziyaretçi sayısı içindeki payı yüzde 21,4 olarak hesaplanıyor. Türkiye’deki müzelerin 65’i İstanbul’da yer alıyor.
Bu, toplam müze sayısının yüzde 16,6’sı ediyor. Özel müzelerde İstanbul’un payı kamuya oranla çok daha fazla. 200 özel müzenin 46’sı yani yüzde 23’ü İstanbul’da bulunuyor. Kamuya ait 192 müzenin ise 19’su yani yüzde 9,9’u İstanbul’da yer alıyor.
KAMUNUN MÜZE SAYISI 192 İKEN ÖZEL MÜZE SAYISI 200’E ULAŞTI.