Hem çevresel etkiyi azaltmak hem de yükselen enerji fiyatlarıyla baş etmek isteyen AVM işletmecileri, güneş enerjisi sistemlerine (GES) yatırım yapmaya başladı. GES yatırımı ile kendi elektriğini üretecek AVM sayısının ülke genelinde 50'ye ulaşması bekleniyor.
14 - 27 Mayıs 2023 tarihli sayıdan
Yaklaşık 50 milyar dolar yatırım hacmine sahip olan ve 2,1 milyon kişiye istihdam sağlayan AVM eko-sisteminde yeni bir yatırım dalgası başladı. Hem çevresel etkiyi azaltmak hem de yükselen enerji fiyatlarıyla baş etmek isteyen AVM'ler güneş enerjisi sistemlerine (GES) yatırım için harekete geçti.
GES yatırımı ile kendi elektriğini üretecek AVM sayısının ülke genelinde 50'ye ulaşması bekleniyor. Çevresel etkisini azaltmak isteyen AVM'lerin yatırımları sadece GES'lerle sınırlı değil. AVM'ler atık toplamadan su tasarrufuna kadar farklı alanlarda projeler geliştiriyor.
YATIRIMLAR HIZLANIYOR
Türkiye genelinde yatırımcısı olduğu, kiralama ve yönetimini üstlendiği 14 AVM bulunan Esas Gayrimenkul, bu alanda ilk adımı atan şirketlerden biri. Şirket, şu ana kadar Burda AVM'lerinin dördünde güneş enerjisi santrali kurdu.
17 Burda AVM'de gerçekleştirilen GES projesi, 22 bin metrekare alanda 3 MWp kurulu güçle Türkiye'de ticari gayrimenkuller arasında bugüne kadar kurulmuş en büyük GES sistemi. Şirket; 17 Burda, 39 Burda, 01 Burda ve 41 Burda ile toplamda 7 MWp kurulu güce sahip.
Adı geçen dört Burda AVM'sinin toplam ortak alan tüketiminin yüzde 72'sini IREC sertifikalı yenilenebilir kaynaklardan sağlanacağını söyleyen Esas Gayrimenkul COO Nevzat Yavan, 2030'a kadar bu oranı portföy genelinde yüzde 100'e çıkarmayı hedeflediklerini belirtiyor. 2022 yılında AVM'lerin çatılarına yaptıkları GES yatırımları 2023 yılında arazilerde gerçekleştireceklerini belirten Yavan, "Hedefimiz mevcut üretim kapasitemizi iki katına çıkartmak.
Bu hedef doğrultusunda iş ortaklarımızla yürüttüğümüz süreçleri tamamlamak üzereyiz. Sürecin sonunda yıllık yenilenebilir enerji üretim kapasitemizi 16 milyon kWh'ın üzerine çıkartmayı amaçlıyoruz" diyor. Şirket, GES dışında Tarım Burda, Esnaf Burda, İyilik Burda başlıkları altında projeler yürütüyor.
Atıkların geri dönüşüme kazandırılması için yerel yönetimlerle ve bu konuda faaliyet gösteren bölgesel geri dönüşüm firmalarıyla iş birliği halinde olan şirketin portföy genelinde geri dönüşüme kazandırdığı atık miktarı yıllık bin tonu geçiyor.
21 MİLYON DOLARLIK YATIRIM
Metrogarden AVM, Axis Kağıthane, Axis İstanbul ve Sur Yapı Marka Rezidans ve AVM olmak üzere dört AVM'si olan Sur Yapı Antalya projesi kapsamında bir AVM projesinin de inşaatını devam ettiriyor. Mevcut dört AVM için GES yatırım planlaması tamamlanmış durumda.
Sur Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Altan Elmas, 2023 yılı içerisinde ilk etapta toplamda 21 MW öz tüketim için GES yatırımı planladıklarını belirtiyor. Sur Yapı, toplamda yaklaşık olarak 21 milyon dolarlık bir yatırım öngörüyor.
2023 yılında AVM'lerde yapılacak 21MW yatırımlarının yanı sıra Sur Enerji şirketinin çatısı altındaki lisanslı üretim tesislerinde de tamamlayıcı tesis olarak 23MW GES yatırımı planlanıyor. Lisans izni alınan bu projelerin diğer izin işlemleri sürdürülüyor. Bunlarla birlikte şarj istasyonları çalışmalarının da devam ettiğini belirten Elmas,
"Şarj istasyonlarının tüketimlerini de yeşil enerjiden elde etmek için farklı noktalarda GES yatırımları gerçekleştireceğiz" diyor. Enerji sektörüne 2014 yılında Aksu HES'i devreye alarak giriş yapan şirket, Sur Enerji çatısı altında 2023 yılında enerji yatırımları için 44 milyon dolar finansman ayırdı.
AVM projelerinde daha mimari, tasarım ve inşa aşamasında ekodizayn olarak adlandırılan sürdürülebi-lir yaklaşımların göz önünde bulundurduklarını belirten Elmas, "AVM tasarımlarında, doğayı ve doğal kaynakları kullanmayı tercih ediyoruz.
Ekodizayn dediğimiz doğal aydınlatma, doğal havalandırma, yağmur suyu kullanımı konularına yönelik doğa dostu yatırımlar, AVM'lerin faaliyete geçmesi sonrası işletme maliyetlerinde önemli ölçüde avantaj sağlıyor" diyor.
ÇALIŞMALAR SÜRÜYOR
Fiba Commercial Properties'in portföyünde, Türkiye'de yatırımcısı olduğu, kiralama ve yönetimini üstlendiği toplam yedi AVM bulunuyor.
GES, yeni teknoloji tasarruflu enerji çözümleri, enerji yönetim politikaları başta olmak üzere, AVM'lerde ve tüm projelerinde çevreye duyarlı, sürdürülebilir uygulamaları yakından takip ettiklerini söyleyen Fiba CP CEO'su Yurdaer Kahraman, "Bu uygulamalarla ilgili yatırım planları üzerinde sürekli olarak çalışıyoruz. GES için yatırım planlama çalışmamız devam ediyor" diyor.
Günümüzün belki de en önemli probleminin küresel ısınma ve iklim değişikliği olduğuna dikkat çeken Kahraman, GES dışında çevreci projeler geliştirdiklerini söylüyor. Gebze Cen-ter'da bir sıfır atık merkezi kuran şirket, AVM içinde kurduğu atık toplama merkezinde toplam 480 ton değerlendirilebilir atığı geri dönüştürdük.
Yine Gebze Center'da enerji tasarrufu çalışmaları kapsamında AVM ortak kullanım alanlarındaki musluk başlarına 'perlatör' takarak aylık su tüketiminde yüzde 88 su tasarruf sağlandı. Yeraltı AVM ve otel drenaj hatlarından çıkan suyu geri dönüştürerek peyzaj alanlarının sulanmasında kullanan şirket, dokuz ayda 5 bin 925 ton su tasarrufu gerçekleştirdi.
1 Temmuz 2020 yılından itibaren AVM açık ve kapalı otoparkında eşarj elektrikli araç şarj istasyonu kurduklarını belirten Kahraman, halka açık şarj istasyonlarında kullanılan enerjinin tamamı için yeşil enerji sertifikası temin ederek, rüzgar ve güneş gibi yenilenebilir enerji kaynaklarından üretim yapan santrallerin desteklenmesini amaçladıklarını belirtiyor.
ELEKTRİK TÜKETİMİ AZALTILDI
Gürsoy Grup'un Vialand AVM ve Venezia Outlet AVM olmak üzere İstanbul'da iki AVMsi bulunuyor. Her iki AVM'de de GES yatırımı konusunda çalışmalar devam ediyor. GES projeleri dışında kapalı alanlarındaki aydınlatma unsurlarında enerji tasarruflu malzemeler ile dönüşümlerini tamamlayan şirket, elektrik tüketimini yüzde 35 oranında azalttı.
Ayrıca geri dönüşüm konusunu ön plana alan şirket, AVM'nin bütün atıklarında yerel yönetimlerle iş birliği içerisinde. AVM'ler bol açık alana sahip olduğu için şirket, geniş peyzaj alanlarındaki sulama unsurlarını doğal yağmur sularından sağlayarak da doğa dostu bir yaklaşım sergilemeye çaba gösteriyor.
AFYON'DA GERİDÖNÜŞÜM HAMLESİ
ECE Türkiye, yönettiği alışveriş merkezlerinin çevreye olan etkilerini en aza indirmek için atık yönetiminde LED aydınlatmaya farklı konularda yatırımlar yapıyor. AVM içerisinde ve çevresinde oluşan geri dönüştürülebilir atıkları ekonomiye kazandırdıklarını söyleyen ECE Türkiye Eş Genel Müdür ve COO Semet Yolaç Canlıel, "AVM'lerinde ortak alanlarımızın ve dış aydınlatmalarımızın tamamını LED aydınlatmalar ile değiştirerek yaklaşık yüzde 50 oranında enerji tasarrufu sağlıyoruz" diyor.
Alışveriş merkezlerinin ıslak hacimlerinde kullanılan tasarruf sağlayan malzemeler sayesinde ortalama yüzde 40 oranında su tasarrufu sağlanıyor.
Ece Türkiye'nin kendi yatırımı olan Marmara Park ve Espark'ta aldığı YEKG sertifikasıyla elektrik tüketiminden kaynaklanan karbon emisyonlarını sıfırladı. Ayrıca alışveriş merkezlerinde elektrikli araç şarj istasyonları ve bisiklet park yerleri ile karbon emisyonunun azaltılması amaçlanıyor.
Bu çalışmaların yanı sıra yönetim portföyündeki Park Afyon alışveriş merkezinde yatırımcı Afyon Girişim A.Ş.'nin inisiyatifiyle Güneş Enerjisi Santrali (GES) kurulmasına yönelik çalışmalar da başladı.
Bu kapsamda 83 bin metrekarelik bir alanda 5.145 kWp gücünde güneş enerjisi santrali kuruluyor. Kurulmakta olan güneş enerjisi santralinin 2023 yılı haziran ayında devreye alınması planlanıyor. Kurulacak olan sistemle Park Afyon AVM'nin yıllık enerji ihtiyacının yüzde 80,9 kısmının karşılanması hedefleniyor.
DENİZ SUYU KULLANIYOR
Galataport İstanbul da kuruluşundan itibaren çevreci yatırımlara odaklandı. Galataport İstanbul'daki binaların tamamında soğutma gazı yerine deniz suyu kullanılıyor.
Bu da yüzde 34 oranında enerji tasarrufu sağlıyor. Galataport İstanbul; sürdürülebilirlik alanındaki çalışmaları ile Türkiye'nin LEED Platin sertifikalı en büyük projesi ve Avrupa'daki LEED Platin sertifikalı en büyük ikinci proje oldu.
Çevre dostu binalarda enerji verimliliği açısından öneme sahip olan GES'i hayata geçirmek istediklerini söyleyen Galataport İstanbul Proje Yönetimi Genel Müdür Yardımcısı Ali Pusat, "Türkiye'de ve küresel ölçekte özellikle ofis alanlarında GES yatırımlarını araştırıyor, bu konuda hayata geçirilmiş projeleri yakında takip ediyoruz" diyor.
NURİ ŞAPKACI ALIŞVERİŞ MERKEZLERİ VE YATIRIMCILARI DERNEĞİ (AYD) BAŞKANI
“50 AVM GES YATIRIMI YAPACAK”
“Enerji verimliliği konusu AVM'lerin en önemli gündem maddelerinden birisi ve AVM'lerde yenilenebilir enerji kullanımının yaygınlaştırılması birçok yönüyle önemli. GES sistemleri karbon ayak izinin ve dolayısıyla çevresel etkilerin azaltılmasının yanı sıra enerjide dışa bağımlılığımızı azaltarak ülke ekonomisine de katkı sağlıyor.
Son dönemde üyelerimiz tarafından çok sayıda GES yatırımı yapıldı. Bu yatırımların devamı da geliyor. GES yatırımı ile kendi elektriğini üretecek AVM sayısının ülke genelinde 50'ye ulaşmasını bekliyoruz.
Biz de AYD olarak, bu konuda yatırım yapmak isteyen üyelerimize destek olmak amacıyla bu süreci tamamlamış olan üyelerimizin bilgi ve deneyimlerini diğer üyelerle paylaşmalarını sağlayacak platformları oluşturuyor, komitelerimiz bünyesinde çalıştaylar düzenliyoruz.”