Türkiye'de halen 153 kazı alanında süren çalışmalarla tarihi mirasın ortaya çıkarılması için uğraşılıyor. Şirketler de yaptıkları sponsorluk anlaşmalarıyla buna destek veriyor. Koç Holding, Doğuş, Sanko ve Türkiye İş Bankası gibi şirketler burada aktif rol alıyor.
SİBEL ATİK
satik@ekonomist.com.tr
Türkiye'de halen yürütülen 153 kazı projesiyle tarihi mirasın gün yüzüne çıkarılması için çalışmalar aralıksız sürüyor. Arkeolojik kalıntılarıyla dünyanın önde gelen adreslerinden biri olan Türkiye, taşıdığı kültürel mirasın gün yüzüne çıkarılması için yeterli kaynağa sahip değil.
153 kazı projesinin 31'i yerli, 122'si ise yabancı kazı başkanlıklarınca yürütülürken bu varlıklara kamu desteği geçen yıl 34 milyon TL olarak ifade ediliyor. Kamu desteğinin sınırlı kaldığı kazılar, son yıllarda özel sektörün de sosyal sorumluluk girişimleriyle önemli destek buluyor.
UNESCO dünya mirası listesinde yer alan 18 varlık ve başka birçok kazı alanı Koç Holding'ten Doğuş'a, Sanko'dan Türkiye İş Bankası'na kadar önemli kuruluşların desteğini alıyor.
GÖBEKLİTEPE'YE 20 MİLYON DOLAR
Tarihin akışını değiştiren Göbeklitepe, Doğuş Holding'ten 20 milyon dolarlık destek aldı. Göbeklitepe'nin kültürel bir ikona ve dünya markasına dönüşmesi için Kültür ve Turizm Bakanlığı ile imzaladığı işbirliği kapsamında Doğuş Holding ana sponsorluk görevini üstlendi.
Doğuş Holding, insanlık tarihinin sıfır noktasında ziyaretçi deneyimi tasarımı, kazı, koruma ve araştırma çalışmalarını 20 yıl boyunca destekleyecek. Doğuş Yayın Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Nafiz Karadere, "Rahmetli Ayhan Şahenk'in bize nasihati olan toplumdan kazandığımızı topluma geri verme ilkesine sadık kal-maya gayret ederek desteğimizi veriyoruz" diyor.
Göbeklitepe'yi bütünsel bir marka olarak ele alan şirket, burada görsel kimlik, ses kimliği, hatta koku kimliği yarattı. Göbeklitepe'de binlerce yıl önce var olduğu düşünülen bitki örtüsünden yola çıkılarak Fransa'da özel bir koku tasarlatıldı. Anıtsal yapının ayak izinden ilham alan 'tarihin sıfır noktası' sloganlı bir logo ile Mercan Dede, Göbeklitepe'nin ruhunu notalara taşıdı ve bir ses kimliği oluşturuldu.
Nafiz Karadere, Doğuş Gru-bu'nun bütünsel sponsorluk yaklaşımı ve uluslararası standartlarda tasarlanan ziyaretçi deneyimiyle Göbeklitepe'nin Haziran 2018'de Unesco Dünya Kültür Mirası listesine girme sürecinde önemli rol oynadığını aktarıyor. Karadere, 12 yılda Türkiye'ye toplamda 400 milyon dolara yakın sosyal sorumluluk katkısı sağladıklarını da aktarıyor.
SAGALASSOS'TA HEDEF BÜYÜK
Koç Holding, kültürel mirasın en önemli destekçilerinden biri. Grup, bünyesindeki şirketleriyle, Afrodisias, Sagalassos, Troya gibi birçok antik kente sahip çıkıyor. Koç Holding'in, Ömer Koç'un tarihe olan merakı nedeniyle daha fazla noktaya desteğini sürdürmesi bekleniyor. Ömer Koç'un her yaz Afrodisias'a gittiği belirtiliyor.
Grup şirketi Aygaz, Akdeniz'in en büyük arkeolojik girişimi olarak kabul edilen Sagalassos Antik Kenti'nde Anadolu'nun kültürel ve tarihsel zenginliğinin gün ışığına çıkarılmasına destek oluyor.
Sagalassos'ta çalışmalar 1990 yılında dünyaca ünlü arkeolog Prof. Dr. Marc VVaelkens tarafından başlatıldı. Belçika Leuven Üniversitesinin de desteklediği çalışmalara 2005 yılında Koç Topluluğu enerji şirketlerinden Aygaz ana sponsor olarak katıldı.
Bu çalışmalarla Sagalassos'un UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesine girebilmesi hedefleniyor. Aygaz, ayrıca, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve İstanbul Üniversitesi işbirliğinde yürütülen Eski Van Şehri, Kalesi ve Höyüğü kazılarına da 2010 yılından bu yana destek veriyor.
BEŞ KAZIYA DESTEK
Türkiye İş Bankası ise beş antik kazıya destek oluyor. Bunlar Zeugma Muzalar Evi, Patara Antik Kenti, Teos Antik Kenti, Kaman Kalehöyük ve Nysa Antik Kenti kazıları olarak sıralanıyor.
Bankanın katkılarıyla önemli sonuçlara ulaşılan Zeugma Muzalar Evi kazı çalışmalarının bu ay içerisinde tamamlanması hedefleniyor. Patara Antik Kenti kazı çalışmalarına ise 2016 yılında başlatılan proje kapsamında Şişecam ve TSKB ile birlikte destek veriliyor. Patara Antik Kenti arkeolojik çalışmaları beş yıl boyunca desteklenecek.
Türkiye İş Bankası Kurumsal İletişim Koordinatörü Suat Sözen, 2018 yılından itibaren beş yıl süreyle İş Bankası desteğiyle yapılacak arkeolojik kazılarla, Teos'un en önemli yapılarından biri olan ve Hellenistik dönem kent surunun içerisinde bulunan Dionysos Tapınağı'nın tamamen gün yüzüne çıkarılacağını ifade ediyor.
Sözen, "Yine kazı çalışmalarında, Nysa Antik Kenti'nin ana caddesi olan Sütunlu Cadde'nin doğu kesimi ortaya çıkarılacak ve belgeleme, koruma, onarım, envanter oluşturulması çalışmaları yapılacak" diye konuşuyor.
KARKAMIŞ'A SPONSOR OLDU
Sanko Holding, 2000'li yıllarda, Birecik Barajı gölü suları altında kalan Zeugma Antik Kenti'nde gerçekleştirilen acil kurtarma kazısına sponsor olmuştu. Şimdi Türkiye-Suriye sınırındaki Karkamış Antik Kenti'nde yapılan kazıların da sponsorları arasında bulunuyor.
Sanko Holding Yönetim Kurulu Başkanı Zeki Konukoğlu, "Gaziantep, Zeugma antik kentinden sonra Karkamış ile bir kez daha dünya arkeoloji çevrelerinin dikkatlerini çekmeye hazırlanıyor. Arkeopark olarak kısmi açılışı gerçekleştirilen Karka-mış'ta önümüzdeki dönem yapılacak kazılarının sponsorluğunu da üstlendik" diyor.