Son bir ayda yaşanan vergi artışları, asgari ücret zammı ve kur geçişkenliği, Ekim 2022'den beri düşme eğiliminde olan enflasyonu yeniden yukarı yönlü harekete geçirdi. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) temmuz ayı enflasyon verilerine göre, temmuz ayında TÜFE aylık yüzde 9,49 arttı.
Böylelikle yıllık enflasyon yüzde 38,21'den yüzde 47,83 seviyesine çıktı; aylık enflasyon ise 1,5 yılın zirvesine çıktı. Temmuz ayında yıllık çekirdek enflasyon da yüzde 56,09 oldu. Bununla birlikte, üretici fiyatları ise temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 8,23 arttı. Aynı dönemde yıllık üretici enflasyonu ise yüzde 44,50 olarak gerçekleşti. Böylelikle yıllık üretici enflasyonu üç yıl sonra ilk kez tüketici enflasyonunun altına gerilemiş oldu.
ULAŞTIRMA GRUBU ZİRVEDE
Enflasyon verilerinin alt kalemlerine baktığımızda, özellikle akaryakıt zamlarının etkisini görüyoruz. Temmuzda aylık en yüksek artış gösteren harcama grubu yüzde 17,75 ile ulaştırma grubu olurken, ulaştırmayı yüzde 13,61 ile sağlık; yüzde 11,92 ile lokanta ve oteller grubu izledi. Temmuz ayında bir önceki aya göre en az artış gösteren ana grup ise yüzde 2,67 ile eğitim oldu.
Yıllık olarak bakıldığında en hızlı artış yüzde 82,62 ile lokanta ve oteller grubunda yaşandı. Bu grubu yüzde 75,95 ile sağlık; yüzde 60,72 ile gıda ve alkolsüz içecekler izledi. Endekste kapsanan 143 temel başlıktan dört temel başlığın endeksinde düşüş gerçekleşirken, dört temel başlığın endeksinde değişim olmadı. 135 temel başlığın endeksinde ise artış gerçekleşti.
TCMB'DEN MAKUL TAHMİN
Önümüzdeki aylarda enflasyonda yükseliş trendinin süreceğini artık TCMB bile kabul ediyor. Öyle ki yeni başkan Hafize Gaye Erkan'ın basın mensupları ile ilk kez bir araya geldiği 27 Temmuz toplantısında, TCMB yıl sonu enflasyon beklentisini yüzde 22,3'ten yüzde 58'e yükseltilmişti.
Erkan toplantıda, 2024 ikinci çeyrekte yüzde 60 civarında zirveyi bulduktan sonra enflasyon ana eğilimlerinde iyileşme görmeyi beklediklerini dile getirmişti. TCMB'nin güncellenen enflasyon tahminlerine göre, tüketici enflasyonu 2024'te yüzde 33, 2025'te ise yüzde 15 düzeyinde gerçekleşecek.
SÖYLEMDE VE EYLEMDE YENİ DÖNEM
Bu noktada Sayın Erkan'ın kamuoyu önündeki ilk performansına ve yeni atanan üç başkan yardımcısına da değinmek gerekiyor. Öncelikle Hafize Gaye Erkan'ın sunumunu yaptığı yılın üçüncü 'Enflasyon Raporu'nda, uzun bir dönemin ardından ilk kez gerçekçi tahminlere yer verilmesi piyasa oyuncuları tarafından olumlu karşılandı. Rapora göre, enflasyonda yeni zirvenin ise yüzde 70'e yakın seviyeyle Mayıs 2024'te görüleceği tahmin edildi.
Seçici kredi sıkılaştırmasının yanı sıra 'bütünsel yaklaşım'la faiz artırımlarına devam edeceklerini vurgulayan TCMB Başkanı Erkan, mevduatta ve kredilerde negatif faizin bir süre daha devam edeceğine işaret etti. Bununla birlikte Erkan'ın kendisinden önceki dönemde hayata geçirilen makro ihtiyati tedbir sepetinin yarattığı karmaşaya dikkat çekmesi de önemliydi.
Erkan'ın kamuoyuna çıkmasının hemen ertesi günü, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasıyla Resmi Gazete'de yayımlanan karara göre; Merkez Bankası başkan yardımcıları Emrah Şener, Taha Çakmak ve Mustafa Duman görevden alındı.
Yerlerine Osman Cevdet Akçay, Hatice Karahan ve Fatih Karahan atandı. Yeni atanan her üç ismin de piyasalar tarafından saygı gören akademisyenler olması, yeni dönemde 'söylemden sonra eylem de değişecek' beklentisini kamçıladı. Gelişmeleri izlemeyi sürdüreceğiz.